شرط گفت و گو «موضع برابر» است

قرار نيست در خلال گفت و گو يکديگر را مجاب کنيم؛ قرار نيست کسي تن به عقيده ديگري بدهد. طبيعي است که نه من به واسطه ادلّه ظاهري تن به عقيده شما مي دهم و نه شما به عقيده من، بلکه اينها بحث هاي آکادميک است. گفت و گو براي مجاب کردن همديگر نيست، بلکه براي پرداختن به دردهاي مشترک و يافتن راهکار براي اين مشکلات است.
حجت الاسلام و المسلمين سيد حسن خميني، در ديدار ميهمانان کنفرانس بين المللي وحدت اسلامي که امشب در حرم مطهر امام حضور يافته بودند، طي سخناني يادآور شد: يکي از بزرگترين آرمان ها و دستاوردهاي انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني، «تلاش براي وحدت امت اسلامي» بود. البته اين تلاش ها پيشتر در مقاطعي توسط بعضي بزرگان اهل سنت و نيز در جامعه شيعه توسط مرجع عاليقدر آيت الله العظمي بروجردي شکل گرفته بود، ولي وقتي انقلابي به عظمت انقلاب ايران که چشم هاي تمام دنيا را به خود معطوف کرده بود،  حامل پيامي در اين راستا بود دلهاي مسلمانان شيعه و سني را به خود جلب کرد و «بيداري اسلامي» شکل گرفت. وي يادآور شد: قضيه فلسطين قبل از انقلاب ايران يک جريان پان عربيستي و گاهي هم يک جريان چپ بود، اما انقلاب اسلامي آن را تبديل به يک مسأله «اسلامي» کرد. اگر قبل از آن سازمان آزاديبخش فلسطين با رگه هاي عربي مطرح بود، بعد از انقلاب حرکت مقاومت اسلامي(حماس) شکل گرفت و موضوع فلسطين تبديل به يکي از آرمان هاي انقلاب ما شد.  سيد حسن خميني ادامه داد: بعد از پيروزي انقلاب اسلامي بنا بر آن شد که هر جا فرياد «ياللمسلمين» بلند شود، از آن دفاع شود و از همين رو، هزينه اي که ايران بابت حمايت از مسلمانان غير شيعه و خصوصا ملت فلسطين که در آن برادران اهل سنت زندگي مي کند، داده است؛ بيش از هزينه دفاع از شيعيان بوده است. وقتي قرار شد شوروي به افغانستان حمله کند، قدرتي که انقلاب ايران در مقابله با استعمار شوروي به خرج داد براي يک کشور «اسلامي» بود و به شيعه و سني بودن مردم آن کشور توجه نشد. در ادامه نيز به عنوان مثال حضور ايران در بوسني و کوزوو که در دوره رهبر معظم انقلاب انجام شد، رنگ و بوي مذهبي نداشت و حرکتي اسلامي بود.
يادگار امام سپس به طرح اين سوال پرداخت که «وظيفه ما به عنوان عالمان مذاهب اسلامي و تأثيرگذاران در فضاي شيعه و سني چيست و چه کاري بايد بکنيم؟
وي در اين زمينه يادآور شد: روزهاي سختي را با لطف خدا آنها را پشت سر گذاشتيم. وقتي جريان عجيبي به نام «داعش» شکل گرفت که به نام اسلام سر انسان ها را مي بريد و غرق مي کرد و مي سوزاند و مايه وهن  پيامبر(ص) بود، بر آتش نزاع هاي مذهبي دميده مي شد، اما از حق نبايد گذشت که انديشمندان جهان اسلام دست در دست هم از آن مقطع عبور کردند. سيد حسن خميني با تأکيد بر اينکه وظيفه امروز ما گفت و گوست، گفت: ما به عنوان عالمان مذاهب اسلامي-چه عالمان دين و چه حوزه هاي ديگر- تنها راهمان، گفت و گو با يکديگر است و اگر اين نشست را بسيار ارزشمند مي دانيم به دليل بسترسازي آن براي گفت و گوست.


