برجام زیست محیطی کلید خورد

در سال‌های اخیر پدیده گرد و غبار به میزان زیادی در اهواز مشکل ‌آفرین شده است. این شهر که در روزهای اخیر گرم‌ترین روزهای خود را در طول چند دهه سپری می‌کند همچنان از مشکل گرد و غبار نیز رنج می‌برد. معضلات آب‌و هوایی این شهر به اندازه‌ای شده که از آن به عنوان شهر «خاک و آتش» یاد می‌کنند. معضلات بی شمار پدید‌آمده از مشکل گرد و غبار شهری به اهواز خلاصه نمی‌شود و گریبان اغلب استان‌های غربی و جنوب غربی کشور را گرفته است. مسئولان برای مقابله با این مشکل زیست‌محیطی نیازمند کمک کشورهای منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای هستند و به این دلیل نظارت سازمان‌ ملل متحد بیش از هر زمان به عنوان سازمانی بی ‌طرف و قانونی به اجرای برنامه‌های کشورهای منطقه برای مقابله با پدیده گرد و غبار ضروری است.
قطعنامه سازمان ملل، پشتوانه معضل گرد و غبار ایران
صبح دیروز کنفرانس بین‌المللى مقابله با گرد و غبار با حضور رئیس‌جمهور، وزیر امورخارجه، رئیس سازمان‌حفاظت محیط‌زیست، وزرا و نمایندگان بیش از 30 کشور و برخى نمایندگان سازمان ملل در محل سالن اجلاس‌سران برگزار شد. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست پشتوانه برگزاری همایش بین‌المللی مقابله با گرد و غبار را آخرین قطعنامه سازمان‌ملل در حوزه گرد و غبار دانست و گفت: بر اساس یکی از بندهای قطعنامه سازمان ملل، همایش بین‌المللی گرد و غبار در ایران برگزار می‌شود. این همایش جهانی به همت سازمان ملل و دولت‌ جمهوری اسلامی ایران برپا شده است که وزارتخانه‌های امور خارجه، نیرو، جهاد کشاورزی، سازمان هواشناسی در وزارت راه و دفتر فناوری ریاست‌جمهوری، همکاران سازمان حفاظت محیط‌زیست در برگزاری این اجلاس هستند. معصومه ابتکار با اشاره به ضرورت حل چالش‌های مشترک بین کشورهای مختلف در حوزه مقابله با گرد وغبار گفت: سازمان ملل و سازمان‌های توسعه‌ای جهانی باید چارچوب و مقدمات لازم برای ارتباطات مشترک بین کشورها را فراهم کنند تا مشکل گرد وغبار به عنوان مشکل قرن حل و فصل شود. امیدواریم در جریان همایش بین‌المللی مقابله با گردوغبار به این مهم دست یابیم. او افزود: اگر اقدام مهمى درباره گرد و غبار انجام ندهيم به مشكلات بدترى بر مى‌خوريم، البته خبر خوب اين است كه گام هايى برای حل این معضل برداشته ايم. نبايد به اين مسائل يكجانبه نگریست، بايد به این درک رسیده باشیم که مناقشات و جنگ‌ها مسائل را بدتر كرده است. ابتکار هدف اصلى اين كنفرانس را هم گرايى بيشتر كشورها و به كار گيرى سازوكار فنى و حقوقى در حل مساله گرد و غبار عنوان کرد و گفت: دنیا در حال تغییر است و همه به اثرات منفی تغییر اقلیم آگاهی دارند، بنابراین لازم است همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای حل معضلات زیست‌محیطی کره زمین به وجود آید.
