نگاهی به تدابیر رسانه‌ای دولت ترکیه پس از حادثه تروریستی

سه روز پیش یک عملیات انتحاری در استانبول ترکیه موجب مرگ شش تن و مجروح شدن حدود ۱۰۰ نفر شد. این عملیات موجب شد دولت ترکیه در ساعات اولیه پس از انفجار تدابیری امنیتی و رسانه‌ای اعمال کند تا بتواند هم امنیت روانی مردم و هم امنیت فیزیکی کشورش را تأمین کند.
آنچه دولت ترکیه انجام داد، شاید کمی سختگیرانه به نظر بیاید، اما در مواجهه با عملیات تروریستی چه باید کرد؟ امنیت جامعه خط قرمز همه حکومت‌هاست و وقتی خدشه‌ای بر آن وارد شده، برای حفظش هر کاری باید انجام داد.
نگاهی کنیم به آنچه دولت ترکیه پس از یک عملیات انتحاری انجام می‌دهد:
اول، بستن یا اعمال محدودیت بر شبکه‌های اجتماعی مجازی و پر طرفدار در این کشور، نظیر اینستاگرام، فیسبوک، توئیتر و یوتیوب. اینگونه اخبار لحظه‌ای و البته غیر معتبر در میان مردم دست به دست نمی‌شود. این اقدام می‌تواند از حمله رسانه‌ای تروریست‌ها به ذهن مردم و افکار عمومی جلوگیری کند.


دوم، قطع اینترنت همراه دقایقی پس از حادثه در میدان تقسیم و اطرافش. برای درک اهمیت ماجرا فقط کافی است به یک مثال توجه کنیم. زمانی که داعش به ساختمان مجلس شورای اسلامی در بهارستان تهران حمله کرد، در حالی که هنوز درگیری ادامه داشت و مردم در بهت و البته ترس بودند، عوامل داعش فیلمی از کشتاری را که در ساختمان اداری مجلس به راه انداخته بودند، منتشر کردند و همین امر، خشم و البته ترس عمومی را بیشتر کرد. در حالی که اگر در دقایق آغازین حمله، اینترنت منطقه قطع شده بود، داعش فرصت انجام این مانور وحشت را پیدا نمی‌کرد.
سوم، اطلاعیه رسمی در نیم ساعت اول که به خوبی روایت رسمی را تبدیل به روایت اول می‌کند. از سویی صدور اطلاعیه رسمی به جای سخن گفتن مقامات مختلف، روایت رسمی را در «فقط یک روایت» محدود می‌کند و از آشفتگی خبری و عیان شدن اخبار متفاوت و متناقض از زبان مسئولان مختلف جلوگیری می‌کند.
چهارم، واکنش اردوغان یک ساعت پس از حادثه مقابل دوربین‌های تلویزیونی. حضور مقام عالی رتبه، به مردم آرامش می‌دهد که مسئولان متوجه اهمیت ماجرا و پیگیر آن هستند. از سویی به تروریست‌ها، دولت‌های حامی و ... این پیام را می‌دهد که این دولت برای امنیت کشورش تا این حد اهمیت قائل است.
پنجم، تشکیل ستاد اطلاع رسانی حادثه در ساعات اولیه و منع مصاحبه توسط مقامات با رسانه‌ها و در عین حال معین کردن افرادی جهت اطلاع رسانی و مصاحبه. بدین ترتیب دولت ترکیه نشان داد به اهمیت مدیریت افکار عمومی و اصل اطلاع رسانی به مردم و در دست گرفتن پرچم روایت اول واقف است و برای آن تلاش می‌کند. یعنی ممنوعیت مصاحبه مقامات خللی در امر اطلاع رسانی به مردم وارد نمی‌کند.
ششم، رسانه‌ها خبر دادند که رادیو، تلویزیون و رسانه‌های ترکیه نیز از پخش هر خبر و فیلمی درباره انفجار منع شده‌اند. دولت ترکیه نشان داده در مسائل امنیتی از اعمال هر نوع محدودیتی ابا ندارد.
هفتم، آموزش سراسری مدیران مربوطه در ۲۴ ساعت اول.
در عین حال، سلبریتی‌ها و بلاگر‌های ترکیه‌ای از همان دقایق آغازین، به‌رغم محدودیت‌های اعمال شده در استفاده از شبکه‌های اجتماعی، موج محکومیت حمله و ابراز همدردی و سخن از وحدت را آغاز کردند. کسی دولت ترکیه و نیرو‌های امنیتی را زیر سؤال نبرد و به تخطئه روایت‌های رسمی و یا بررسی فیلم و عکس‌ها برای توجیه کار تروریست‌ها نپرداخت.