«گشت بارداری» حاشیه‌ای تازه در برابر قانون جوانی جمعیت

پس از حاشیه‌هایی که حول و حوش عملکرد «گشت ارشاد» شکل گرفت، حالا نوبت به حاشیه سازی‌های تازه‌ای تحت عنوان «گشت بارداری» رسیده‌است! «گشت بارداری» حاشیه‌سازی تازه‌ای است که طی روز‌های گذشته علیه اجرای قانون جوانی جمعیت در برخی رسانه‌ها منتشر شد و به روال معمول به مذاق رسانه‌های آن طرف آب خوش آمده‌است. بر این اساس گفته می‌شود مأمورانی از سوی وزارت بهداشت در بعضی بیمارستان‌ها مستقر شده‌اند که با در اختیار داشتن مجوز قانونی، زنانی را که در سن باروری هستند، به فرزندآوری تشویق می‌کنند و آن دسته از زنان را که در پی عمل جراحی زنانه باشند، از این اقدام منع می‌کنند. برابر این اظهارات، پدرام پاک‌آیین، سخنگوی وزارت بهداشت با رد چنین موضوعی تأکید می‌کند: «چیزی تحت عنوان «گشت بارداری» در مراکز بهداشتی و‌درمانی وجود ندارد و همه خدمات بهداشتی، درمانی و مشاوره‌ای درباره بارداری و درمان ناباروری در سطوح مختلف توسط پزشکان، ماما‌ها و بهورزان به طور حضوری یا از طریق سامانه یکپارچه باروری سالم ارائه می‌شود.»
تمام ماجرا این است که با تغییر سیاست‌های جمعیتی کشور و در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، قرار است وزارت بهداشت سامانه ملی «باروری سالم» را با هدف هوشمندسازی خدمات بهداشتی - درمانی حوزه سلامت مادران باردار و درمان ناباروری راه‌اندازی کند.
راه‌اندازی این سامانه به منظور اجرای ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است. این ماده وزارت بهداشت را مکلف می‌کند طی شش ماه از لازم الاجرا شدن این قانون، ضمن استقرار سامانه جامع نسبت به ثبت اطلاعات کلیه مراجعین باروری، بارداری، سقط و دلایل آن و زایمان و نحوه آن در تمامی مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه‌ها، مراکز درمان ناباروری و مراکز تصویربرداری پزشکی اعم از دولتی و غیردولتی با رعایت اصول محرمانگی اقدام کند.
سخنگوی وزارت بهداشت همچنین با تکذیب برخی شایعات مبنی بر ارتباط بین این سامانه و تغییر در مرجع صدور مجوز سقط جنین اینگونه توضیح می‌دهد: «پیش از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هم سقط جنین جز در مواردی که به موجب قانون استثنا شده‌است، ممنوع بود، نه در اختیار والدین یا پزشکان. در واقع این موضوع همواره در صلاحیت مراجع قضایی قرار داشته و از طریق پزشکی قانونی صورت می‌گرفته و نظام سلامت در این مورد ذیصلاح شناخته نمی‌شد.»


تنها چیزی که ممنوع‌شده عقیم‌سازی دائم زنان و مردان یا مواردی را که احتمال برگشت پذیری در آن‌ها ضعیف یا بسیار دشوار باشد، آن هم به دلیل عوارض پزشکی است. اینجا هم مواردی که بارداری برای مادر اولاً خطر جانی یا عوارض جسمی جدی داشته‌باشد، ثانیاً راه دیگری نداشته‌باشد و ثالثاً دفع ضرر با پیشگیری‌های موقت ممکن نباشد، از این قاعده مستثناست. وزارت بهداشت برای حمایت از سلامت مادر باردار، ارتقای مراقبت‌های بهداشتی در دوران بارداری، زایمان ایمن و هوشمند‌سازی خدمات بهداشتی درمانی حوزه سلامت مادران اقدام به راه‌اندازی سامانه‌ای ملی و یکپارچه کرده‌است. در این سامانه، اطلاعات مادران باردار و همین طور افراد نابارور و خدماتی که مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه‌ها، مراکز درمان ناباروری و مراکز تصویربرداری در بخش دولتی و خصوصی به اشخاص ارائه می‌کنند، ثبت و ارزیابی می‌شود.
سامانه حاضر، سامانه‌ای پیشرو برای ارتقای مراقبت‌ها و خدمات مبتنی بر سلامت مادر و کودک از یک‌سو و مؤثرسازی درمان ناباروری از سوی دیگر است. از زمانی که مادر باردار به پزشک مراجعه می‌کند و درخواست آزمایش یا سونوگرافی صورت می‌گیرد، نتایج در این سامانه ثبت و مجموعه اقدامات در آن بارگذاری می‌شود. یکی از امکانات این سامانه، پنل یکپارچه نسخه‌نویسی الکترونیک است. پزشکان صرفنظر از اینکه بیمار آن‌ها تحت پوشش کدام یک از بیمه‌ها باشد، می‌توانند با امضای دیجیتال از خدمات یکپارچه این سامانه استفاده کنند.