ابر غول پیکر «متان » بر فراز جنوب تهران

اسماعیل کهرم در گفت‌وگو با «آرمان امروز»: گاز متان از مواد زنده فاسد شده مانند زباله‌های گیاهی و جانوری تولید می‌شود آرمان امروز- رها معيري: خبر ترسناک اما قابل پيش بيني بود؛ آخرين تصاوير اداره کل ملي هوانوردي و فضايي ايالات متحده، ناسا، نشان مي دهند که توده اي از گاز متان به طول تقريبي 5 کيلومتر جنوب تهران را دربرگرفته است. اين ابر گازي متان، زاييده دپوي انبارکردن زباله‌ها در جنوب پايتخت تهران است. ناسا سال‌هاست سرمايه گذاري زيادي براي شناخت منابع اصلي آلودگي هاي زيست محيطي و گرمايش زمين کرده است و بارها اعلام کرده است که گاز متان و دي اکسيد کربن بزرگترين عوامل آلودگي هاي زيست محيطي هستند. EMIT، يک طيف‌ سنج تصويربرداري و يا همان چشم قوي متعلق به ناساست که از ايستگاه فضايي بين المللي از کره خاکي ما عکس برداري مي کند. کار اصلي «اميت» تشخيص گازهاي گلخانه اي از جمله گاز متان و دي اکسيد کربن است. «اميت» با نقشه‌ برداري از زمين براي شناسايي ترکيب‌هاي  معدني و غباري برخاسته از بيابان‌ها و نقاط کانوني تشکيل شده است. اين داده‌ها دانش ما را درباره اثرات گرد و غبار موجود در هوا بر آب و هوا ارتقاي زيادي داده است.  متان يکي از خطرناک ترين گازهاي گلخانه اي است. ناسا در اين گزارش 50 ابرغول پيکر گاز متان را شناسايي کرده است. ناسا اين «ابرهاي ساطع کننده متان» را در چند قاره از جمله در آسياي مرکزي، خاورميانه و جنوب غربي ايالات متحده شناسايي کرده است. بيل نلسون، مدير ناسا با انتشار يک بيانيه مي گويد که «مهار انتشار گاز متان، کليد اصلي محدود کردن گرمايش جهاني است. اين پيشرفت شگفت‌انگيز نه‌ تنها به محققان کمک مي‌کند که نشت متان را بهتر شناسايي کنند، بلکه اطلاعاتي درباره چگونگي رسيدگي سريع به اين موضوع را به آنها ارائه مي‌کند.» به گفته پژوهشگران ناسا، ابرهاي ساطع کننده متان در هر ساعت حدود 50400 کيلوگرم گاز متان را وارد هوا مي کنند. «اميت» همچنين در کشور ترکمنستان  يکي از بزرگترين ابرگازهاي متاني را شناسايي کرده است. برخي از اين توده‌ها تا 32 کيلومتر طول دارند.
پاسخ شهرداري: کدام ابر؟
عزيزي، مديرعامل سازمان مديريت پسماند تهران در خصوص انتشار اين گزارش ناسا اعلام کرد: اين موضوع صرفا در حد يک گزارش خبري منتشر شده و پرسش ما از دانشکده محيط زيست دانشگاه تهران و محيط زيست تهران با اين پاسخ مواجه شد که هنوز به صورت مکتوب از دستگاه‌هاي بالادستي در اين خصوص چيزي منتشر نشده و اين مسئله تنها در حد يک خبر است که نياز به بررسي دارد. ما اقدامي که در کهريزک موجب توليد گاز متان شود انجام نداده‌ايم. البته بحث پسماند تر در مجموعه آرادکوه وجود دارد که هوادهي براي آن انجام مي‌شود؛ اما اقدامي که گاز متان در اين مجموعه توليد کند ما نداشته‌ايم. مديرعامل سازمان مديريت پسماند تهران ادامه داد: محل‌هاي مختلفي در کهريزک وجود دارد که مي‌تواند در اين مسئله عامل باشد. البته اگر اصل موضوع تاييد شود ولي هنوز گزارشي در اين خصوص به صورت مکتوب نداشته‌ايم. همچنين حسين حيدريان، معاون پردازش و دفع سازمان پسماند شهرداري تهران مي‌گويد: «در مرکز آراد کوه 60 سال است که زباله ها پردازش و دفن مي‌شود و اگر به ايجاد ابر متان بود در اين مدت نيز بايد اين ابر ديده مي‌شد. در گذشته ما در آراد کوه دفن مطلق داشتيم که از دهه 80 ميزان دفن مطلق کاهش داشته و در حال حاضر بيشتر زباله هايي که به آراد کوه مي رسد پردازش مي شود و بخش آلي زباله نيز را به صورت هوازي تبديل به  CO2 مي‌کنيم و توليد متان به اندازه اي نيست که ابري ايجاد کند. اگر متان به تراکم 15 درصد برسد منفجر مي شود و به همين دليل تراکم اين گاز هميشه زير 5 درصد است که ابري در اين ميزان تراکم ايجاد نمي شود.» او با اشاره به طول 5 کيلومتري ابر ديده شده نيز مي گويد: «‌با توجه به اين که در منطقه جنوب تهران شاهد جريانات هوايي افقي و عمودي هستيم و وزش باد شديد غلظت گاز نداريم و پراکنده مي‌شوند . حيدريان معتقد است که چون اطلاعات ناسا براساس تصاوير ماهواره اي است ممکن است ابر مشاهده شده ابرمتان نباشد که اين موضوع بايد بررسي شود اما قطعا مربوط به مجموعه آراد کوه نيست و فعاليت هاي اين مجموعه چنين ابري را ايجاد نکرده است.»
