روزنامه آرمان ملی
1401/08/15
فاصله انتقادی مجلس و دولت از بین رفته است
آرمان ملی- احسان انصاری: در حالی که مدیریت سیدرضا فاطمی امین با انتقادات جدی نمایندگان مجلس مواجه شده بود در نهایت کار به استیضاح وی در مجلس کشیده شد. مهم‌ترین انتقاداتی که به مدیریت فاطمی امین وارد بود عدم تحقق وعده‌ها و عملکرد ضعیف در یک سال گذشته بود. با این وجود استیضاح فاطمی امین با182 رأی مخالف به نتیجه نرسید تا وی همچنان به عنوان وزیر صمت به فعالیت خود ادامه بدهد. «آرمان ملی» برای بررسی این اتفاق و همچنین رویکرد مجلس نسبت به دولت با محمدعلی پورمختار، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. پورمختار معتقد است:«در زمانی که موضوع استیضاح آقای فاطمی امین مطرح شد اغلب نمایندگان نسبت به عملکرد وی انتقاد داشتند و به دلیل همین انتقادات بود که استیضاح وی در مجلس انجام شد. با این وجود در روزهای منتهی به روز استیضاح شاهد اظهار نظرهایی در حمایت از فاطمی امین بودیم که به نظر می‌رسید فضای مجلس درباره موافقت با استیضاح تغییر کرده است. بدون تردید این تغییر به دلیل لابی‌گری‌هایی بوده که صورت گرفته و وعده‌هایی که احتمالا وزیر به برخی نمایندگان داده است.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. در حالي که نمايندگان مجلس انتقادات زيادي به نحوه مديريت فاطمي امين در وزارت صمت داشتند اما در نهايت در جلسه استيضاح 182 نفر از نمايندگان با استيضاح وي مخالفت کردند. چرا به‌رغم انتقادات زيادي که نسبت به مديريت فاطمي امين وجود داشت وي دوباره از مجلس رأي اعتماد گرفت؟به صورت کلي زماني که نمايندگان درباره عملکرد يک وزير اظهار نظر مي‌کنند با زماني که قرار است رأي به استيضاح داده شود تفاوت وجود دارد. به هر حال هر نماينده‌اي ممکن است نسبت به رويکرد مديريتي يک وزير انتقاد داشته باشد. با اين وجود در زمان رأي اعتماد ممکن است از توضيحات وزير و يا برنامه‌اي که براي آينده ارائه مي‌دهد قانع شود و رأي به استيضاح وي ندهد. عکس اين وضعيت نيز وجود دارد و اين احتمال وجود دارد که برخي نمايندگان انتقادي نسبت به مديريت يک وزير نداشته باشند اما در پروسه استيضاح بنا به دلايلي ديدگاه‌هاي آنها تغيير کند و در نهايت رأي به استيضاح وزير بدهند. نکته ديگري که در اين زمينه وجود دارد لابي‌هايي است که در صحن مجلس صورت مي‌گيرد و برخي وعده‌هايي است که به نمايندگان مجلس داده مي‌شود. در اين پروسه ممکن است نسبت به تعهداتي که انجام نشده تأکيداتي صورت بگيرد. وزارت صمت يکي از وزارتخانه‌هاي بزرگ اقتصادي دولت است و از اهميت زيادي برخوردار است. در يک سال گذشته در حوزه خودرو ما با چالش‌هاي جدي مواجه بوديم و شاهد افزايش قيمت‌ها بوده‌ايم.در حوزه‌هاي خدماتي و کالا نيز با توجه به اينکه سازمان عريض طويلي به نام سازمان حمايت از توليدکنندگان و مصرف کنندگان وجود دارد اما اين سازمان کارآيي نداشته و ما عملکرد موفقي از اين سازمان مشاهده نکرده‌ايم.
