رمزگشایی از پیشنهاد جدید آمریکا به ایران

آرمانامروز: توافق هسته‌اي مساله‌اي بسيار براي نظام بين‌الملل است. موضوعي که هم براي ايران، هم براي آمريکا، هم براي اروپا و شايد بتوان گفت، براي نظام بين‌الملل اهميتي ويژه دارد. شايد به‌همين دليل است که «مثبت» يا «منفي» بودن مذاکرات نه تنها فقط به بحث‌هاي رد و بدل شده در دور ميز مذاکره، بلکه به مناسبات جهان ربط پيدا مي‌کند. يعني حتي لابي و تلاش‌هاي اسراييل، نگاه و خواست کشورهاي منطقه و ... هم در احيا يا مفغول ماندن توافق تاثير دارند. دقيقا به‌همين دليل است، اين موضوع بالا و پايين‌هاي زيادي به خود ديده است. به‌طوريکه در ماه گذشته و بعد از پاسخ آمريکا و ايران به متن پيشنهادي اتحاديه‌اروپا برجام در يک‌قدمي بازگشت بود. اما بعد از چند هفته و پاسخ کاخ‌سفيد به تهران، دوباره ابهام به فضاي هسته‌اي برگشت. همچنين در نشست سازمان‌ملل هم تحرک‌ها و اظهارنظرهايي متناقض رد و بدل شد تا مشخص شود، بازگشت طرفين به توافق 2015 اگر محال نباشد، حتما دشوار است.
بسته جديد برجامي آمريکا
درست در زماني که ابراهيم‌رئيسي سوار بر هواپيما در مسير بازگشت از نيويورک بود، خبري مبني بر « در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورک، بسته پيشنهادي برجام را به ايران ارائه کرده است.» مخابره شد. در ادامه الجزيره به نقل از دستيار وزير خارجه آمريکا مدعي شد، ما بسته پيشنهادي خوبي را در اختيار ايران قرار داده ايم، اما ايران موضوعاتي را مطرح کرد که مرتبط با توافق هسته اي نيست. همين پيشنهاد مبهم و اينکه آمريکايي‌ها اشاره‌اي به جزئيات بيشتر اظهارات او نکرده‌اند،  شک و ترديدها را نسبت به اراده ايران و آمريکا براي توافق بيشتر کرد.
طرح پنهان ماکرون براي برجام


يکي از خبرهاي مهم اجلاس‌سالانه سازمان‌ملل «طرح ماکرون براي برجام» بود. طرحي ابهامات جديدي به موضوع اضافه کرد. در واقع اينکه رئيس‌جمهوري فرانسه چه طرحي در نظر دارد و‌ واکنش ايران به اين طرح چه خواهد بود، سئوالي است که پاسخش مبهم است. البته ماکرون در دوره ترامپ هم طرحي مبني بر راه‌اندازي خط اعتباري 15 ميليارد دلاري تضمين شده با نفت ايران، شامل تعهد ايران به گفت‌وگوهاي منطقه‌اي در آينده است. که به‌واسطه تفکر ضد برجامي ترامپ مغفول ماند.
آماده گفت‌وگوي مستقيم با ايران هستيم
در شرايطي که ذهنيت‌ها راي به مسکوت ماندن برجام مي‌دادند، اظهارنظري از سوي آمريکا اميدها را تا حدي افزايش داد.
«رابرت مالي» با گفتن اينکه «آماده گفت‌وگوي مستقيم با ايران هستيم» ظاهرا تلاش داشته تا چراغ‌سبزي از سوي کشورش براي تفاهم نشان بدهد. البته نماينده ويژه دولت آمريکا در امور ايران با اشاره به عدم آمادگي ايران براي مذاکره مستقيم گفته است، مذاکره با کشوري که از گفتگو با ما امتناع مي‌ورزد، دشوار است؛ که همه چيز را دشوارتر، زمان‌بر و مستعد سوءتفاهم کرده است. ما آماده گفتگوي مستقيم هستيم ولي آنها نيستند. مالي همچنين افزود: اکنون سرنوشت مذاکرات به تحقيقات آژانس بين المللي انرژي اتمي وابسته است، که ربطي به توافق هسته اي ندارد. درهاي ما [براي پذيرش ايران] باز است اگر بخواهند عبور کنند.
