روزنامه ابتکار

کانون تفکر و گفت‌وگو‌های اندیشه محور

محمدعلی نویدی- منظور از گفت‌وگوهای اندیشه محور، محاورات و هم سخنی‌های منطقی و مبتنی بر استدلال و واقعیت و خردورزانه است. روش گفت‌و‌گو‌های اندیشه ورزانه، روش دیالکتیکی «‌Dialectical‌» و کشف اندیشه مستدل و معقول و موثر می‌باشد. یعنی، روشی که سرشت منطقی و معقول و اثربخش و پیشرونده دارد. چنین گفت و گو های باز و پویا و بالنده، با محاورات و مباحثات و مجادلات انسدادی و انقیادی و انقباضی، فرق ها و فاصله ها دارد. بنابراین، گفت و گو های اندیشه مدار، دارای خصایص و ویژگی های ممتاز و اثرهای اصیل می باشند که در این مجال و مقال کوتاه به برخی از آنها می پردازم:
۱- اصل و اساس گفت‌وگوهای اندیشه محور، ارائه و عرضه دیدگاه‌ها و ایده‌ها و اندیشه‌های پیشبرنده و زندگی ساز است. بدین ترتیب، هرگونه گفت و گو را نمی توان گفت‌وگوی اندیشه محور و اثربخش و سازنده نامید. در اصل، گفت و گو یک راه و روش انتقال نظرها و طرز اندیشیدن ها و نوع نگاه ها و اظهار گونه های تحلیل و تفسیر و چگونگی کنش های اندیشه ورزانه می باشد. بدین سان، نفس گفت و گو، به مثابه یک ظرف و چهارچوب و قالب گفتاری و رفتاری عیان می شود. و این مظروف و محتوای « container » گفت‌وگوها ست که سمت و جهت و هدف و اهمیت و اعتبار گفت‌وگوها را بیان می کند و میزان منطقی بودن و اندیشه ورز بودن آن را معلوم می‌دارد. یعنی، گنجانده ی گفت‌وگوها مهم و حیاتی است. ۲- چنانکه گفته آمد، روش گفت‌وگوهای اندیشه محور، دیالکتیکی و استدلال ورزانه است. گفت‌وگوی دیالکتیکی، یک روش و متد و محتوای فرآیند مدار و پروسس محور «‌process‌» است که آغاز و انجام آن باز و گشوده می‌باشد نه یک امر بسته و قفل شده. ۳- گفت‌وگوهای عقلانی با گفت‌وگوهای انتزاعی و ادعایی و بی حاصل فرق اساسی دارند. لذا، گفت‌وگوهای اندیشه ورزانه، مسئله محور و موضوع مورد هستند، نه کلی و ذهنی و ابتر مدار. نتیجه و اثر در گفت‌وگوهای اندیشه ورزانه اصل است. ۴- دیالکتیک اندیشه ها یعنی، فکر و دانش و هنر بهترین و درسترین نوع استدلال ورزی. چگونه صحیح ترین دلیل را برای یک اندیشه و ایده و طرز تلقی پیدا کنیم؟ چگونه راه حل درست یک مسئله و مشکل را دریابیم؟ دیالکتیک اندیشه ها ما را در این خصوص یاری می رساند. در کانون های تفکر و اندیشه ورزی، اندیشه‌ها، ایده ها، استدلال ها و کنش ها، با وجود تفاوت و تعارض، با هم تضارب و تعامل پیدا می کنند و اندیشه نو و افق تازه گشوده می‌شود و متولد می گردد. تز، آنتی تز، سنتز. پس بنابراین، هنر استدلال ورزی و مقابله و مطابقه اندیشه ها و ایده ها و ادله و چگونگی همجوشی و امتزاج دیدگاه ها و نگرش‌ها، در رهگذر روش دیالکتیکی و سرشت منطق پیشبرندگی امکان پذیر می‌باشد. درستی و ژرفناکی استدلال ها و عمق اندیشه ها نیز از این طریق آشکار می گردد. ۵- با چنین نگاهی، گفت‌وگوهای اندیشه ورزانه