آهنگ تندتر موج هفتم

در هفته ۱۲۶ همه‌گیری کرونا در کشور و در شرایطی که می‌رفت تا کرونا به پایان خود نزدیک شود و برای هفته‌ها آمار فوتی‌ها تک‌رقمی و حتی صفر و یک بود، به یکباره دوباره آتش کووید شعله‌ور شد و برای بار هفتم غافلگیر شدیم. این‌بار هم مانند موج‌های قبل تنها نسخه عملی مواجهه با موج جدید، رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و انجام واکسیناسیون است. اهمیت واکسیناسیون تا جایی است که یکی از اعضای کمیته کووید ۱۹ با اشاره به قابلیت انتقال بسیار بالای زیرشاخه‌های جدید اومیکرون از افزایش هشت برابری احتمال ابتلای به زیرسویه‌های جدید در افرادی که واکسن نمی‌زنند، خبر می‌دهد. قدرت انتشار این زیرسویه تازه تا حدی است که حتی واکسن زده‌ها را هم تا سه برابر سویه‌های قبلی آلوده می‌کند! آهنگ ابتلا به کرونا تندتر شده‌است. در ۲۴ ساعت منتهی به ۲ مردادماه ۱۴۰۱ و بر اساس معیار‌های قطعی تشخیصی، ۸هزارو۸۳۱ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی و هزارو۲۱۰ نفر از آن‌ها بستری شدند. در همین زمان، ۳۴ بیمار مبتلا به کووید۱۹ در کشور جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۱۴۱ هزار و ۶۸۴ نفر رسید. در حال حاضر ۵۷ شهرستان در وضعیت قرمز، ۸۶ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۱۹۹ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۰۶ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند. در هفته ۱۲۶ همه‌گیری کرونا در کشور، افزایش بارز بیماران بستری در ۲۷ استان و افزایش موارد متوفی کووید ۱۹ در شش استان کشور گزارش شده‌است و با افزایش آمار ابتلا و بستری، افزایش آمار فوتی‌ها هم دور از انتظار نیست.
شانس ۸ برابری ابتلا برای واکسن‌نزده‌ها!
بر اساس اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور در هفته منتهی به یکم مرداد ماه ۱۴۰۱ (از ۲۵ تیر تا اول مرداد ماه)، به پایین‌ترین حد خود یعنی بالغ بر ۸/۳۵ درصد رسیده‌است. بنابر اعلام وزارت بهداشت، میانگین استفاده از ماسک در شاغلین و خدمت‌گیرندگان به تفکیک اماکن عمومی استان‌های کشور از ۲۲ تا ۲۹ تیر ماه بالغ بر ۵۶/۲۵ درصد بوده‌است.
علیرضا ناجی، عضو کمیته کووید ۱۹ و رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به اینکه آیا موج هفتم پیک شدیدتری نسبت به موج ششم خواهد داشت، تأکید می‌کند: «همه این‌ها بستگی به عملکرد ما دارد. فاصله زیاد بین تزریق واکسن‌های دوز یک و دو تا به امروز، عدم استقبال مردم از دوز بوستر، آدرس غلط دادن به مردم مبنی بر اینکه کرونا تمام شده به طوری که مردم از ماسک استفاده نکردند و ورود یک سویه بسیار مسری و ایمن گریز موجب شده تا موج هفتم به وقوع بپیوندد.»


از نگاه این متخصص درست است که واکسن‌های موجود برای سویه‌های جدید ساخته نشده‌اند، اما همین واکسن‌ها به رغم کاهش کفایت، تا ۷۰ درصد انسان را در برابر بیماری شدید، بستری، آی سی یو و مرگ حفاظت می‌کند. سویه BA۵ بسیار مسری و ایمن‌گریز است.
به گفته ناجی بر اساس مطالعات افرادی که به زیر‌سویه‌های قبلی مبتلا شده باشند می‌توانند به فاصله چهار تا شش هفته دوباره با زیرشاخه‌های جدید آلوده شوند. احتمال ابتلا به زیرسویه‌های جدید در افرادی که واکسن می‌زنند سه برابر و آن‌هایی که واکسن نزده‌اند تا هشت برابر افزایش می‌یابد. بنابراین واکسن‌ها می‌توانند گردش ویروس در جامعه و بستری‌شدن بیماران را در بیمارستان کاهش دهد و پیک را به کمترین حد خود برسانند.
