روزنامه ایران
1401/03/09
تمرکز روی کانون ریزگرد در غرب عراق
هستی بختیاریخبرنگار
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای رایزنی درباره ریزگردهایی که از سمت عراق وارد ایران میشود به بغداد رفت. سدسازی‌های کشور ترکیه روی دجله و فرات، سوریه و عراق را به کانون بحرانی ریزگردهای منطقه تبدیل کرده است. این ریزگردها نفس کشیدن را برای بخش بسیار زیادی از شهروندان ایرانی سخت کرده و حتی به مرگ تعدادی از شهروندان سوری و عراقی منجر شده است. سدسازی ترکیه در پروژه «گاپ» به این شرایط سخت و مخاطره آمیز دامن زده است. این کشور چراغ خاموش قصد دارد در پروژه «داپ» روی رودخانه ارس، دجله و فرات 90 سد بسازد که شرایط را برای کشورهای پایین دست به مراتب سخت خواهد کرد.
سفر «علی سلاجقه» به‌دنبال دستور «سید ابراهیم رئیسی»، رئیس‌جمهور اتفاق افتاد. رئیسی، وزارت امورخارجه و سازمان حفاظت محیط زیست کشور را مأمور رایزنی با کشورهای همسایه برای حل بحران ریزگردهای خارجی کرد. ریزگردهای عراقی براساس گفته‌های پیشتر «علی محمد طهماسبی» دبیر ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست به روزنامه ایران، بیشتر از منطقه «الانبار» بلند میشود. طبق نقشه‌های ماهواره‌ای اراضی جنوب سوریه و شرق اردن هم در ایجاد این ریزگردها نقش داشته‌اند اما غرب عراق کانون اصلی شکل‌گیری این ریزگردها بوده است. کارشناسان یادآوری می‌کنند هیأت ایرانی در گفت‌و‌گو‌های دوجانبه باید مخاطرات پروژه در دست اجرای دولت ترکیه یعنی «داپ» را به کشورهای پایین دست رودخانه‌های فرات، دجله، کورا و ارس یادآوری کند. بنابراین برنامه‌های جدید آبی ترکیه باید یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث ایران و کشورهای همسایه پایین دست چهار رودخانه باشد. پروژه جدید(داپ) دولت ترکیه تنها به افزایش ریزگردها منجر نمی‌شود بلکه امنیت آبی و غذایی ایران در شمال غرب و شرق کشور را هم به خطر می‌اندازد.
ورود سالانه 150 میلیون تن ریزگرد خارجی
البته ایران تنها متأثر از ریزگردهای عراق و سوریه و تبعات ناشی از سدسازی ترکیه نیست، آمارهای ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار نشان می‌دهد سالانه 150 میلیون تن ریزگرد از کشورهای عربستان، اردن، سوریه، عراق، ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، ترکیه، امارات و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس وارد ایران میشود. ایران دو برنامه عمل برای حل معضل کانون‌های بحرانی ریزگردها در کشورهای همسایه نوشته است. برای همسایگان شرق و شمال شرقی یک برنامه عمل نوشته شده است؛ بسته‌ای هم که برای همسایگان جنوب وجنوب غرب نوشته شده، تمام کشورهای حوزه خلیج فارس را دربرمی‌گیرد. ایران قصد دارد ابتدا برنامه چهارجانبه ای را با عراق، قطر و سوریه شروع کند و بعد کشورهای دیگر را هم ترغیب کند تا به این برنامه بپیوندند.
محمد طالب حیدری، کارشناس ارشد هواشناسی و رئیس اسبق سازمان هواشناسی کردستان و کرمانشاه در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «حالا که موضوع گرد و خاک در دستور کار دولت قرار گرفته است نباید اجازه داد عده‌ای که اشراف بر موضوع ندارند با طرح صدها کانون ایجاد گرد و خاک، دولت را سردرگم کنند.»
او می‌گوید: « در خارج و داخل صدها کانون ریزگرد وجود دارد اما در بین کانون‌های خارجی هم تفاوت شدت فوران ریزگردها زیاد است، تنها چند کانون در امتداد و اطراف بستر فرات است که بسیار فورانی هستند، بنابراین دولت باید روی درخواست حل و ترمیم این چند کانون محدود تمرکز کند. بنابراین دولت باید پیگیری حل کانون بحرانی و فورانی فرات را در دستور کار خود قرار دهد سایر کانون‌ها در درجات چندم خطر نسبت به کانون فرات قرار می‌گیرند.»
این کارشناس اعتقاد دارد، اگر این کانون‌های بحرانی مهار شوند، نه کانون‌های موضعی داخلی و نه کانون‌های شمال آفریقا و کانون‌های اردن و عربستان هوای ما را به ورطه بحران نمی‌برند.
او می‌گوید: «مطمئنم برخی از محافل داخلی که دولت معمولاً از آنها سؤال می کند در شناخت اولویت‌بندی این کانون‌ها خود ابهام دارند، بنابراین دولت را سردرگم می کنند و تصمیم گیران به این نتیجه می رسند که هیچ کار مؤثری نمی‌توان انجام داد و مردم هم فکر می‌کنند دولت در حل مشکل کوتاهی می‌کند.»
