وزیر ارتباطات: فروش فیلترشکن جرم‌انگاری می‌شود جنجال جرم فیلتر‌شکن

وزیر ارتباطات درباره فروش فیلترشکن گفت: اگرچه استفاده و فروش فیلتر شکن منع شده اما در قانون متاسفانه برایش جرم‌انگاری نشده است. این کار غیر مجاز است اما الان البته تلاش‌هایی دارد صورت می‌گیرد تا علاوه بر غیر مجاز بودن، جرم‌انگاری هم بشود. موضوعی که البته با واکنش‌هایی همراه شد.
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پس از برگزاری جلسه هیئت دولت در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درخصوص دلیل عدم برخورد با فیلترشکن فروشان گفت: فروش فیلترشکن و کسب درآمد از آن غیرمجاز است ولی نسبت به آن جرم انگاری نشده است.
به گفته وی، اکنون تلاش‌هایی صورت می‌گیرد که فروش این ابزارها علاوه بر غیرمجاز بودن، جرم انگاری شود.
در برخی از رسانه‌ها این اظهارات وزیر ارتباطات به غیر قانونی بودن استفاده از وی‌پی‌ان تفسیر شده بود که صحیح نیست.


زارع پور همچنین با تاکید بر اینکه در یک ماه گذشته به هیچ وجه اینترنت سراسری قطع نشده بود و محدودیت‌های مقطعی اعمال شده و خسارت مشترکین جبران می‌شود، اظهار کرد: چند روز است که محدودیت‌ها به جز در مورد دو وپلت فرم که بنا به تصمیم نهاد‌های امنیتی بسته است، برداشته شده است و تصمیم درباره ادامه فعالیت این دو نیز در مجموعه متولی کار انجام می‌شود که وزیر ارتباطات عضوی از آن است.
زارع پور افزود: حتی در مورد ارائه‌دهندگان خدمات ماهواره‌ای نیز اعلام کرده‌ایم که از فعالیت شرکتی که قواعد جمهوری اسلامی و قواعد بین المللی را بپذیرد، استقبال می‌کنیم.
وی درباره محدودیت شبکه‌های اجتماعی و اینکه آیا فروش فیلترشکن مجاز است یا خیر گفت: همانطور که بار‌ها کارشناسان اعلام کردند استفاده از ابزار‌های موسوم به فیلترشکن حتما آسیب‌پذیری جدی برای دستگاه‌ها و گوشی‌ها و لپ‌تاپ‌ها و رایانه اینگونه ادوات دارد، زیرا راه رخنه هکر‌ها را به گوشی‌های مردم‌تسهیل می‌کند؛ به عنوان کارشناس توصیه این است مردم تا جایی که می‌توانند، از این ابزار‌ها استفاده نکنند.
وزیر ارتباطات با طرح این سوال که آیا استفاده از فروش فیلترشکن و کسب در آمد از آن مجاز است یا نه، اظهار داشت: باید گفت که فروش فیلترشکن غیر مجاز است، اما متاسفانه جرم‌انگاری نشده است؛ البته تلاش‌هایی صورت می‌گیرد که جرم انگاری شود البته این جزو وظایف من نیست و نهاد‌های مربوطه باید دنبال کنند، اما استفاده از این‌ها با ایجاد نا امنی در ادوات و ابزار‌ها همراه می‌شود.
استفاده از فیلترشکن جرم است؟
همانطور که می‌دانیم توئیتر جزو پلت‌فرم‌هایی است که فعالیت‌شان در ایران محدود و فیلتر شده است اما فعالیت ایرانیان در توئیتر ممنوع نیست و ایرانی‌ها می‌توانند با استفاده از فیلترشکن از توئیتر استفاده کنند. همانطور که می‌دانیم بسیاری از افراد معروف و حتی روسای قوای مختلف نیز از این فضا برای اطلاع‌رسانی و ارتباط با مردم استفاده می‌کنند، پس جرم شناخته شدن استفاده از توئیتر عقلانی به نظر نمی‌رسد، همانطور که جرم استفاده از فیلترشکن در هیچ جا مشخص نشده است!
