پس‌لرزه‌های جنگ اوکراین بر مناسبات مسکو - تل‌آویو

جنگ در اوکراین بر بسیاری از رویکرد‌ها و سیاست‌ها و اتحاد و ائتلاف‌ها و جایگاه کشور‌ها اثر خواهد گذاشت یا محدودیت‌های الزامی یا فرصت و مزیت‌هایی برای برخی کشور‌ها و قدرت‌ها در بر خواهد داشت. یکی از پیامد‌های این جنگ بر مناسبات روسیه و رژیم صهیونیستی است. صهیونیست‌ها از اینکه ناچارند در یک‌سوی رتبه‌بندی‌ها قرار داشته باشند و بهره‌های زیادی را نسبت به گذشته از دست بدهند، از شرایط فعلی ناراضی‌اند. روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، با موج مهاجرت گسترده‌ای به اسرائیل و با بهانه و نام یهودیان مواجه شد و بخش زیادی از آن‌ها طبق ضوابط مذهبی‌های افراطی به‌دلیل اینکه مادرشان یهودی نبوده، یهودی محسوب نمی‌شوند. این جمعیت که ۵/۱ میلیون نفر را شامل می‌شدند، به دلیل اوضاع ویران اقتصادی در روسیه پس از اتحاد جماهیر، در اسرائیل باقی مانده و یک سال بعد، عده‌ای بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر به روسیه بازگشتند. یک کلونی بزرگ یک میلیونی، در الیگارشی سیاسی رژیم صهیونیستی و شهرک‌نشینان صهیونیست، یک وزنه بزرگ نفوذ برای روسیه محسوب می‌شوند که با بخشی از طبقه ثروتمند یهودی در روسیه گره و پیوند ایجاد می‌شود. صهیونیست‌ها هم که نیازمند کسب حمایت از مشروعیت خود در عرصه جهانی هستند، مزیت‌های مناسبات خود با قدرت‌ها را به کارکرد‌های اقتصادی و امنیتی و سیاسی و تبلیغاتی تبدیل کرده و از آن بهره‌مند می‌شوند. یعنی اسرائیل از یک سو از قطب و مجموعه کشور‌های غربی و از سوی دیگر از امتیاز مناسبات ویژه با روسیه و چین و دیگر قدرت‌های بزرگ یا در حال توسعه بهره‌مند شده است. در جنگ اوکراین که تدریجاً دارای وسعت و استمرار در حاشیه مرز‌های روسیه خواهد شد، از نگاه امریکا و انگلیس، باید کشور‌های مؤثر و مهم جهانی، در صف حمایت از رویکرد‌های امریکا قرار گیرند. امریکا چاره‌ای ندارد و منافع اولیه صهیونیست‌ها هم، قرار گرفتن در تیم امریکا در مقابل روسیه است. اگرچه صهیونیست‌ها در ایام و هفته‌های اولیه جنگ، خود را بی‌طرف معرفی کردند، ولی روابط پنهان نظامی، آموزشی، لجستیکی، اطلاعاتی و حتی تسلیحات پهپادی و موشکی صهیونیست‌ها، به موازات ژست میانجی‌گرانه را حفظ کردند. با عقیم ماندن برنامه‌های سری امریکا و انگلیس و لهستان در میدان‌های جنگ اوکراین در مقابل روسیه که هیچ یک از دو طرف مایل به برملا کردن کامل آن نیست، اسرائیل، روسیه را متهم به جنایت جنگی کرده که به سرعت با واکنش روسیه روبه‌رو شده و سفیر روسیه در تل‌آویو، رژیم صهیونیستی را ناقض بسیاری از مصوبات شورای امنیت و مجمع عمومی و مقررات بین‌المللی و متهم به سرکوب شهروندان عادی فلسطینی کرده و اقدامات اسرائیل در کرانه باختری و قدس را برخلاف مقررات بین‌المللی دانست. واکنش بعدی روسیه، رژیم صهیونیستی را از یک توافق محرمانه با روسیه محروم کرد و پرواز جنگنده‌های اسرائیلی را در فضای روسیه که تحت عنوان بهره‌مندی از «آسمان باز» استفاده می‌شد، ممنوع اعلام کرد. این بدان معناست که به‌جز ارتش سوریه و نیرو‌های مقاومت، ارتش روسیه مستقر در سوریه، به حملات صهیونیست‌ها واکنش نشان خواهد داد و این فضا به روی هواپیما‌های اسرائیلی مسدود می‌شود. این‌گونه نیست که اسرائیلی‌ها منافع و رویکرد‌های روسیه را نادیده گرفته و دست به اقدامات مؤثر نظامی پنهانی زده یا موضع سیاسی سلبی علیه روسیه داشته باشند و روسیه در قبال آن ساکت باشد. این مسئله در چشم‌انداز تحولات جنگ اوکراین که مسیری فزاینده خواهد داشت بر اینگونه واگرایی‌ها و تنش‌ها دامن خواهد زد که هزینه سنگینی برای رژیم صهیونیستی دارد که باید نه‌تن‌ها روسیه، بلکه چین را نیز از دست بدهد، چرا که امریکا نیاز به یک تنش بزرگ و مستمر با روسیه و چین دارد تا اهداف ژئواستراتژیک خود را حفظ کند.