اين ادعاها در حالي است که پيشتر «رافائل گروسي» مديرکل آژانس اتمي با اشاره به ديدار خود با «محمد اسلامي» رئيس سازمان انرژي اتمي جمهوري اسلامي ايران، اعلام کرده بود که گفتگوها با ايران درخصوص موضوعات پادماني ازسر گرفته شد.
آماده ايم مراحل اجرايي توافق را اعلام کنيم
در ادامه تحرکات برجامي، وزير امورخارجه با گفتن اينکه « اگر طرف آمريکايي چارچوب‌هاي کاملا منطقي ايران را در تبادل پيام ها بپذيرد، آمادگي داريم در اولين فرصت، وزراي خارجه کشورهاي طرف برجام در وين جمع شوند و پايان مذاکرات و شروع مراحل اجرايي توافق را اعلام کنيم» نشان داد،‌ ايران براي توافق همچنان اصرار دارد، شرط‌هايش جدي گرفته شود. اتفاق‌ها و مشاهدات طوري است که نه مي‌‌توان احياي برجام را محتمل دانست‌ و نه مي‌توان راي به بن‌بست مذاکرات داد. در واقع پيچيدگي موضوع به‌حدي رسيده است که کار را براي «مشخص شدن مساله» دشوار کرده است.
 آمريکا دنبال محدود کردن ايران است
مهدي مطهرنيا درباره بسته پيشنهادي آمريکا به ايران اظهار داشت: ايالات‌متحده اساسا با برجسته بودن ايران در جهان مشکل دارد و به‌همين دليل سعي‌اش اين است به بهانه برجام، جمهوري‌اسلامي را به قدري محدود کند که در نظام بين‌الملل بازيگري عادي باشد. تحليلگر مسايل بين‌الملل ادامه داد:‌ آمريکايي‌ها پيشنهادات‌شان را به‌طور ظريف مطرح مي‌کنند و به‌طور قطع پيشنهادشان در راستاي اين خواهد بود که براي برداشتن تحريم‌ها امتياز حداقلي به ايران بدهد. مهدي‌مطهرنيا در پايان گفت: اينکه آمريکايي‌ها در هر شرايطي با ايران ضديت دارند، ملموس و غيرقابل‌انکار است. کاخ‌سفيد با علمِ بر شرايط سختي که در ايران جاري است، دنبال اين است که بعد از برجام، همچنان ايران را تحت‌فشار قرار بدهد و هر زمان که لازم ديد، شرايطي را به جمهوري‌اسلامي تحميل کند. پس بايد گفت، طبيعي است که دولت ايران زير بار خواسته‌شان نرود و همين عامل، برجام را از دسترس خارج مي‌کند.
