روزنامه خراسان
1401/09/10
آمار نگران کننده از قربانیان متادون
ترسول/ «خیال کردی التماش می کنم بهت؟! فکر کردی خودم نمی تونم متادون ژور کنم؟ عطاری می شناسم با کامیون متادون میارن براش...» این ها را با ظاهری ژولیده و تباه شده فریاد می زند تا لج دکتر درمانگرش در کلینیک درمان اعتیاد را در بیاورد. از این حرف ها این جا مثل نقل و نبات از دهان بیماران بی انگیزه ای که نمی خواهند درمان شوند، بیرون می ریزد. آن یکی می گوید: «اژ تهران و بجنورد متادون میارن. همه عطاری ها دارن. از همونا می گیریم، غرغرهای تو رو هم تحمل نمی کنیم.» البته یک مقام قضایی ادعاهایی را که دهان به دهان بین معتادان حاشیه شهر مشهد می چرخد،تکذیب و همه را بی پایه و اساس اعلام می کند. اصلا مگر می شود به حرف بیماری که تا مغز استخوان درگیر روان گردان و توهم زا و مخدر و... است اعتماد کرد؟ البته اگر سری به عطاری های شهر بزنید، آن جا بین توهم تا واقعیت فاصله زیادی نیست. چرا راه دور برویم، یک تُک پا تا داروخانه سر کوچه تان بروید. شاید از آن جا هم دست پُر برگشتید! موضوع همان «تجارت سیاه متادون» است؛ گزارشی که 4 آبان ماه منتشر کردیم و در آن از پشت پرده نشت متادون در کلینیک های متخلف درمان اعتیاد گفتیم، این که پرونده هایی با تعداد قابل توجه در دادسرای عمومی و انقلاب مشهد خاک می خورد و همگی مربوط به کلینیک های متخلفی است که با تشکیل پرونده های صوری و سوء استفاده از مدارک افراد سالم، زائر و فوتی ها، گاه تا 10 سال به نام این افراد سهمیه متادون دریافت می کنند و با سودی تا 50 برابر در بازار آزاد می فروشند. از انتظارها برای نصب دستگاه احراز هویت بیولوژیک فینگرپرینت گفتیم که راه حل موثری برای تحویل قانونمند و شفاف متادون به بیماران است. اما این بار به سراغ آمارهای مسمومیت ناشی از سوء مصرف متادون در خراسان رضوی و مشهد رفتیم. آماری که مثل بسیاری موضوعات دیگر در این حوزه می گویند محرمانه است. در واقع نه میزان تولید متادون در سال اعلام می شود، نه میزان مصرف آن و نه تعداد مسمومیت ها و فوتی های ناشی از سوء مصرف آن. مسئله ای که دست متخلفان را باز می گذارد و دست مردم را برای مطالبه سامان دهی این بازار سیاه می بندد. تنها آماری که در دست مان است، همان آمار کشوری است که در گزارش قبلی منتشر شد: «۴۰ درصد مرگ و میر ناشی از سوء مصرف مواد مخدر مربوط به متادون است. در سال ۹۸ از مجموع 4 هزار و ۴۷۲ فوت ناشی از سوءمصرف مواد مخدر در ایران، تعداد هزار و ۶۰۱ مورد مربوط به سوءمصرف متادون بوده است. سال ۹۹ از مجموع 4 هزار و ۶۳۷ فوتی، هزار و ۸۰۴ فوتی متادونی داشتیم. در سال ۱۴۰۰ نیز از مجموع 5 هزار و ۳۴۲ فوتی تعداد دو هزار و ۱۰۱ فوت مربوط به سوءمصرف داروی متادون بوده است.» سپس به سراغ مسئولان استانی پزشکی قانونی رفتیم تا این آمار را در مشهد و استان بررسی کنیم. این آمار نگران کننده است! خبر تلخ است و تکان دهنده؛ بله! متادون در هفت ماه اخیر عامل حدود یک پنجم فوتی های ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در خراسان رضوی بوده است؛ آماری که پزشکی قانونی استان در اختیار خبرنگار ما می گذارد. هر چند که خوشبختانه این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته روند کاهشی دارد. معاون پزشکی و آزمایشگاهی اداره کل پزشکی قانونی استان در این زمینه به «خراسان رضوی» می گوید: حدود یک پنجم فوتی های ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در استان طی 7 ماه امسال مربوط به مصرف متادون هستند. وی می افزاید: متادون به دلیل فعالیت کلینیک های درمان اعتیاد و این که هم به صورت قرص