با این حال اما برخی اظهار نظرها مبنی بر این است که استفاده از فیلتر شکن جرم محسوب می‌شود.
یک وکیل دادگستری در این زمینه می‌گوید: «استفاده از فیلترشکن می‌تواند جرم نباشد! می‌دانیم متولی فضای مجازی در کشور بر این عقیده صحیح است که وب سایت‌هایی را که محتوی خلاف قانون دارند، مسدود سازد که به این عمل فیلترینگ هم می گویند. در غالب کشورها نیز همین داستان جاری است. لکن عده‌ای با استفاده از فیلترشکن به این وب سایت‌ها دسترسی پیدا می‌کنند. درباره اینکه استفاده از فیلترشکن جرم است یا خیر، چند نکته کوتاه بیان می‌شود:
ماده ۲۵ قانون جرایم رایانه ای ۱۳۸۸ مقرر کرده است: هر شخصی که مرتکب اعمال زیر شود، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد:
الف) تولید یا انتشار یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله داده‌ها یا نرم افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرائم رایانه‌ای به کار می‌رود.
همانگونه که ملاحظه می‌فرمایید کلمه «صرفا» در بند (الف) مانع از جرم دانستن «صرف» استفاده از فیلترشکن‌ها می‌شود. چون فیلترشکن‌ها صرفا برای ارتکاب جرم به کار نمی‌روند و کاربردهای صحیح هم دارند! برخی از آنها به رمزنگاری مبادرت می‌کنند. مانند استفاده از SSL برای ایمنی در وب سایت‌ها و برخی برای ایجاد شبکه‌‌های خصوصی ایمن و ارتباط بین آنها به کار می‌روند. مانند ایجاد شبکه اطلاعاتی ایمن درون سازمانی در یک شرکت.
علاوه بر این، اگر دقت فرمایید در متن بند (الف) چهار عمل تولید، انتشار، توزیع و در دسترس قرار دادن، جرم است و این یعنی «استفاده کردن» جرم نیست!
توجه کنیم که ممکن است برخی طبق ماده ۱ قانون جرایم رایانه ای ۱۳۸۸، استفاده از فیلرشکن را جرم بدانند اما این دیدگاه به راحتی قابل رد است. ماده ۱ مقرر می‌کند: ماده۱ـ هرکس به طور غیرمجاز به داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است دسترسی یابد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.
کلید واژه‌های این ماده عبارتند از: ۱- به طور غیرمجاز، ۲- دسترسی به داده‌های حفاظت شده به وسیله تدابیر امنیتی.
استفاده از فیلترشکن طبق بحث قبل، می‌تواند مجاز باشد و در همه حال غیرمجاز نیست تا مشمول کلیدواژه اول باشد. دقیق تر اینکه، منظور از غیرمجاز بودن در این ماده، یعنی بدون اخذ اذن قبلی از شخص یا مقام ذی صلاح، که دلالت بر رضایت باطنی وی دارد، نه نوع ابزار دسترسی.
در خصوص کلیدواژه دوم، نه تنها داده‌های وب سایت‌ها از طرف دارندگان آنها حفاظت نشده اند، بلکه برای استفاده عموم آزاد هستند و اساسا داده‌های وب سایت‌ها تولید شده‌اند تا همگان از آنها استفاد کنند!!! مثال داده‌های حفاظت شده، حساب بانکی اشخاص است که با تدابیر امنیتی حفاظت شده تا شخص غیرصالحی امکان دسترسی به آنها نداشته باشد. در خصوص وب سایت‌ها چنین نیست بلکه استفاده از آنها آزاد است. عمل فیلتر وب سایت ها از طرف دولت نیز، به معنی حفاظت از داده های آنها نیست بلکه به معنی تحریم آنها است! دقت در واژه «حفاظت» که بار مثبت دارد و «تحریم و مسدودسازی» که بار منفی دارد، لازم است.
در پایان:
تا آنجا که نگارنده مطلع است تاکنون در دستگاه قضایی پرونده‌ای با عنوان مجرمانه‌ استفاده از فیلترشکن به صدور رای منجر نشده است.
جرم دانستن استفاده از فیلترشکن محتاج به جرم انگاری صریح از طرف قانونگذار است.»