احمدی نژاد و سالخوردگان روی خط خروج؟

آرمان ملی-  حمید شجاعی:  برخی بر این باورند که مجمع تشخیص مصلحت چندی است که دیگر آن تاثیر و نقش‌آفرینی در ارائه پیشنهاد و هم اندیشی در خصوص حل مشکلات کشور در حوزه‌های مختلف را ندارد. در همین راستا نیز شاید مهم‌ترین تحرکات و فعالیت‌های مجمع که برد رسانه‌ای بالایی نیز داشت را می‌توان در ماجرای بررسی لوایح چهارگانه کارگروه اقدام مالی مشترک موسوم به FATF دانست که شاهد بودیم اعضای مجمع در این خصوص اظهارنظرهای مختلف و متفاوتی انجام می‌دادند و حضور فعالانه‌ای در خصوص تصویب یا عدم تصویب این لوایح داشتند. هرچند این روزها مجمع تشخیص مصلحت نظام تلاش می‌کند با قدم گذاشتن در اموری مانند قانون‌گذاری خود را فعال نشان دهد اما از سوی دیگر نسبت به نقشی که برای آن در قانون اساسی تعریف شده و جایگاه مدیریتی که برای آن در نظر گرفته شده است که بر اساس آن بتواند به نقش‌آفرینی بپردازد نتوانسته آنطور که باید عمل کند. چنانکه محمد صدر یکی از اعضای مجمع درباره علت رویکرد انفعالی مجمع تشخیص به مسائل و مباحث اصلی کشور می‌گوید: «بعضی از روحانیون حاضر در مجمع بیشتر به درس، فقه و... اهمیت می‌دهند و این مباحث برایشان اولویت دارد تا مسائل مربوط به مجمع تشخیص.» همین نکته نیز باعث شده تا این گمانه‌زنی مطرح شود که شاید در دور جدید شاهد برخی تغییر و تحولات در مجمع تشخیص باشیم. محمدرضا باهنردیگر عضو مجمع نیز معتقد است: «ممکن است یک تغییرات نه خیلی زیاد در اعضای مجمع اتفاق بیفتد و این تغییرات طبیعی است. مجمع تشخیص نیازمند آدم‌های قدرتمند مجرب است و ما در مجمع تشخیص سه چهار دیپلمات قدرتمند می‌خواهیم سه چهار اقتصاددان و صاحب مکتب نیاز داریم، خلأ وجود چند آدم فرهنگی قدرتمند مجرب احساس می‌شود، اینها اگر به مجمع تشخیص تزریق شوند خوب است.» همین نوع رویکردهاست که باعث شده تا گمانه‌زنی‌ها نیز حول محور تغییر و تحولات در ترکیب اعضای این نهاد بچرخد. چنانکه طی دوره‌های گذشته نیز چهره‌ها و نام‌های شناخته شده‌ای در مجمع حضور یافته یا در دوره‌های بعدی از حضور در این نهاد انقلابی بازماندند. آنچه مسلم است احتمال اینکه برخی اعضای کهنسال از مجمع کنار بروند و جای خود را به افرادی متخصص‌تر در حوزه‌های مختلف بدهند، می‌رود. حال باید دید که این تغییرات در مجمع به چه سمت و سویی خواهد بود و اساسا شاهد تغییرات کلی خواهیم بود یا اینکه تغییرات جزئی و چند نفری در مجمع ایجاد خواهد شد. آخرین تحولات مجمع را می‌توان در جلسه روز گذشته به ریاست آیت‌ا... آملی لاریجانی و حضور سران قوای مقننه و قضائیه دید که در آن مساله تدوین سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه با هدف «پیشرفت اقتصادی عدالت محور» را در دستور کار قرار گرفت. 
 حذف احمدی نژاد؟
هر زمان سخن از تغییر در مجمع تشخیص مصلحت نظام به میان آمده است نخستین نامی که همه اذهان متوجه او شده محمود احمدی‌نژاد است. رئیس دولت‌های نهم و دهم که ابتدا به واسطه جایگاه حقوقی خود به اعضای مجمع تشخیص از ابتدای دور پنجم اضافه شد و سپس در دوره‌های ششم و هفتم نیز به عنوان شخصیت حقیقی عضو این نهاد  شد. اما با توجه به برخی اظهارات و تحرکات حاشیه‌ای او در مسائل مختلف که واکنش‌های بسیاری را در پی داشته و هر از چندی صحبت از کنار گذاشتن او از عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام شده و می‌شود. چه اینکه بسیاری بر این باورند که احمدی‌نژاد صرفا از جایگاه خود در مجمع استفاده می‌کند و حضور تاثیر‌گذاری نیز در این نهاد انقلابی ندارد.  از سال 96 بعد از حضور پر سر و صدایش در وزارت کشور برای ثبت نام در انتخابات ریاست‌جمهوری گفته می‌شد ممکن است در ترکیب جدید مجمع نامی از او برده نشود. حالا دوباره با پررنگ شدن گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر ترکیب این نهاد گمانه‌زنی‌ها درباره حذف احمدی‌نژاد قوی‌تر شده است.  چه اینکه باهنر در خصوص احتمال کنار گذاشتن احمدی‌نژاد گفته است: «احمدی‌نژاد حرف‌هایی که می‌زند خیلی مطابق با روال عادی سیاسیون کشور نیست. آمدن در مجمع و نیامدن در مجمع را ساده تحلیل نکنیم ممکن است یک زمانی مصلحت‌های بزرگ‌تری وجود داشته باشد.» با این حال این طور نیز می‌توان به مساله نگاه کرد احمدی‌نژاد به‌خاطر اینکه دردسرسازی کم‌تری داشته باشد شاید در دور بعدی نیز حضور پیدا کند اما آنچه مسلم است احتمال تغییرات در مجمع بالاست و احمدی‌نژاد همواره یکی از گزینه‌های احتمالی برای تغییر. حال اینکه چه رویکردی در قبال مرد بهاری حاضر در مجمع اتخاذ خواهد شد باید به انتظار نشست و تحولات آینده را رصد کرد. 
 مجمع تشخیص قوه عاقله نظام باشد
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ارتباط با احتمال تغییرات در مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت: تغییرات در اعضای مجمع تشخیص می‌تواند گامی در جهت توزیع قدرت باشد. اسماعیل گرامی‌مقدم به «آرمان‌ملی» گفت: بسیاری از مسائل مهم کشور در مجمع تشخیص مصلحت نظام حل و فصل می‌شود و اگر شاهد تغییرات در اعضا باشیم و اعضای جدیدی بتوانند از سابقه تخصصی برخوردار باشند آن زمان می‌توان گفت که در حل و فصل بسیاری از مشکلات و حل معضلات اساسی مردم می‌تواند تاثیر‌گذار باشد. قائم‌مقام حزب اعتمادملی بیان کرد: واقعیت این است که ترکیب مجمع بایستی از شخصیت‌های همه جناح‌های سیاسی باشد تا در تصمیم گیری‌ها برآیند همه این تصمیمات هم تخصصی و هم شامل همه نحله‌های فکری، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی باشد. مجمع تشخیص جای جنجال نیست.  وی تصریح کرد مجمع تشخیص مصلحت نظام باید قوه عاقله نظام باشد و در پیچ و خم تصمیم‌گیری‌ها تصمیم نهایی را بگیرد و فصل‌الخطاب باشد تا تصمیمات درست و سنجیده در راستای منافع ملی گرفته شود.