وي سپس در تبيين ويژگي هاي گفت و گو و نتايج و نقاطي که بايد به آن رسيد، گفت: اولين مولفه لازم در گفت و گو، «وجود نقطه اي مشترک براي سخن گفتن با يکديگر» است. در گفت و گو بايد به دنبال يک حقيقت و ميدان مشترک باشيم. اين حقيقت گاهي يک گزاره ي حقيقي و گاهي يک مطلوب حقيقي است. امروز اگر طوايف مختلف مسلمانان ندانند جز در کنار هم نمي توانند دردهايشان را دوا کنند، طبيعي است که تمام جلسات صوري و بي فايده است. ما بايد بدانيم جز در کنار برادران اهل سنت و آنها نيز بدانند جز در کنار برادران شيعه، نمي توانند مشکلات جهان اسلامي را حل کنند.
يادگار امام تصريح کرد: اولين مشکل جهان اسلام غّده سرطاني رژيم صهيونيستي و مشکل دوم دردهاي مزمن جهان اسلام و ستيزه هايي است که هيچ گاه به نتيجه اي نرسيده است. بايد بدانيم هيچ يک از کشورها توان حذف ديگري را ندارند و بايد با هم گفت و گو کنند.
وي دومين شرط گفت و گو را «موضع برابر» دانست و تأکيد کرد: در گفت و گو، تفوق بر ديگر معنا ندارد. ما هم پايه ي يکديگر هستيم.
خميني ادامه داد: شرط سوم اين است که قرار نيست در خلال گفت و گو يکديگر را مجاب کنيم؛ قرار نيست کسي تن به عقيده ديگري بدهد. طبيعي است که نه من به واسطه ادلّه ظاهري تن به عقيده شما مي دهم و نه شما به عقيده من، بلکه اينها بحث هاي آکادميک است. گفت و گو براي مجاب کردن همديگر نيست، بلکه براي پرداختن به دردهاي مشترک و يافتن راهکار براي اين مشکلات است. امروز بايد براي درد مشترک افغانستان و يمن و بحرين و سوريه درمان بيابيم.
 وي شرط چهارم گفت را «عدم توهين به مقدسات يکديگر» عنوان کرد و يادآور شد: اين شرط به صورت بسيار پررنگ در کلام رهبر معظم انقلاب مشاهده مي شود و در اين راستا  فتواي مهم ايشان در تحريم توهين به مقدسات اهل سنت بسيار مهم است. در مقابل، در اهل سنت نيز جريان ناصبي وجود ندارد و ارادت آنها به اهل بيت(ع) واضح است، اما مقدساتي براي مذاهب ديگر ممکن است وجود داشته باشد که بايد به حرمت آنها توجه کرد. يادگار امام يادآور شد: توهين وتحقير، جز عصباني کردن و دامن زدن به شعله هايي که نه شيعه و نه سني را مي خواهند، فايده اي ندارد و تعبير بسيار لطيف رهبر معظم انقلاب در عناوين «شيعه انگليسي» و «سني آمريکايي» در همين زمينه است. وي تأکيد کرد: توهين به مقدسات و محترمات اگر اتفاق بيفتد پايان گفت و گوست و همگان بايد به اجتناب از آن التزام داشته باشند.  سيد حسن خميني ديگر شرط گفت و گو را «استمرار» خواند و يادآور شد: اين کار از دوره سيد جمال الدين اسدآبادي شروع شده و اگر فکر کنيم پس از چند نسل به نتيجه مي رسد، اشتباه کرده ايم. انسان هاي گج انديش فراواني وجود دارند و در ميان ما هم ممکن است باشند. مي توان جلسات مختلفي را براي استمرار گفت و گو برگزار کرد، چرا که ما بدون گفت و گوي مستمر و با نشاط از موضع برابر و با زباني بسيار مودبانه و نه براي مجاب کردن هم بلکه براي حل مشکلات مشترک، نمي توانيم به نتيجه برسيم. وي تصريح کرد: کدام درد مشترک بالاتر از اينکه ديگران براي ما تصميم مي گيرند و شقاق مي آفرينند؟! و چه دردي بزرگتر از به رسميت شناختن رژيم صهيونيستي توسط برخي کشورهاي اسلامي و چه دردي بالاتر از زندگي فقسرانه بسيار از مسلمانان؟! و چه دردي بالاتر اينکه توان علمي مسلمانان، بر خلاف گذشته شان به حدي نرسيده که به توليد علم برسند؟!