روزنامه ابتکار
1395/11/17
کارشناسان درباره مذاکره احتمالی ایران و آمریکا برای کاهش تنش ها می گویند تدبیر تهران، بی تجربگی واشنگتن
گروه ایران و جهان- معصومه حسینی اقدم: دونالد ترامپ اگرچه از زمان تبلیغات انتخاباتی واکنش خوبی نسبت به توافق هسته‌ای و ایران نداشت اما در روزهای پس از پیروزی در انتخابات موضع ملایم‌تری نسبت به ایران از خود نشان داد اما طی هفته گذشته هر روز یک ماجرا و تنش‌های جدیدی میان دو کشور ایجاد شدهاست. تنشهایی که از دستور لغو صدور روادید برای ایران آغاز شد و با تهدیدهای پی‌درپی ادامه یافت. البته اقدامات ترامپ بی‌جواب نماند و ایران هم رویکرد اقدام متقابل را پیش گرفت. آزمایش موشکی ایران که جزء مسائل داخلی کشور است، بهانه جدیدی شد تا دولت جدید ایالات متحده آمریکا، بیش از پیش ایران را آماج حملات خود قرار دهد و ترامپ در اظهارنظری از گزینه های روی میز علیه ایران سخن به میان آورد. ترامپ در ادامه توئیتهای خود ادعا کرد که دوران اوباما تمام شده و نرم‌خویی اوباما را ترامپ نخواهد داشت. کارشناسان با تحلیل رفتارهای ترامپ و دولت جدید آمریکا اظهار می‌کنند که ایران باید صبورانه و با تدبیر در مقابل آمریکا عمل کند و بهانه‌ای را به دست آمریکا ندهد. اما در شرایط فعلی مذاکره بهترین راه است.کارشناسان معتقدند که مذاکره دلیلی بر سازش نیست بلکه فرصت‌ها را افزایش و هزینهها را کاهش می‌دهد. البته با توجه به شرایطی که ترامپ و دولت ترامپ دارد شاید امکان مذاکره فراهم نباشد اما ایران باید روابط خود با کشورهای منطقه و جهان را تاحدی گسترش دهد که اجازه همسویی آنها با آمریکا در جهت ضربه زدن به ایران را ندهد. در همین رابطه مهدی مطهرنیا، حسن بهشتی‌پور و عبدالرضا فرجی درباره نقش مذاکره در کاهش تنش‌های میان ایران و آمریکا در شرایط فعلی می‌گویند.
در صورت عدم مذاکره، ایران باید برای رو دررویی همه جانبه با آمریکا آماده شود
مهدی مطهرنیا، استاد آینده‌پژوه و تحلیلگر مسائل بینالمللی، در گفت‌وگو با «ابتکار» با تحلیل جایگاه ترامپ در شرایط فعلی می‌گوید: تنش فراروی ایران و آمریکا در دوران پسا اوباما از معنا و تعریف خاصی برخورد است. اولا ترامپ روی کار است. ترامپ یک پسانئومحافظه کار است که از وجوه متفاوت اندیشه‌های رادیکالیستی، بنیادگرایی مسیحی- یهودی و شوونیسم آمریکایی و تندروی نظامی به اضافه نوعی نژادپرستی خزنده در رفتارها و کنشهای خود برخوردار است و لذا حتی او را نمی‌توان نئومحافظه‌کار نامید. او یک پسانئومحافظه کار است در نیتجه روی کار آمدن او در کاخ سفید و در دست داشتن حدود هشت هزار کلاهک و موشک هسته‌ای را نمی‌توان نادیده گرفت. مطهرنیا ادامه می‌دهد: رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در چهارسال آینده ساختار قدرت آمریکا را در دست دارد و دموکراسی آمریکا تلاش خواهد کرد که او را کنترل کند اما کنش او تنها در حوزه دموکراسی صورت نمی‌گیرد بلکه کنشگران و بازیگران او در بازی‌های داخلی و بینالمللی نیز باید این بازیگر را به خوبی