زیان میلیاردی صرفه‌جویی برخی استانداران

آفتاب یزد – گروه اجتماعی: طبق تبصره 3 ماده 87 قانون مدیریت خدمات کشور که کلیه دستگاه‌های اجرایی استانی موظفند ساعات کار خود را در شش روز هفته تنظیم نماید، گویا پایتخت از این قاعده مستثنی است. از طرفی با توجه به اصل هفدهم قانون اساسی که تعطیلی رسمی هفتگی فقط روز جمعه است. در حال حاضر بعضی از استانداران از اختیارات قانونی که دولت به آنها اعطا کرده استفاده و روزهای پنجشنبه را نیز تعطیل کرده‌اند.
از جمله این استان‌ها البرز بود که در سال 92 با توجه به 44 ساعت کار در طول هفته، در شش‌ماه اول سال، روزهای پنجشنبه را هم تعطیل کردند تا ارگان‌ها، ادارات و... فقط پنج روز در هفته خدمت‌رسانی کنند این موضوع با ماده 87 قانون مدیریت خدمات شهری و اصل استمرار سازمانهای اداری مغایرت داشت. ساعات کاری مراکز بهداشتی- درمانی، بیمارستانها، فوریتهای پزشکی و امدادی، آتش نشانی، مراکز نظامی و انتظامی، واحدهای عملیاتی دستگاه‌های خدمات‌رسان طبق روال گذشته و بانکها ضمن هماهنگی با ستاد مرکزی بر اساس تصمیمات آتی شورای بانکهای استان و با رعایت فعال بودن حداقل 50درصد از شعب در روزهای پنجشنبه مشمول این دستورالعمل بود با این وجود شکایاتی به دیوان عدالت اداری رسید که منجر به صدور حکم شد. هیئت عمومی دیوان عدالت اداری با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی، با اکثریت آرا به شرح ذیل مبادرت به صدور رای می‌کند.
رای هیئت عمومی از این قرار بود که «به موجب اصل هفدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعطیل رسمی هفتگی روز جمعه است و بر مبنای ماده 87 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386، ساعات کار کارمندان دولت 44 ساعت در هفته تعیین شده است و به موجب تبصره 3 ماده 87 قانون مدیریت خدمات کشوری، کلیه دستگاه‌های اجرایی استان موظفند ساعات کار خود را در شش روز هفته تنظیم کنند (ستاد مرکزی دستگاه‌های اجرایی مشمول این حکم نیست). نظر به این که بند 1 مصوبه شماره 45502/5/21- 27/8/1392 شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان البرز در سال 1392، مبنی بر استمرار تعطیلی روزهای پنجشنبه در استان البرز تا پایان سال 1393 با قوانین فوق الذکر مغایر است، مستنداً به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، ابطال می‌شود.»
با وجود صدور این رای، به نوشته تسنیم «استان سمنان با تصویب شورای مدیریت بحران استان سمنان پنجشنبه‌ها آن هم با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب و برق تعطیل اعلام شد. استاندار سمنان اعلام می‌کند که هدف از این تعطیلی تنبلی و کم‌کاری نیست بلکه با اخذ این تصمیم تلاش شده تا در مصرف آب و برق در استان صرفه‌جویی شود و ساعت کاری در سایر روزهای هفته افزایش می‌یابد.»


**در ایران چهار روز هفته تعطیل است
دکتر مجید ابهری، رفتارشناس، در گفتگو با آفتاب یزد، می‌گوید: «موضوع تعطیلی در کشور ما، هم رکورددار بوده و هم تبدیل به یک لطیفه اجتماعی شده است. کافی است در طول هفته یک روز تعطیل شود (فرقی ندارد به مناسبت عزاداری، عید، شادمانی و یا تولد) آن هفته به تعطیلی عمومی تبدیل می‌شود. بارها و بارها مشاهده کردیم که یک روز تعطیلی باعث ایجاد تعطیلی چهار- پنج روزه شده است.»
وی با اشاره به ارتباطات بازرگانی و اداری ایران با دیگر کشورهای جهان، می‌افزاید: «از آنجا که تمام کشورهای اروپایی و بعضی از کشورهای غیراروپایی شنبه و یکشنبه تعطیل هستند و کشور ما پنجشنبه و جمعه، بنابراین عملا چهار روز تعطیلی در فعالیت سطوح اصلی و بین‌المللی کشور وجود دارد. پس
به نظر می‌رسد تعطیلی پنجشنبه و جمعه تصمیمی غیرمنطقی است.»
دکتر ابهری با اشاره به معضلات اجتماعی که تعطیلی پنجشنبه‌ها به دنبال دارد، تاکید می‌کند: «از نظر اجتماعی افزایش تعطیلی در صورتی که افراد در کنار خانواده خود و یا برای استراحت و تمدید انرژی استفاده شود، مفید است اما در بسیاری از این روزهای تعطیل مسافرت‌های بدون برنامه را شاهد هستیم که زیان‌های سنگین مالی به جامعه تحمیل می‌کند. در کل باید گفت که با تعطیلی پنجشنبه‌ها کارهای اداری عقب می‌افتد و به روزهای دیگر موکول می‌شود، مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل و دانش‌آموزان و دانشجویان از نظر حجم درسی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو می‌شوند و...»
این جامعه‌شناس تعطیلی ادارات به بهانه صرفه‌جویی را هدف صحبت قرار داده و می‌گوید: «تنها فایده آن استفاده نکردن از آب، برق و انرژی در روزهای پنجشنبه است وگرنه
هر روز تعطیلی، میلیاردها تومان هزینه و مخارج غیرمرئی به جامعه تحمیل می‌کند.»