چرا اين سازمان عملکرد موفقي نداشته است؟
در يک سال گذشته اين سازمان اقدام موثري در کنترل قيمت‌ها و حمايت از مصرف کننده انجام نداده است. به همين دليل نيز مشاهده مي‌کنيم که حمايت موثري از مصرف کننده‌ها وجود ندارد. در شرايط کنوني قيمت‌گذاري کالاها در عمل در اختيار توليد کننده و توزيع کننده قرار دارد. در حوزه معادن نيز اين ناکارآمدي وجود دارد. به تازگي وزارت صمت عنوان کرده که قرار است از ظرفيت‌هاي موجود معادن در کشور استفاده شود. با اين وجود به تازگي طرحي را تصويب کرده که شرايط گرفتن معدن را به‌شدت سخت کرده است. در چنين شرايطي تنها شرکت‌هاي خصولتي و نيمه دولتي به دليل داشتن امتيازات بالا و آورده زياد مي‌توانند معادن اصلي کشور را در اختيار بگيرند. به همين دليل نيز انباشت پول در اين گونه شرکت‌ها به وجود آمده است. در چنين شرايطي کساني که در اين زمينه تخصص دارند به شکل‌هاي مختلف در دسترسي به معادن محروم مي‌شوند. برخي ناکارآمدي‌هايي که در وزارت صمت مشاهده مي‌شود سبب چالش‌هايي در زمينه‌هاي اقتصادي، صنعتي و تجارت شده است. به همين دليل انتظار اين است که مجلس به اين موضوع ورود کند و دليل اينکه اين اتفاقات در اين وزارتخانه در حال رخ دادن است را مشخص کند. آقاي فاطمي امين نيز در آغاز کار خود به عنوان وزير صمت وعده‌هايي داد که تاکنون برخي از اين وعده‌ها محقق نشده است. ما اميدواريم هرچه زودتر اين وعده‌ها محقق شود و ازسوي ديگر نيز مجلس وظايف خود را در اين زمينه به خوبي انجام بدهد.
رأي مخالف نمايندگان به استيضاح فاطمي امين به چه ميزان تحت تأثير لابي‌گري در صحن مجلس بوده است؟
آقاي باهنر معتقد بودند لابي‌گري در مجلس يک اصل است و همواره وجود داشته است. به نظر مي‌رسد در استيضاح فاطمي امين نيز وجود داشته است. زماني که موضوع استيضاح آقاي فاطمي امين مطرح شد اغلب نمايندگان نسبت به عملکرد وي انتقاد داشتند و به دليل همين انتقادات بود که استيضاح وي در مجلس انجام شد. با اين وجود در روزهاي منتهي به روز استيضاح شاهد اظهارنظرهايي در حمايت از فاطمي امين بوديم که به نظر مي‌رسيد فضاي مجلس درباره موافقت با استيضاح تغيير کرده است. بدون ترديد اين تغيير به دليل لابي‌گري‌هايي بوده که صورت گرفته و وعده‌هايي که احتمالا وزير به برخي نمايندگان داده است. هنگامي که يک وزير در معرض استيضاح نمايندگان قرار مي‌گيرد به معناي اين است که اغلب نمايندگان نسبت به رويکرد مديريت وي انتقاد داشته‌اند و عملکرد وي را مثبت ارزيابي نکرده‌اند.در غير اين صورت که از اساس موضوع استيضاح مطرح نمي‌شد. با اين وجود هنگامي که استيضاح در مجلس مطرح مي‌شود و اعلام وصول نيز مي‌شود به معناي اين است که نمايندگان رويکرد انتقادي به مديريت وزير داشته‌اند. در چنين شرايطي هنگامي که موضع نمايندگان تغيير مي‌کند به دليل لابي‌هايي است که در اين زمينه صورت گرفته است. اين لابي‌ها نيز به شکل‌هاي مختلف وجود داشته و باعث شده که فاطمي امين همچنان به عنوان وزير صمت فعاليت کند.
مجلس بايد يک رويکرد نظارتي نسبت به دولت داشته باشد و با فاصله، عملکرد بخش‌هاي دولت را زير نظر داشته باشد؟آيا در شرايط کنوني اين فاصله نظارتي بين مجلس و دولت وجود دارد؟
هنگامي که در انتخابات رياست‌جمهوري سال1400 اغلب نمايندگان مجلس در نامه‌هايي از آقاي رئيسي خواستند که در انتخابات حضور پيدا کنند به معناي اين است که فاصله زيادي بين نمايندگان مجلس و دولت آقاي رئيسي وجود ندارد و قرار نيست مجلس نسبت به دولت سخت‌گيري‌هاي قانوني داشته باشد. من همواره بر اين باور بوده‌ام که بايد بين مجلس و دولت يک فاصله نظارتي و انتقادي وجود داشته باشد و مجلس بايد رويکرد نظارتي خود را نسبت به دولت لحاظ کند. نکته ديگر اينکه در شرايط کنوني مجلس و دولت از نظر خاستگاه فکري و سياسي داراي يک خاستگاه هستند. در همه کشورهاي جهان نيز هنگامي که مجلس با دولت داراي يک خاستگاه فکري و سياسي وجود داشته باشد انتظار همراهي مجلس و دولت وجود خواهد داشت. اين موضوع درباره دولت آقاي روحاني و مجلس دهم نيز وجود داشت. با اين وجود اتفاقي که در شرايط کنوني رخ داده اين است که مجلس بيش از اندازه با دولت همراهي مي‌کند بسياري از وعده‌هايي که دولت و مجلس به مردم داده‌اند محقق نشده و برخي از چالش‌ها از بين نرفته است. به هر حال در يک سال اخير برخي تصميماتي که دولت اتخاذ کرده هزينه‌هايي ايجاد کرده است که اگر نظارت مجلس وجود داشت تا حدود زيادي اين اتفاقات به وجود نمي‌آمد. در شرايط کنوني همراهي مجلس با دولت90درصدي بوده است. رويکردي که قابل قبول نيست البته برخي نمايندگان در اين زمينه نظارت‌هايي را انجام مي‌دهند اما در عمل شاهد نظارت‌هاي جدي نيستيم.