بشناسند و او را درون نظام بینالمللی و منطقهای کنترل کند. از سوی دیگر باید توجه داشت که آمریکای امروز نه یک رئیس‌جمهور کنشگر بلکه یک رئیس جمهور بازیگر دارد. او بیش از آنکه رهبری ایالات متحده آمریکا را برعهده گیرد، ماموریت تعریف شده در چارچوب گذار از نظم کهن جهانی به نظم نوین جهانی را دارد. در وضعیتی که آمریکا دچار چالش‌های بسیار جدی است این طراحان پشت صحنه که به مثابه کنشگران رهبری آمریکا را در حرکتهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در ابعاد بینالمللی برعهده دارند خواهان آن هستند که آمریکا بتواند در چارچوب پیشینه تاریخی و امنیتی-سیاسی خود به گسترش قدرت خود از قاره اروپا به عمق استراتژیک آسیا یعنی آسیای شرقی نائل آید. در نتیجه باید در بافت موقعیتی اوباما و گسترش هدفهای از پیش‌تعیین شده آمریکا پیش برود. این استاد دانشگاه در ادامه مباحث خود می‌افزاید: از این رو ترامپ با چالش جدیدی روبرو است و آن ایران است. ایران برای آمریکا در ایجاد عمق نفوذ استراتژیک در آسیا چالش ایجاد می‌کند. درنتیجه تیمی که ترامپ بر سرکار آورده‌است، تیمی ضد تهران و بسیار متمایل به مسکو در جهت حل و فصل بحرانهای خاورمیانه و تحت فشار قرار دادن ایران در وضعیت جدید برای عبور از این چالش و تبدیل آن به فرصت است. این کارشناس مسائل بینالمللی تاکید می‌کند: باتوجه به شرایط فوق، جایگاه مذاکره مشخص میشود. ایران باید ترامپی را بپذیرد که به هیچ وجه منطق اوبامایی ندارد و بازیگری است که باید این مسئله را حل کرده و بازی خود را پایان بخشد. وی با طرح این سوال که در صورت ایجاد فضای رو‌دررویی و تقابل چه پیش می‌آید؟ می‌گوید: ایران باید خود را برای یک رو در رویی بسیار سنگین با آمریکا در وجوه گسترده سیاسی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و حتی نظامی آماده سازد اما در سوی دیگر ایران می‌تواند سیاست صبر و تدبیر را پیشه کند. یعنی صبورانه در برابر تحریکات واشنگتن از خود رفتارهای مدبرانه نشان دهد و کنش تهران متمایل به ایجاد تدبیر عملیاتی برای حل وفصل مسائل خود با دیگر بازیگران بین‌الملل باشد تا در نهایت وارد یک وضعیت باثبات تر با واشنگتن شود و تهدیدی به نام ترامپ که خود را به طور عریان به ایران نشان می‌دهد، خنثی کند و این نیازمند ابزار مذاکره است. مطهرنیا در پایان تاکید می‌کند: اساسا نه تنها مذاکره می‌تواند راه‌گشا باشد بلکه مذاکره بهترین راه حرکت ما در جهت کاهش هزینه ها و تبدیل هزینهها به فرصت‌ها است. ما باید مذاکره را نه به عنوان سازش بلکه ابزاری معقولانه، مدبرانه و کم هزینه برای رسیدن به اهداف در نظر بگیریم. این درحالی است که در برخی طرزتفکرهای حاکم بر ایران مذاکره مساوی با سازش پنداشته میشود و هرگونه مذاکره را عقب نشینی از اصول و مواضع تلقی می‌کنند. این طرز تفکر توانسته تاحدودی چتر خود را بر تصمیم‌گیری و تصمیم سازی‌های کشور مستولی کند و همین موجب شدهاست که نگاه به مذاکره نگاه ایجابی و مثبت نباشد بلکه مشکوک و غیروسیع تلقی شود.