فراينده طبيعي توليد گاز متان


اما اسماعيل کهرم، کارشناس برجسته محيط زيست، نظري متفاوت با مسئولان شهرداري دارد و معتقد است که گزارش ناسا با وجود انباشت زباله‌ها و تشکيل اين ابر متان، امري طبيعي به‌حساب مي‌آيد و در ادامه به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد:‌ «‌متان با فرمول CH2 (يک کربن و 4 هيدروژن) 34-33 برابر خطرناک‌تر از گازهاي CO2 و CO براي لايه اُزن و تغييرات اقليمي است که با خود گرمايش به‌همراه مي‌آورد. گاز متان از مواد زنده فاسد شده مانند زباله‌هاي گياهي و جانوري توليد مي‌شود.
 اين طبيعي است که در مرکز دپوي زباله آرادکوه چنين ابرهايي تشکيل شود و مبناي علمي دارد. البته به‌نظر مي‌رسد که با گستردگي و بزرگي کره زمين اين لکه ابري زياد مسئله ساز نباشد، اما گاز متان تا زماني‌که در زير زمين و لابه‌لاي زباله‌ها تشکيل مي‌شود مشکلي به‌وجود نمي‌آورد، ولي اگر به شکل ابر شود آن زمان خطرناک مي‌شود. در سيبري اين گاز در ميان يخ‌هاي منجمد محبوس شده‌ است، اما با زلزله اين يخ‌ها مي‌شکند و اين گاز به هوا بلند مي‌شود و يکي از عوامل اصلي گرمايش کره زمين است. بنا براين اين رصدي که ناسا انجام داده درست است؛ ولي تاثير چنداني براي کره زمين ندارد، اما براي براي ما خطرناک است. شما ببيند که مردم تهران چقدر بيچاره هستند که بايد گاز متان يا گاز ناشي از مازوت سوزي که چهار برابر استانداردهاي جهاني است و در سال گذشته 21 هزار نفر  را کشت، تنفس کنند!.
فقط 2 تا زبالهسوز بخريد
مرکز دفع پسماند آرادکوه بيش از نيم قرن است که در حاشيه شهر تهران قرار دارد و اکنون به يکي از معضلات زيست محيطي استان تهران تبديل شده و جابه جايي آن محل اختلاف اداره کل محيط زيست و شهرداري تهران است. اين مرکز دفع پسماند به عنوان يکي از کانون هاي اصلي انتشار بوي نامطبوع در مسير فرودگاه بين المللي شناخته مي شود. سال‌هاست که بوي بد، امان مردم جنوب تهران و شهرک‌هايي مانند واوان، اسلامشهر، فرودگاه امام و... را بريده است و منشاء اين بوي بد از آرادکوه و مخزن دپوي زباله است. شهردارهاي و اعضاي شوراي شهر تهران در دوره‌هاي مختلف فقط در اين رابطه وعده بي‌سرانجام دادند، وعده‌هايي که به عمر چهارساله مديريت‌شان قد نمي‌کشد. کهرم معتقد است که رفع اين مشکل از جنوب تهران يک راه حل ساده دارد، اما بودجه‌هاي شهرداري در جاي ديگر هزينه مي‌شود.
او مي‌گويد: شهر زوريخ با 500 هزار جمعيت بزرگترين شهر سويس است، در سفري که به آنجا داشتم ديديم که يک زباله سوز زيبا و به شکل کوزه در وسط شهر قرار داده‌اند و با سوزاندن زباله‌ها، گرمايش 10 هزار خانه را تامين مي‌‌شود. همچنين حاصل سوختن زباله سوز اين شهر، آب گرم به داخل خانه‌ها مي‌فرستد و از دودکش اين زباله سوز که ساخت آلمان است بخار تميز بيرون مي‌آيد. اما مردم کشور ما از چنين امکاناتي بي‌بهره هستند. با دو دستگاه زباله سوز کل مساله متان و بوي بد و مشکلات محيط زيستي آرادکوه، برطرف مي‌شود. همچنين در شمال کشور زباله در داخل جنگل‌ها دفن مي‌شود و با پوسيده شدن آن زباله‌ها توليد گاز متان مي‌‌شود و به اين دليل است که کشور ما يکي از کشورهاي پيش‌رو در زمينه توليد گازهاي گلخانه‌اي است.