وی با بیان اینکه ۹ تا ۱۱ میلیون نفر جمعیت خاموش داریم که اصلاً واکسن نزده‌اند که باید واکسن بزنند، می‌افزاید: «استقبال از تزریق واکسن در طیف سنی پنج تا ۱۱ سال کم شده که نیاز است این طیف هم واکسن تزریق کنند، چون آن‌ها در معرض خطر هستند و بیماری را هم منتقل می‌کنند.»
ناجی در عین حال تأکید می‌کند: «کرونا تمام‌نشده و ممکن است هیچ‌وقت تمام نشود. ویروس کرونا مدام خود را تغییر می‌دهد و به علت این تغییرات باید بر واکسن زدن اصرار داشته باشیم.»
محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت هم با تأکید بر شدت سرایت بیماری می‌گوید: «هنوز افرادی هستند که دوز اول را نزده‌اند و می‌توانند مخزنی برای ویروس کرونا باشند که بخش اعظم آن‌ها بچه‌های بین پنج تا ۱۲ سال هستند. البته که با افزایش موج، خانواده‌های بیشتری برای زدن واکسن کودکان بین پنج تا ۱۲ سال مراجعه می‌کنند.»
وی در عین حال در پاسخ به این سؤال که آیا واکسن زدن به معنای مبتلا نشدن به این بیماری است، اینگونه توضیح می‌دهد: «این سویه واکسن‌گریزی دارد؛ یعنی اگر آنتی‌بادی این بیماری در شش ماه گذشته در بدن فعال شده‌باشد، به طور کامل ایمن نیستیم و دوباره امکان ابتلا وجود دارد. البته اگر ایمنی قبلی داشته باشیم، شدت بیماری کمتر می‌شود. یکی از راه‌های خوب پیشگیری واکسن زدن است.»
نقش مردم و مسئولان در موج هفتم
حمید سوری، اپیدمیولوژیست با تأکید بر اینکه روند اپیدمی کرونا رو به افزایش است و نه‌تن‌ها در ایران بلکه در جهان شاهد آن هستیم، می‌گوید: «بخشی از رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی به مردم و بخشی دیگر به متولیان امر مربوط است. مردم باید شیوه‌نامه‌های بهداشتی را رعایت کنند. تزریق دوز یادآور واکسن پس از شش ماه الزامی است. در حال حاضر به میزان کافی واکسن وجود دارد و تجربه نشان داده که این نوع واکسن‌های کرونا در ایران تفاوتی با سایر واکسن‌های دنیا ندارند. در عین حال مسئولان هم باید برای رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی بیماریابی را افزایش داده و طغیان‌ها را شناسایی کنند. ارزش واکسیناسیون زمانی بیشتر می‌شود که درصد قابل‌توجهی از مردم واکسن تزریق کنند.»
وی درباره میزان کشندگی ویروس تازه اینگونه توضیح می‌دهد: «اگر در دلتا هزار نفر مبتلا می‌شدند و صد نفر آن‌ها بستری می‌شدند یا فوت می‌کردند؛ در شرایط موجود ۱۰ هزار نفر آلوده می‌شوند. از آنجایی که میزان ابتلا ۱۰ برابر شده‌است، طبیعتاً به همان میزان هم برای اومیکرون فراوانی مرگ‌ها بیشتر می‌شود.»
به گفته سوری پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که هنوز روند افزایشی ویروس کرونا در ابتدای راه است و با اتفاقات اخیر در زمینه بازگشت حجاج، احتمال طغیان مجدد ویروس کرونا وجود دارد، مگر اینکه تمهیدات لازم مانند غربالگری حجاج، تست‌های ویروس کرونا، محدودیت‌های جدی برای جلوگیری از برگزاری مراسم ولیمه اندیشیده شود.
این اپیدمیولوژیست معتقد است رسیدن به قله پیک قابل‌پیش‌بینی نیست و کشندگی آن کمتر از دلتا است، اما گسترش آن به این صورت نیست و واریانت‌های جدید روز به روز بیشتر می‌شود.