20درصد اراضی ایران بیابانی شده‌اند


معاون دبیر کل سازمان ملل در مراسم افتتاحیه این کنفرانس گفت: در ایران بیش از ۲۰‌درصد اراضی در معرض بیابانی شدن هستند. خوشبختانه در این کشور اقداماتی برای مقابله با بیابان‌زایی انجام شده است. سازمان ملل نیز به منظور احیای سه‌میلیون هکتار از اراضی در ایران کمک کرده است که نهال‌کاری از جمله این اقدامات محسوب می‌شود. سو هانگ شو افزود: ایران تلاش‌های بسیاری کرده است تا مشارکت جامعه جهانی را به موضوع مقابله با گرد و غبار جلب کند. او با اشاره به برگزاری نشست تغییرات اقلیمی مراکش در سال گذشته، نقش فعال ایران در این اجلاس و اقدامات کشور ما در حوزه مقابله با گرد و غبار گفت: دبیرکل سازمان ملل از‌جمهوری اسلامی ایران به خاطر میزبانی این همایش مهم تشکر کردند. همچنین برنامه عمران ملل متحد (UNDP) مفتخر است که در هماهنگی برای برگزاری این رویداد مهم با ایران همکاری و هماهنگی داشته است. معاون دبیرکل سازمان ملل با تاکید بر اینکه طوفان‌های گرد و غبار به مرزهای سیاسی احترام نمی‌گذارند، گفت: بیابان‌زایی طی ۱۰ سال گذشته باعث مهاجرت در بسیاری از نقاط شده است، همچنین طی سال‌های آینده این موضوع ۱۷‌درصد GDP (تولید ناخالص داخلی) جهان را از بین می‌برد. در ضمن بیابان‌زایی و گرد و غبار، سلامت و رفاه اقتصادی و اجتماعی انسان‌ها در خاورمیانه و سایر نقاط جهان را تحت تاثیر قرار داده است، هانگ شو سپس با اشاره به اهداف 2030 سازمان ملل توضيح داد: در خاورميانه شدت گرد و غبار رو به افزايش است و اين موضوع جلوى كشورها را براى رسيدن به اهداف 2030 مى گيرد. اين عضو سازمان ملل در پایان در رابطه با مساله گرد و خاك گفت: طوفان گرد و غبار به مرزهاى سياسى احترام نمى گذارد، طبق گزارشى در سال2015، مساله گرد و غبار تا ده‌ها سال آينده 50 ميليون مهاجر به وجود مى آورد.
اجماع برای رسیدن به راه‌حلی مشترک
رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس در گفت‌و‌گو با «آرمان» با اشاره به لزوم همکاری‌های بین‌المللی برای حل معضل گرد و غبار در کشور می‌گوید: پدیده گرد و غبار بر اساس صحبت‌های رئیس‌جمهور یک پدیده ملی نیست و یک پدیده منطقه‌ای و شاید فرامنطقه‌ای است. محمدرضا تابش می‌افزاید: ایشان از هشت کشور نام بردند که 80‌ درصدمنشأ تولید گرد و غبار در ایران هستند و تنها 20‌درصد از گرد و غبار منشأ داخلی دارد. او تاکید می‌کند: این گونه همایش‌ها که سازمان ملل محور آن است ‌می‌تواند اتحاد و اتفاق کافی را بین کشورها برای حل مسائل زیست‌محیطی به وجود بیاورد، تکالیفی را برای آنها مقرر کند، بر انجام پروتکل‌های بین‌المللی در زمینه زیست‌محیطی به عنوان یک ناظر بین‌المللی نظارت کند ‌و در نهایت در راستای کاهش اثرات مخرب پدیده گرد و غبار راهگشا باشد. اگر اقدامات سلبی و ایجابی که باید اجرا شوند تحت نظارت سازمان ملل متحد باشند و کشورها نیز به تعهدات خود تحت نظارت یک سازمان بین‌المللی عمل کنند، می‌توان شاهد کاهش آثار منفی این پدیده زیست‌محیطی بود. تابش در جواب این سوال که آیا با نظارت سازمان ملل ضمانت اجرای برنامه‌های زیست‌محیطی افزایش پیدا می‌کند، می‌گوید: خیر، اما در هر صورت داور و ناظری وجود دارد که روند اجرای معاهده‌های بین‌المللی یا تصمیماتی که در این‌گونه اجلاس‌ها گرفته می‌شود را نظارت و ارزیابی می‌کند و این کار ضریب اطمینان بیشتری برای بار اجرایی این جلسات می‌دهد. رئیس کمیسیون محیط‌زیست خاطرنشان می‌کند: این جلسات باید از بار اجرایی برخوردار باشند، در غیر این صورت تنها اینکه تعدادی کشور دور هم بنشینند و تصمیماتی را اتخاذ کنند و به صدور یک بیانیه اکتفا کنند دردی را از این مشکل دوا نمی‌کند و مصوبات باید به مرحله اجرا دربیایند. تابش می‌افزاید: سدسازی‌های منطقه‌ای در مواردی باید متوقف شود یا تغییر پیدا کند، پروژه‌های انتقال آب، سوء برداشت از سفره‌های آب‌های زیرزمینی، عدم استقرار گیاهان در مناطق گرد و غبارخیز برای تثبیت شن‌ها در بسیاری از کشورها، آموزش و تحقق مشارکت چند کشور برای اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی مسائلی است که امیدواریم در پنل‌های تخصصی پیش‌بینی شده به جمعبندی و نتیجه‌گیری برسند و با نظارت سازمان ملل قابلیت اجرا پیدا کنند. او در پایان می‌گوید: مهم‌ترین خروجی این کنفرانس و برگزاری موفقیت‌آمیز این اجلاس، به اجماع رسیدن همه کشورهای منطقه برای مقابله با پدیده گرد و غبار است، پدیده‌ای که سلامت انسان‌ها، زمین، هوا، آب و خاک را از بین برده و زندگی مردم را با تهدید و مخاطره مواجه کرده است.