ایران باید حساب‌شده برخورد کند
حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل آمریکا هم در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: مذاکره رویکرد منطقی برای بسیاری از مشکلات است اما مذاکره در شرایطی محقق میشود که موضوع مذاکره، محدوده مذاکرات، زمان و طرفهای مذاکره‌کننده مشخص باشد. او معتقد است آمریکایی‌ها به دنبال این هستند که ایران را به موضع انفعالی بیفتد تا سیاستهای خود را علیه ایران اعمال کنند. ایران سیاست خویشتنداری و برخورد حکیمانه با تحریکاتی که ترامپ با توئیتهای خود انجام می‌دهد، باید داشته باشد. ایران باید در مقابل اقدامات او حساب شده برخورد کند نه اینکه مانند او عمل کند. رویکردهای ایران در مقابل ترامپ نشان خواهد داد که ما ملت متمدنی هستیم و براساس قوانین بینالمللی عمل می‌کنیم و بهانه‌ای هم دست طرف مقابل نمی‌دهیم زیرا آمریکا به دنبال این است که ایران را با انواع موضع گیری‌های تحریک‌آمیز، به موضع انفعالی بکشانند و پرونده‌سازی جدید علیه ایران انجام دهند. او در رابطه با اینکه شخصیت ترامپ اجازه مذاکره خواهد داد،می‌گوید: شخصیت در عملکرد دولت‌ها تاثیرگذار نیست بلکه منافع نقش تعیین کننده دارند. اگر منافع آمریکا اقتضا کند، مذاکره می‌کند اما اگر اقتضا نکند مذاکره نمی‌کند. در چنین شرایطی ما هم باید براساس منافع کشور عمل کنیم، نباید به این تحریکات جواب تندی دهیم و عاقلانه و منطقی برخورد کنیم. بهشتی پور تاکید‌می‌کند: ترامپ فعلا در موضع انفعال قرار گرفته و ایران دست پیش را دارد، زیرا تمام دنیا تصمیم‌گیری‌های ترامپ را در همه زمینه‌ها محکوم کردند. ما هم با برخوردهای خردمندانه بایستی اجازه ندهیم موجی که اکنون علیه آمریکا و سیاستهای ترامپ در خارج و داخل آمریکا است و ترامپ تحت فشار افکار عمومی قرار دارد، علیه ایران راه بیفتد.
نباید به دست ترامپ بی‌تجربه بهانه داد
همچنین عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلوتیک در گفت‌وگو با «ابتکار» با اشاره به اینکه تنش میان ایران و آمریکا بی‌مورد ایجاد شد، گفت: ترامپ قبل از پیروزی در انتخابات در رابطه با ایران و برجام تندروی داشت، بعد از انتخابات تاحد زیای در مورد مسائلی که پیش از آن مطرح می‌کرد، سکوت کرد و حتی ابتدا اعلام کرده بود که برجام را پاره خواهد کرد اما بعدا مواضع خود را تعدیل کرد و صرفا به اعمال تغییراتی در برجام اکتفا کرد. به تبع آن، این پیش‌بینی صورت گرفت که نظر ترامپ در رابطه با ایران و برجام تغییر کرده‌است. اما با تحریکات منطقهای و مشاوران ترامپ، نظر او نسبت به ایران تغییر یافت. از یک طرف رژیم صهیونیستی و نخست وزیر اسرائیل با مکالمات تلفنی و لابی‌هایی که در آمریکا دارد، از طرف دیگر گروه کشورهای جنوب خلیج فارس به رهبری عربستان فعالیتهای زیادی را انجام دادند و هماهنگ با این کشورها، مشاوران داخلی کاخ سفید هم تلاش کردند که ذهنیت این فرد بی تجربه در رابطه با مسائل سیاسی را عوض کنند و متاسفانه ترامپ یک دفعه و به‌طور ناگهانی نسبت به ایران اقداماتی انجام داد که طبیعتا چون این اقدامات ادامه داشت، از جانب طرف ایرانی هم بی‌جواب نماند. فرجی راد با اشاره به دستور ترامپ به ممنوعیت ورود ایرانی‌ها به ایالات متحده آمریکا، اظهار می‌کند: این ممنوعیت کار بی مورد، محکوم شده از سوی نظام بین‌الملل و همچنین ایرانی‌های سراسر دنیا بود. چراکه بهانه ترامپ برای صدور این فرمان که در ارتباط برای جلوگیری از مسائل تروریستی بود، درحالی که روزنامه های آمریکا متذکر شدند که ایرانیان به هیچ وجه در عملیات تروریستی در داخل آمریکا نقشی نداشته اند و در مقابل کشورهایی مانند عربستان، مصر و تبعه‌های امارات نقش مهمی در بی‌ثباتی در آمریکا و اروپا داشته اند. لذا همه اینها نشان می‌دهد که کاری غیرمنطقی انجام شد که بی‌مقدمه و هدفدار است. او با بیان این مقدمه تاکید می‌کند: از آنجایی که نظر ترامپ، نظر خود او نیست و تحریف شدهاست و در مقابل هم ایران عکس‌العمل نشان داد و آزمایش موشکی‌ای انجام داد که البته مغایر برجام نبود، روند به صورتی پیش‌رفت که ترامپ مدام ایران و دولت ایران تهدید کند. او می‌افزاید: در این شرایط بعید است که بتوان مذاکراتی انجام داد که ثمربخش باشد، مخصوصا در این مقطع که کشورهایی که می‌توانند واسطه باشند، نیز رابطه خوبی با ترامپ ندارند. کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، فرانسه، نروژ، سوئد و آلمان روابط خوبی با ایران دارند اما متاسفانه ترامپ طوری برخورد کرده که رابطه آمریکا با این کشورها نامطلوب است. بنابراین این کشورها هم تمایلی به نزدیکی به ترامپ ندارند.