مجلس يازدهم در حالي روي کار آمد که وعده‌هاي زيادي به مردم داده بود. با اين وجود بسياري از وعده‌هايي که به مردم داده شد تاکنون محقق نشده است. مهم‌ترين نقاط ضعف و قوت مجلس يازدهم را در چه مسائلي مشاهده کرديد؟
يکي از مهم‌ترين انتظاراتي که از مجلس وجود داشت صدور مجوز براي کسب و کارها و تقويت وضعيت معيشتي مردم بود. اين در حالي است که در عمل چنين رويکردي از مجلس مشاهده نشد و مجلس در اين زمينه به وعده‌هايي که به مردم داده بود تاکنون عمل نکرده است. مجلس بايد به صورت جدي از فضاي کسب و کار و توليد حمايت مي‌کرد که چنين اتفاقي رخ نداده است. مجلس بايد شرايط مصرف‌کنندگان را نيز تقويت مي‌کرد که به نظر مي‌رسد موضوع مصرف کنندگان براي مجلس به فراموشي سپرده شده است. در زمينه کشاورزي نيز مجلس وعد‌هاي زيادي به کشاورزان داده بود که نتوانست به آنها عمل کند. در زمينه فرهنگي نيز عملکرد قابل قبولي از مجلس مشاهده نشده است. رويکرد مجلس انقلابي است که مثبت است اما اقدامات مجلس به شکلي نبوده که گره‌اي از مشکلات کشور را حل کند. در شرايط کنوني انتظار از مجلس با رويکرد انقلابي آن است که بدون ملاحظه و توجه به همسويي سياسي با دولت، بتواند مطالبات مردم را در جهت حل مشکلات پيگيري کند و با ابزارهاي نظارتي و قانوني که در اختيار دارد دولت را مکلف کند تا به وظايفش در جهت حل مشکلات اقتصادي عمل کند. يک واقعيت تلخ آن است که در حوزه‌هاي انتخابيه بيشتر مطالبات از نمايندگان جنبه اجرايي دارد. اگر نمايندگان در مجلس از دولت انتقاد کنند يا از وزير سوال بپرسند يا درصدد استيضاح برآيند، معمولا مورد بي‌مهري دولت‌ها واقع مي‌شوند. لذا عموم نمايندگان شهرستان‌ها بايد به نوعي با دولت‌ها تعامل داشته باشند بنابراين نمايندگان معمولا خويشتن‌داري از خود نشان مي‌دهند تا بتوانند مسائل و مشکلات حوزه‌هاي انتخابيه‌شان را حل کنند. اگر نمايندگان ديگر مسئول پيگيري مسائل و مشکلات اجرايي حوزه‌هاي انتخابيه خود نباشند اين مي‌تواند مجلس را کارآمدتر کند، چراکه بدون هيچ ملاحظه‌اي به وظايف نظارتي خود مي‌پردازند.
سایر اخبار این روزنامه
دلارِ سرکش و سیاست‌های دستوری بازارساز
مدیریت دموکراتیک مدارس با حذف زبان انگلیسی
اپوزیسیون یا کارمند؟
فاصله انتقادی مجلس و دولت از بین رفته است
انعطاف‌پذیری، لازمه ایجاد گفتمان جدید
قانونی برای برپایی راهپیمایی‌ها
التهاب بازار ارز با اما و اگرها
ایران و غرب در بلاتکلیفی برجام
التهاب بازار ارز با اما و اگرها
نشست سران سه قوه
کیفرخواست ۱۱۷ مُتهم حوادث اخیر اصفهان صادر شد
وزیر بهداشت: موج آنفلوآنزا فروکش کرده است
لایحه متناسب سازی حقوق کارکنان دولت تایید شد
نیاز امروز ما گوش‌دادن است