مشکل آمريکا نفوذ منطقهاي ايران است
فريدون‌مجلسي، در گفت‌وگويي کوتاه با «آرمان‌امروز» احياي برجام را امري محال مي‌داند. ديپلمات پيشين در ادامه گفت:‌ واقعيت چيزي جز اين نيست که هم آمريکا و هم ايران نمي‌خواهند از مواضع‌شان عقب‌نشيني کنند و به‌همين دليل بايد گفت، توافق هسته‌اي به امري بعيد تبديل شده است. در واقع هر دو طرف نمي‌خواهند زير بار مسئوليت شکست مذاکرات بروند و به‌همين دليل به فرسايشي شدن موضوع رضايت داده‌اند. اين مساله را نبايد ناديده بگيريم که مشکل آمريکا، نفوذ منطقه‌اي ايران است. در واقع بايدن هم مثل روساي‌جمهور آمريکا همه تلاش‌اش را به کار مي‌گيرد تا ايران در منطقه دخالتي نداشته باشد. به‌هرحال تحرکات منطقه‌اي ايران در عراق، سوريه و لبنان با منافع اسرائيل در تضاد کامل است که اين از نظر آمريکايي‌ها غيرقابل قبول است. او همچنين افزود: مساله چيزي جز اين نيست که ساختار ايالات‌متحده با تاثيرگذار ايران در خاورميانه مشکل دارد و حتي مي‌توان گفت، اگر برجام به توافق 2015 هم برگردد، آمريکا همچنان ايران‌ستيزي را پيگيري خواهند کرد تا بلکه جمهوري‌اسلامي کاري با اسرائيل نداشته باشد. با اين توضيح که اين امر به‌هيچ‌وجه و تحت هيچ شرايطي مورد پذيرش ساختار قدرت در ايران نخواهد بود. مجلسي ادامه داد: مشخصا دولت رئيسي هيچ اعتقادي به برجام ندارد و با اينکه کشور درگير گرفتاري‌هاي زيادي است، همچنان نسبت به توافق با آمريکا بدبيني در ايران وجود دارد. دولتي‌ها اگر واقعا دنبال حل مساله بودند، با آمريکايي‌ها دور يک ميز مي‌نشستند و مشکلات را رفع مي‌کردند. اينکه آقاي رئيسي برود و در سازمان‌ملل از عدالت‌محوري در جهان صحبت کند،‌ هيچ دردي را درمان نخواهد کرد و بايد اقدامي عملي براي تفاهم انجام داد. وي توضيح داد: بايد اين را در نظر بگيريم، ايران نسبت به‌‌آمريکا احتياج بيشتري به برجام دارد تا از اين طريق رفع تحريم‌ها، مشکلات عديده‌‌اي که‌‌ آسايش را از جامعه سلب کرده است،‌ رفع کند. اينکه از نياز اروپا به گاز ايران گفته مي‌شود،‌ نمي‌تواند برداشتي دقيق باشد. چرا که اروپايي‌ها مي‌‌توانند به‌راحتي از طريق عربستان و امارات نيازشان را مرتفع کند. اصرار اروپايي‌ها براي خريد انرژي از ايران دليلي به غير از تنوع در بازار ندارد که اين نمي‌تواند انگيزه‌اي براي تفاهم براي آنها باشد. فريدون مجلسي در پايان گفت: تا زمانيکه ايران نتواند آمادگي لازم براي مذاکره مستقيم را براي خود ايجاد کند،‌ گره برجام باز نخواهد شد.
آمريکا مانع توافق است
احمدبخشايش در گفت‌وگو با «آرمان‌امروز» اظهار داشت: مانع‌تراشي‌هاي آمريکا دليل اصلي ابهام در مذاکرات هسته‌اي است. در واقع کاخ‌سفيد به‌دليل سياست‌ ايران‌هراسي ايران و همچنين لابي اسرائيل تمايلي براي حل مساله هسته‌اي ندارد تا بتواند‌ از اين طريق همچنان ايران را تحت تحريم‌هاي ظالمانه قرار بدهد.
کارشناس مسايل بين‌‌الملل درباره پالس‌هاي مثبتي اين‌روزها گفت: اگر کمترين شناختي از دکترين آمريکا داشته باشيم، بايد بدانيم رويکرد کاخ‌سفيد در قبال چه در دوره دموکرات‌ها و چه در برهه‌اي که جمهوري‌خواهان روي کار هستند، چيزي جز ايران‌هراسي و تحميل هزينه‌هاي گزاف به مردم ايران نيست. به‌همين دليل اينکه رابرت‌مالي از آمادگي کشورش براي مذاکره مستقيم با ايران خبر مي‌دهد، در واقع با هدف گمراه‌کردن افکار است و حتما آنها حاضر به پذيرش شرط‌هاي منطقي ما نخواهند شد.