و هم شربت در دسترس و قابل حمل است، بیشتر و راحت تر به دست معتادان می رسد و به همین دلیل مسمومیت های ناشی از آن از مخدرهای دیگر بیشتر است. جوانان، عمده قربانیان متادون دکتر علی نقش ادامه می دهد: عمده مسمومیت متادونی مربوط به مصرف بیش از حد معتادان است که آمار آن تحت تاثیر تجارت سیاه متادون است، زیرا کلینیک ها دوز و مقدار استانداردی از شربت یا قرص متادون را به بیمار می دهند که نمی تواند موجب مسمومیت بشود، متاسفانه عمده مسمومیت ها و مرگ و میرها در این بخش مربوط به جوانان است. اعطای مجوز، 3 برابر مجاز قانونی! یکی از معضلات مهم در زمینه مدیریت و نظارت بر کلینیک های درمانی اعتیاد، این است که 3 برابر تعداد مجاز قانونی کلینیک داریم! به گفته یک مقام قضایی که در گفت و گو با خبرنگار ما خواست نامش ذکر نشود، طبق قانون به ازای هر 15 هزار نفر یک کلینیک درمان سرپایی اعتیاد مجوز می گیرد. به عبارتی در حالی که طبق قانون باید حدود 200 کلینیک در مشهد دایر باشد، حدود 700 کلینیک دایر است. طی دو هفته گذشته تلاش کردیم در این باره با مسئولان دانشگاه علوم پزشکی از جمله دکتر بدیعی، معاون درمان دانشگاه و دکتر فتحی، دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت و گو و پاسخ آن ها به سوالات افکار عمومی را منتشر کنیم که متاسفانه با وجود هماهنگی های متعدد با روابط عمومی و تماس های متعدد با خود این مسئولان، پاسخی دریافت نکردیم. شاید دوسوم کلینیک ها متخلف باشند! «خیلی ها معتقدند نصف تا دو سوم کلینیک های مشهد متخلف هستند. وقتی یک کلینیک درمانی اعتیاد مراجعه کننده نداشته باشد، شاید طبیعی باشد که سهمیه دارویی خود را روانه عطاری ها کند.»؛ این ها سخنان دکتر سایدا عبدالهی موسس و مسئول فنی یکی از کلینیک های درمان سرپایی اعتیاد مشهد است. عبدالهی یکی از دلایل اقدام به تخلف در کلینیک های درمانی اعتیاد را نبود مراجعه کننده، انباشت سهمیه های متادون ماهانه در کلینیک های تازه تاسیس یا دور از محل تجمع و زندگی معتادان می داند و به «خراسان رضوی» می گوید: به نظر من یک عامل موثر در انجام تخلفات امکان واگذاری مجوز کلینیک است. مجوزهایی که بهزیستی می دهد، قابل انتقال نیست و این نکته مثبتی است، اما مجوزهایی که دانشگاه می دهد قابل انتقال به همکار است و در آخر هم مشخص نمی شود بالاخره الان مجوز کلینیک دست چه کسی است؟ گاهی می بینیم شخصی مسئول فنی یک کلینیک است اما 20 سال است که با آن مجموعه همکاری نمی کند. گاهی یک کلینیک چندین و چند دست واگذار شده است. به نظر من این تخلفات بیشتر مربوط به همین نوع کلینیک هاست که اغلب از سوی افراد غیرپزشک اداره می شود. وی می افزاید: در چنین فضاهایی است که همکاران ما می توانند در سیستم داتیس، داروهایشان را صفر کنند تا مجدد از دانشگاه سهمیه بگیرند و آن را روانه بازار سیاه کنند و زحمات ما را بر باد بدهند. دکتر عبدالهی نصب فینگر پرینت را بسیار موثر می داند و می گوید: افرادی که در این حوزه سال هاست کار کرده اند، در یک نگاه به راحتی متوجه می شوند که یک کلینیک متخلف است یا نه. موضوع کاملا ساده و قابل تشخیص است اما تعداد کارشناسان ماهر بازرسی کم است. اگر دوربین های مداربسته کلینیک ها را به یک مرکز وصل می کردند و همه چیز شفاف بود، خیلی خوب می شد. با این روش حداقل می شد دید کلینیکی که در ماه سهمیه 100 بیمار را می گیرد، مراجعه کننده دارد؟! یا می شود افراد شاخص فعال در حوزه درمان اعتیاد را که سابقه درخشانی دارند،به صورت دوره ای به عنوان کارشناس به کلینیک های دیگر فرستاد تا مشاهدات و ارزیابی خود را اعلام کنند.
سایر اخبار این روزنامه
