روزنامه آرمان امروز
1401/05/25
برجام همه گره‌های اقتصادی را باز نخواهد کرد
محمود جام‌ساز، تحليلگر حوزه اقتصادي سياسي در گفت‌وگو با «آرمان‌امروز» تاثيرات احياي برجام بر رفع تحريم‌ها و تسهيل مبادلات مالي ايران با جامعه جهاني را بررسي مي‌کند سعید شمسگروه سياسي| با اينکه اروپايي‌ها با صراحت از نگارش «آخرين» پيشنهاد براي احياي توافق هسته‌اي خبر داده‌اند و ظاهرا آمريکا نيز از آن استقبال کرده است؛ ايران همچنان مشغول رايزني براي امتيازهاي بيشتر و مخصوصا ضمانت اجرايي از جانب ايالات‌متحده است. اين ترديد و تلاش براي چانه‌زني در حالي است که اقتصاد در ايران حالتِ نگران‌کننده ورشکستگي را تجربه مي‌کند. مردم نيز نيازهاي خود را با تورم 60 درصدي تهيه مي‌کنند. همين امر موجب شده که اکنون بيش از هر زمان ديگري موضوع احياي برجام، علاوه ناظران سياسي و سياست‌مداران براي عموم مردم نيز اهميت داشته باشد.
با اين تفاسير، «آرمان امروز» در راستاي پرداختن به تاثيرات و پيامدهاي احتمالي احياي برجام بر حيات اجتماعي و اقتصادي شهروندان ايراني با محمود جام‌ساز، تحليلگر مسائل اقتصاد سياسي، گفت‌وگو داشته است. جام‌ساز با تاکيد بر اينکه «تا زماني که مانع‌هاي بين‌المللي در مسير توسعه اقتصادي را از پيش‌رو برنداريم نه تنها مشکلي از مشکلات‌مان رفع نخواهد شد» درباره چرايي ماندگاري و همچنين تبعات تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران به پرسش‌هاي مطرح شده پاسخ مي‌گويد:
در شرايطي که سرنوشت برجام در وضعيتي بسيار مبهم قرار دارد، تحليل شما از سرانجام اين بحث مهم نظام بين‌الملل چيست؟
با در نظر گرفتن تداوم تنازع بين ايران و آمريکا مي‌توان به اين نتيجه رسيد، برجام براي به‌سرانجام رسيدن راه دشواري را پيش‌روي خود مي‌بيند. به‌عنوان مثال ايران به‌جد درصدد خارج کردن سپاه از ليست تحريم‌هاي ايالات‌متحده است. با اين توضيح که آمريکايي‌ها به دشواري حاضر به اتخاذ چنين تصميمي خواهند شد. همچنين بايد متذکر شد، اروپايي‌ها و آمريکا متن نوشته شده در آخرين نشست وين را پذيرفته‌اند اما ايران همچنان اصرار به پذيرش شرط‌هاي توسط طرفين دارد. در نتيجه مي‌توان گفت، توپ برجام در زمين ايران است. اين اصرار ايراني‌ها در شرايطي است که بايد قبول کرد، فرصت زيادي براي رسيدن به توافق هسته‌اي نمانده است. با اين حال شواهد نشان مي‌دهد، همچنان شاهد مذاکره‌هاي فرسايشي خواهيم بود.
فرسايشي بودن مذاکره‌ها چه تبعاتي براي ايران داشته است؟
قبل از پاسخ به پرسش شما، تاکيد مي کنم، اين بحث مهم‌ترين دليلي براي ايران است تا موضوع را جدي بگيرد. در واقع، در سال‌هاي مذاکره 6 قطعنامه از جانب شوراي امنيت سازمان ملل عليه ايران صادر شد و اقتصاد در ايران گره‌هاي کوري را متوجه خود ديد. به‌طوري که ساختار اقتصادي انزوا را خيلي جدي تجربه کرد اما بعد از اينکه در 2015 برجام نهايي شد، ثبات برگشت. حتي توتال با پارس‌جنوبي قرارداد 4 ميليارد دلاري را منعقد و در ايران سرمايه‌گذاري کرد ولي با خروج ترامپ از برجام، همه چيز خراب و قراردادهاي اقتصادي هم نقض شد. البته اينکه پول‌هاي ناشي از ترميم فضاي تجاري با بازارهاي جهاني چگونه هزينه شد و تاچه اندازه به مشکلات داخلي و هم براي بحث‌هاي منطقه‌اي هزينه‌اي صرف شد، موضوعي پنهان است. خلف وعده آمريکا مانع‌هاي جديدي را پيش‌روي اهداف اقتصادي ايران گذاشت تا الان شاهد تورمي باشيم که آمارهاي رسمي عدد 60 درصد را نشان مي‌دهد و در نتيجه مردم اقلام مصرفي‌شان را با 3 برابر قيمت تهيه مي‌کنند.