لزوم اجرایی شدن توافقنامه‌ها
علی سلاجقه در دیدار با وزیر کشور عراق بر اجرایی شدن توافق‌های میان دو کشور تأکید می‌کند و می‌گوید: «منطقه و جهان دچار بی‌نظمی اقلیمی شده که پیامد آن ایجاد ریزگردها برای کل منطقه است و ما با توجه به مطالعات و تجربه‌های احصا شده در زمینه مقابله با بیابانزایی می‌توانیم در کنار کشور عراق باشیم و انتقال تجارب در این زمینه حائز اهمیت است.» او می‌گوید: «وقایع تاریخی نشان داده که فقط کشورهای منطقه می‌توانند در بحران‌ها به یاری هم بشتابند و دوستی کشور ایران و عراق می‌تواند به‌عنوان نمونه همکاری موفق کشورهای همسایه باشد.»
به اعتقاد سلاجقه، روابط اقتصادی و سیاسی می‌تواند بیشتر شود و یکی از این راه‌ها توجه ویژه به حفظ محیط زیست دو کشور است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به تفاهمنامه‌هایی که وجود دارد، می‌گوید: «باید به سمت اجرایی و عملیاتی شدن در جهت مهار ریزگرد گام برداریم و الگوی مناسبی برای کشورهای منطقه باشیم.»
سلاجقه با اشاره به تفاهمنامه‌های قبلی جمهوری اسلامی ایران با دولت عراق تصریح کرد: هر چند پدیده ریزگردها محصول بازه زمانی طولانی مدت است، اما تلاش می‌کنیم در مدت زمانی مناسب به درمان این معضل بپردازیم.سلاجقه بهره‌گیری از تجربیات ارزنده جمهوری اسلامی ایران در زمینه بیابانزدایی و مبارزه با ریزگردها و ضرورت تبادل تجربیات با طرف عراقی را مورد تأکید قرار داد. او در بدو ورود به عراق، مورد استقبال «جاسم الفلاحی» وزیر بهداشت و محیط زیست این کشور قرار گرفت.
رئیس سازمان محیط زیست ایران در این سفر درباره موضوع ریزگردها با وزرای خارجه، محیط زیست و کشاورزی عراق و نیز نخست‌وزیر عراق دیدار می کند. عثمان الغانمی، وزیر کشور عراق هم ضمن یادآوری فداکاری ایران در مبارزه با داعش، در زمینه آب و مقابله با بیابانزایی می‌گوید: «در بحث آب و بیابانزایی و امنیت غذایی دچار چالش هستیم و با توجه به اینکه دولت فعلی، دولت پیشبرد امور است؛ تلاش خواهیم کرد این چالش‌ها را در جهت خدمت به مردم برطرف کنیم.»
هیأتی فنی و کارشناسی از وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، نیرو و امورخارجه با هدف بررسی راهکارهای مؤثر و فوری در مهار ریزگردها، سلاجقه را در این سفر همراهی می‌کنند.
این سفر با هدف تبادل نظر و همفکری با مسئولان عراقی در راستای همکاری جمعی منطقه‌ای برای مقابله با گرد و غبار، بازدید میدانی از کانون‌های ریزگرد و بررسی راهکارهای مؤثر و فوری به منظور کاهش اثرات این پدیده، انجام شده است. ایران و عراق پیش از این هم درباره حل معضل ریزگردها به گفت‌و‌گو نشسته‌اند اما هر بار یک موضوع اجازه نداد تا تصمیم گیری‌ها روی میز اجرا برود. یک بار حضور داعش برنامه‌ها را بهم زد و یک بار هم شیوع کرونا. البته دولت عراق با توجه به مسائل سیاسی و امنیتی که دارد، ریزگردها را در اولویت قرار نمی‌دهد اما الان این ریزگردها به مرگ شهروندان عراقی منجر شده است. حالا حفاظت از جان شهروندان عراقی دلیل کافی و ضروری برای در اولویت قرار دادن حل معضل ریزگردها را به دولت کشور همسایه داده است. هرچند در نهایت دو کشور باید به سمتی بروند که به همکاری یک نهاد بین‌المللی و ایجاد یک صندوق بین‌المللی برای حل معضلی که امنیت منطقه به لحاظ اجتماعی و سیاسی نشانه رفته، منجر شود.
سایر اخبار این روزنامه
جنگ پرچم‌ها
اعلام برائت سازمان سینمایی و سینماگران از عوامل یک فیلم موهن
برخورد قاطع با متخلفان متروپل
هیچ بهانه‌ای برای کشتن جوجه‌ها وجود ندارد
حساب‌های اجاره‌ای مسدود میشود
پایان مهریه‌های نجومی
گاز ارزان برای کم‌مصرف‌ها گاز گران برای پرمصرف‌ها
کرونا در خط پایان
خیابان ویتامین
مناسبات خوب دو همسایه و هم‌زبان؛ تاجیکستان و ایران
واشنگتن دیگر پلیس جهان نیست
تمرکز روی کانون ریزگرد در غرب عراق
سیدجلال و پرسپولیس در پایان خط؟
اعلام برائت سازمان سینمایی و سینماگران از عوامل یک فیلم موهن
جست‌وجو ادامه دارد