**استانداران مختارند پنجشنبه‌ها را تعطیل کنند
حسین احمدی‌نیاز، وکیل پایه یک دادگستری در مورد تعطیلی روزهای پنجشنبه به آفتاب یزد می‌گوید: «در ادارات و نهادهای دولتی نوع کارکرد و اثرگذاری‌شان بسیار مهم است. حسب نظر کارشناسان، کارکرد نظام اداری ما معیوب است و تایم زمانی موجود، در فرآیند اثرگذاری مثبت کارکرد موثر نبوده است. متاسفانه هنوز تحقیق جامع و مفصلی در باب میزان کار مفید کارکنان دولت (که در طول هفته، روز یا ماه و سال) چه میزان است مشخص نیست و یا تحقیق خاصی در این زمینه صورت نگرفته است. سازمان امور اداری کشور هم در این زمینه خروجی معین و مشخصی اعلام نکرده که برآیند میزان کار مفید مشخص شود.»
وی با اشاره به اینکه باید به سازمان امور اداری ایران هم نگاه خاصی داشته باشیم، می‌افزاید: «سازمان امور اداری ایران از ایرادات عدیده‌ای برخوردار است و بروکراسی اداری یکی از این ایرادات است. زمان کاری در نظام اداری هم از دیگر ابعاد این ایرادات است. نکته‌ای که در حقوق اداری ایران وجود دارد، آنهم نقش دولت است. طبق حقوق اداری، تنظیم کننده قواعد، قوانین و امور اداری، تصویب آیین‌نامه‌ها و... برعهده دولت به عنوان متولی نظام اداری است.»
احمدی‌نیاز با بیان اینکه در این راستا دو دیدگاه وجود دارد، تاکید می‌کند: «یک دیدگاه این است که دو روز در هفته تعطیل کنیم تا کارکنان راندمان کار بهتری پیدا کنند و کارمند را مجاب کنیم که ساعت زمان کارکرد روز تعطیل را در طول هفته جبران کند. با این حال شاهد هستیم این رویه در عمل آنچنان تاثیری بر راندمان کاری کارمندان نخواهد داشت، زیرا از ساعت 2 بعدازظهر به بعد در سازمان‌ها و ارگان‌ها فعالیتی صورت نمی‌گیرد و به نوعی تعطیل شده محسوب می‌شوند و کارکرد اداری مناسبی از بیشتر کارکنان ادارات و ارگان‌ها شاهد نیستیم. بنابراین قبل از اینکه بررسی کنیم میزان ساعت کار اداری چه قدر هست، باید نحوه افزایش راندمان کار ملاک عمل قرار گیرد.»
این حقوقدان با اشاره به اینکه کاهش یا افزایش ساعات و یا تعطیلی یک روز از ایام هفته به موجب مصوبه هیئت دولت خواهد بود، می‌گوید: «هیئت دولت می‌تواند تنظیم‌کننده ساعات اداری و تعطیلی‌ها باشد. این مصوبه دولت باید در چارچوب اختیارات قانونی باشد و نمی‌تواند خلاف امور اداری باشد و اگر مصوبه دولت خلاف امور اداری و استخدامی کشور باشد هر ذی‌نفعی می‌تواند از طریق هیئت عمومی دیوان عدالت اداری خواستار ابطال چنین مصوبه‌ای باشد.»
احمدی‌نیاز می‌افزاید: «اختیاراتی که در حال حاضر دولت به استانداری‌ها داده، استانداران می‌توانند حسب آن طبق شرایط، مقررات و وضعیت مناطق نسبت به تعطیلی ایام هفته، افزایش یا کاهش ساعات اداری اقدام نمایند. همان طور که شاهد بودیم در خوزستان به دلیل ریزگردها این تغییرات صورت گرفت.»
وی با بیان اینکه باید دید قانون تعطیلی‌ها را مجاز شمرده یا خیر؟ می‌افزاید: «تصمیم‌گیری استانداران در کاهش یا افزایش ساعات اداری باید بر مبنای قانون باشد. بنابراین قانونگذار این مهم را به هیئت دولت واگذار کرده و هیئت دولت به تناسب این امر پیگیر این مسئله است.»
احمدی‌نیاز به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، اشاره کرده و تاکید می‌کند: «این سازمان اخیرا از پارلمان درخواست کرده است که به صورت قانونی دو روز در طول هفته تعطیل باشد تا همگان و تمام نهادها از این تعطیلات بتوانند استفاده کنند.»
**پنجشنبه‌ها باید تعطیل باشد
دکتر عبدالرضا عزیزی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز در گفتگو با آفتاب یزد می‌گوید: «من یکی از موافقان تعطیلی روز پنجشنبه هستم اما نه برای تهران بلکه در شهرستان‌ها. در شهرستان‌ها با تعطیلی پنجشنبه‌ها مردم می‌توانند به باغ و زندگی شخصی‌ خود رسیدگی کنند و شنبه با فراغ بال به فعالیت خود ادامه دهند.» اگر پنجشنبه‌ها در ایران تعطیل باشد، عملا در چهار روز (پنجشنبه و جمعه تعطیلی ایران و شنبه و یکشنبه تعطیلی کشورهای دیگر) از ارتباطات و فعالیت‌های اقتصادی بین‌المللی خبری نیست. اما دکتر عزیزی در پاسخ به این سخن می‌گوید: «ما در عصر اینترنت قرار داریم و این که بگوییم چهار روز عقب می‌افتیم اشتباه است. اگر کسی اهل بیزینس باشد با اینترنت و موبایل کار خود را پیش می‌برد و این تعطیلات نمی‌تواند مشکلی برای او به وجود آورد.»