با قبول مسئولیت و عهد مندی در ارتباط وثیق قرار دارد. یعنی، مسئولیت پذیری بخش لاینفک گفت‌وگوهای عقلانی است. زیرا، گفت‌وگوی مبتنی بر عقلانیت و منطق و اثربخشی چنین اقتضاء دارد که میان تهی و خالی نباشد بلکه در صحنه عمل و اثر ظهور یابد و پدیدار گردد و توافق جمعی بر سر نظر و طرح مستدل و متقن و راستین و مفید از همین مسوولیت پذیری نشات می‌گیرد. ۶- اینکه برخی از بزرگان تفکر و فلاسفه دیالکتیک را جدل و مجادله معرفی کرده اند و مباحثه دیالکتیکی را مجادله گفته اند، مثل شیخ الرئیس و ابن رشد، در دانش نامه علایی و تهافت، شاید منظور دیگری داشتند و یا واژگان دچار تحول و تطور شده است و یا اشتباه کرده‌اند. زیرا، جدل با الزام و چیرگی بر غیر و دیگری، همراه است در حالیکه دیالکتیک اندیشه ها، به دنبال کشف و آشکارسازی مجهولات و پوشیده ها و نمایان سازی معیارها و بهتر ها و کمک به بهبود و بالا بردن عیارها هاست. در گفت‌وگوهای استدلال محور، غیر و دیگری و خودی و غیر خودی به معنی مطلق معنی ندارد، چون انسان و انسانیت و زندگی و حقیقت و برهان و منطق ملاک است. پس گفت‌وگوهای اندیشه ورزانه، با تفاوت و تشابه اندیشه ها و عمل ها شروع می شود و پیش می رود و به نتیجه می رسد. ۷- در کانون های تفکراثربخش، جریان تغییر و تحول و حرکت پیوسته و تکامل بطور مداوم ساری و جاری است. همین حرکت پیوسته و دگرگونی بهبود یابنده، دیالکتیک اندیشه ها ست. و چنین گفت‌وگوهایی همواره سازنده و اثربخش خواهد بود. شاید لازم باشد یک بار دیگر برگردیم به زمان «هراکلیتوس» و دیدگاه تغییر و دگرگونی و دیالکتیکی او را با ژرفای جان پژوهش کنیم و در کانون‌های اندیشه ورزی به‌کار گیریم.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
«حشاشین» چرا ممنوع شد؟ و چرا حالا ممنوع شد؟! (شهروند)پايان يك راهبرد (اعتماد) اخبار ویژه (کيهان) آقایان زیباکلام، فاضلی، ارمکی! این بود غایت لیبرال‌بودن شما؟! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» انتخاب مجدد شی جین پینگ به عنوان رئیس جمهوری چین را بررسی می‌کند ظهور مائوی دوم! تازه‌ترین موضوع دستگاه دیپلماسی درخصوص توافق هسته‌ای امتیاز نمی‌دهیم از وام ۴ میلیاردی تا بخشش اضافه خدمت صفر تا صد مهارت‌آموزی سربازان ساختمان‌های ناایمن هنوز فعال هستند سهم ایمنی در زندگی شهروندان رئیس جمهوری در بیست و ششمین سالروز ملی صادرات مطرح کرد بسته‌ جدید اقتصادی برای رفع مشکلات تجاری « ابتکار» تاثیر فروش اقساطی خودرو بر بازار را بررسی کرد لیزیگ به جای قرعه کشی سیف الرضا شهابی استعفای نخست وزیر و بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی «بازی تاج و تخت» با پایان دوران محمود عباس چه اتفاقی می‌افتد؟ کانون تفکر و گفت‌وگو‌های اندیشه محور پیام‌های رسیده درباره پرونده ایران در آژانس مثبت است پاک فطرت: شکایت پلیس از نمایندگان را زیبا نمی بینم