وی در این مورد به بازداشت نخست وزیر پیشین نروژ در فرودگاه آمریکا اشاره می‌کند و می‌گوید: این اتفاق به دلیل سفری بوده که او چندسال پیش به ایران داشته و حتی با داشتن پاسپورت سیاسی هم مورد بازجویی قرار
می‌گیرد. او شخصیتی برجسته است که گفت‌وگوی تمدنها با ابتکار او در سازمان ملل ثبت شد. این فرد به دلیل یکی از سفرهایش به ایران ممنوع الورود میشود. فرجی راد ادامه می‌دهد: کشورهای منطقه هم به‌جای اینکه تنش‌ها را کاهش دهند، خود آتش‌بیار معرکه شدند. در مصاحبه وزیر دفاع عربستان به وضوح می‌توان دید که کاملا تحریک‌آمیز و در راستای استراتژی ترامپ و برخورد با ایران است. این کشورها به نحوی خودفروشی می‌کنند و نمی‌توانند واسطه مذاکرات شوند. او تاکید می‌کند: در شرایط فعلی باید دید که ترامپ با روسیه چگونه برخورد خواهد کرد. ظاهر امر نشان می‌دهد که این دو کشور می‌‌خواهند با هم کار کنند اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده‌است.
این استاد دانشگاه تاکید‌می‌کند: ما باید تلاش کنیم که بهانه دست این فرد بی‌تجربه سیاسی ندهیم و اجازه ندهیم که کشورهای دیگر را علیه ما تحریک کند. ایران بایستی روابط خوب خود را با اروپا حفظ کند و روابط خود را با این کشورها و همچنین سایر کشورها از جمله همسایه‌های شرق و شمالی گسترش دهد. باید کاری کنیم که ترامپ خلع سلاح شود و احساس کند که میان کشورهای دنیا پشتیبانی
ندارد. هرچند که برخی کشورها مانند آذربایجان، کویت و عربستان نسبت به همسایه خود بدعهدی می‌کنند و فکر می‌کنند که با این رفتارها می‌توانند در مقابل دولت آمریکا خودشیرینی کنند، امتیازاتی بگیرند و در مقابل ایران را تضعیف کنند اما همه اینها اشتباه است و بعدها به اشتباه خود پی خواهند برد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
اولین جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام به ریاست موحدی کرمانی برگزار شد
رونمایی از مجمع بدون «آیت‌الله»
قانونگذاران روند بررسی قانون جامع انتخابات را ارزیابی کردند
ضد ونقیض‌هایلایحه‌ای که «طرح» شد
عارف در دیدار با اعضای شورای سیاست‌گذاری کنفرانس جامع مدیریت شهری:
جلال خوش چهره
پوپولیست تنها
نزاع دولت ترامپ و دادگاه فدرال بالا گرفت
لغو ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور به آمریکا
وضعیت اقتصادی نمایشگاه سی‌ام کتاب تهران زیر سایه روزهای داغ انتخابات بررسی شد
داغ شدن تنور نمایشگاه کتاب در تب انتخابات
بررسی پدیده «خانه‌های هوشمند»
«سِسِمی» باز شو!
حساس ترین دیدار هفته بیستم لیگ برتر فوتبال
دوئل سرخ قهرمانی
حاشیه نگاری روز ششم و هفتم جشنواره فیلم فجر
خزان وعده ها در بهار سینما
کارشناسان درباره مذاکره احتمالی ایران و آمریکا برای کاهش تنش ها می گویند
تدبیر تهران، بی تجربگی واشنگتن