البته رئيسي در روزهاي انتخاباتي و تلاش براي جلب مردم، اين‌طور گفت که مسائل اقتصاد داخلي را به برجام گره نمي‌زند
همه مي‌دانند اين امر شدني نيست. هيچ‌کشوري نميتواند ادعا کند، حساب و کتاب اقتصادي‌اش را از بحث ديپلماسي جدا خواهد کرد. در واقع، اين ادعا نشان‌گر مديريتي ناآگاهانه در سيستم مديريتي کشور است. تحريم، پديده‌اي مهلک براي اقتصاد است و اگر رفع نشوند، مي‌تواند مشکلات عديده‌اي را براي جوامع به وجود بياورد. به‌همين دليل توصيه چيزي جز اين نميتواند باشد که دولتي‌ها بايد همه تلاش‌شان را براي حصول توافق هسته‌اي به‌کار بگيرند. چون کسري 500 هزار ميلياردي چيزي نيست که بتوانيم از کنارش به سادگي عبور کنيم. اين کسري بودجه بايد تامين شود تا حساب و کتاب اقتصادي به تراز مثبت برسد؛ به‌همين دليل دولت مجبور به دريافت وام از بانک‌ها خواهد شد که اين خود پديده‌اي تورم‌زا است.
حال پرسش اين است که راه‌حل براي گذار از اين وضعيت چيست؟
وقتي ارزش پول ملي پايين و ارز بالا مي‌رود، مشکل بيشتر مي‌شود و معيشت سخت‌تر. بنابراين هيچ راهي جز تفاهم با طرفين هسته‌اي براي کشور باقي نمي‌ماند. البته برجام به‌تنهايي نميتواند گره‌گشا باشد و براي ترميم نابه‌ساماني‌ها به تغيير نگاه رابطه با غرب احتياجي مبرم داريم.
منظورتان همراهي با کنوانسيون‌هاي بين‌المللي است؟
دقيقا! اگر همچنان بنا را بر مخالفت با «اف‌اي‌تي‌اف» بگذاريم، اقتصامان را در بن‌بست قرار خواهيم داد؛ يعني حتي اگر برجام با شرايطي عالي امضاء شود، براي مبادله‌هاي تجاري در بازار اقتصادي دنيا نيازمند مبادله بانکي هستيم. اين يعني ضرورت پيوستن به گروه ويژه اقدام مالي چيزي نيست که قبول نکنيم. بنابراين تجديدنظر در قبال کنوانسيون‌هاي بين‌المللي هستيم. اين مهم در شرايطي است که سيستم سياسي و اجرايي کشور يک‌دست شده و همه دستگاه‌ها با الحاق به اف‌اي‌تي‌اف مخالفتي سرسخت دارند.
جمع‌بندي‌تان را بفرماييد؟
تا زماني که مانع‌هاي بين‌المللي در مسير توسعه اقتصادي را از پيش‌رو برنداريم نه تنها مشکلي از مشکلات‌مان رفع نخواهد شد، بلکه محدوديت و خطرها روز به روز پررنگ‌تر خواهند شد.
سایر اخبار این روزنامه
مافیای کنکور عدالت آموزشی را می‌بلعد
ايران و آمريکا در يک قدمي توافق
افزایش حقوق بازنشستگان در ایستگاه پایانی
چشم اميد اروپا به خط لوله گاز ايران - ترکيه
صلح ملی رهگذر اصلی خروج عراق از بحران
خانه به جاي کافه
برجام همه گره‌های اقتصادی را باز نخواهد کرد
خوشحال نشويد آقاي زاکاني نمي‌رود!
مدال نقره زنان والیبال ایران بعد از ۵۶ سال انتظار
برق ۱۶ اداره پرمصرف پایتخت قطع شد
مدال نقره زنان والیبال ایران بعد از ۵۶ سال انتظار
هاکی ایران نایب قهرمان آسیا شد
