روزنامه ابتکار
1396/04/22
رضا دهکی قربانیان حرص و آز
حرص، طمع و آز! این صفت‌های مذموم انسانی، بارها در کتب و متون ادبیات، اخلاق و فلسفه نکوهیده شده‌اند. اشعار، حکایت‌ها و روایت‌های بسیاری را در زبان فارسی سراغ داریم که در نکوهش این صفات آفریده شده‌اند.در متون مذهبی گوناگون، از زرتشتی و بودایی گرفته تا مسیحیت و اسلام نیز این صفات در زمره گناهان قرار گرفته‌اند. با این همه، انسان‌ها هیچ گاه نتوانسته‌اند چنان که باید از حرص و طمع دوری کنند.
شاید اگر حرص را در کودکی ببینیم که شکلات بیشتری می‌خواهد یا نوجوانی به فلان وسیله جذاب همکلاسی‌اش طمع کند، این صفات را بچه‌گانه و کم‌خطر ببینیم. اما وقتی که این طمع باعث میشود دخترکی خردسال را به طمع چند میلیون تومان، به قربانگاه بکشانند، آن وقت روی زشت و پلید این صفات دیده میشود. آن وقت است که متوجه می‌شویم قدرت حرص و آز چقدر زیاد است که باعث میشود انسانی در لحظه، از انسانیت خارج شود و جانی را بگیرد، خانواده‌ای را تا ابد داغدار کند و روح شهر و کشوری را دردمند و جریحه‌دار سازد.
رویدادی چنان که برای «آتنا»، دختر پارس‌آباد مغان اتفاق افتاد، اول بار نیست که روی داده‌اند. بارها و بارها در صفحات حوادث رسانه‌ها، اخباری را دیده و خوانده‌ایم که یک مجرم وسوسه طمعی شده که در مال یا تن قربانی بسته است. فرق نمی‌کند که این قربانی مرد باشد یا زن، خردسال باشد یا بزرگسال – هر چند که قربانی شدن کودکان دردآورتر است – در هر حال این حرص و طمع است که زخمی را به جان جامعه می‌زند و از هیچ کدام از این زخم‌ها روی درمانی نیست.
حرص و آز شاید مشکل اصلی روزگار ما در همه عرصه‌هاست. در خیابان، وقتی اتومبیلی طمع در عبور از مسیر اتومبیل دیگر می‌بندد یا برای برای سریع‌تر رسیدن حرص می‌زند آن‌ها را می‌بینیم. وقتی در محل کار، برای جایگاه همکاری نقشه می‌کشیم، طمع در اطراف ما وجود دارد. هنگامی که برای پیروزی در یک مزایده یا مناقصه، به هر کلکی متوسل می‌شویم، حرص و طمع ماست که ما را مجبور به این کار می‌کند. رشوه‌گیرندگان و عاملان هر فساد اقتصادی دیگری، اسیر طمع خویشند. حرص و آز گاه به ربوده شدن مال فردی، هتک حرمت انسانی یا گرفته شدن جانی منجر میشود و گاه حتی حق ملتی را پایمال خود می‌کند. آن هنگام که افرادی با یکی کردن حرص و آزشان، طمع در قدرت و ثروت می‌بندند و برای برآوردن این تمنا از هیچ کاری روی‌گردان نیستند، از روی آبرو، مال و جان هر کس در مسیرشان باشد، می‌گذرند تا در نهایت با کسب مطلوب، حقوق ملتی را در هوای نفس آکنده از حرص و آزشان ببلعند. آن که در انتخابات دروغ می‌گوید و تهمت می‌زند و تخریب می‌کند، مگر جز در طمع قدرت به این ابزار متوسل میشود؟! یا آن که با استفاده از هر ابزاری، به صفرهای ارقام اختلاسش اضافه می‌کند و آن دیگری که توافق هسته‌ای و قراردادهای بین‌المللی تالی آن را به دلیل کساد دکان کاسبی تحریمش مورد هجمه قرار می‌دهد، مگر جز حرص و آزِ ثروتِ بیشتر، دارد؟!
در عرصه جهانی نیز حرص و طمع باعث وقوع بسیاری از جنگ‌های تاریخ شده است. گاه طمع خاک بوده و گاه حرص منابع که کشورها و حکمرانانشان را به جان هم انداخته است. در عصر جدید که نوعی از اقتصاد بر پایه جنگ و یا حداقل احساس ناامنی می‌چرخد، طمع ثروت بیشترِ برخی، به معامله و بازی با جان انسان‌ها منجر میشود. این حرص و آز نه تنها انسان‌ها را به جان می‌اندازد که حتی به جان زمین هم می‌افتد و این تنها زیستگاه شناخته شده حیات در کهکشان‌ها را هم به خطر می‌اندازد.
خاصیت حرص و آز این است که هم آن که حرص و طمعش باعث دست یازیدنش به حق دیگران میشود قربانی است و هم آن که جان، مال، آبرو و زندگی‌اش زیر پای حرص و آز دیگری له میشود، قربانی خواهد بود. در واقع همه انسان‌ها، واجد حرص و آز باشند یا نباشند، قربانی آنند.
می‌توان کلمه‌ها از حرص و آز نوشت و سخن‌ها از طمع گفت. با این حال، اندوهگنانه نمی‌توان جلویش را گرفت. تا انسان هست، حرص، طمع و آز، دست در دست یکدیگر، جان انسان‌ها را می‌گیرند، اموال انسان‌ها را به تاراج می‌برند، بر آبروی دیگران می‌تازند و از همه مهم‌تر، برای تمام این کارها، اول انسانیت انسان‌های واجد حرص و آز را می‌گیرند. هرچند بارها و در ساحت‌های گوناگون، از دین و اخلاق تا ادبیات و فلسفه، برای مقابله با حرص و آز دستورالعمل صادر شده است، با این حال امید به ریشه‌کنی این صفات در سطح تمامی جامعه انسانی سخت دور از دسترس می‌نماید. شاید تنها راه این باشد که از خودمان شروع کنیم. شاید تنها امید انسانیت به این باشد که هر انسانی از خود شروع کند.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس‌جمهوری:
حسادت‌های بعد از رقابت‌های انتخاباتی معنا ندارد
طرح سه فوریتی دلواپسان برای لغو قرارداد نفتی با پس گرفتن چند امضا ناکام ماند
عبور سلامت توتال از بهارستان
وزیر اطلاعات:
با احضار، بازداشت و زندانی کردن فعالان مدنی مخالفم
رضا دهکی
قربانیان حرص و آز
قطر، اسنادی در مورد حمایت عربستان و امارات از القاعده و داعش منتشر کرد
توپ «حمایت از تروریسم » در زمین عربستان
شهرداری میراث کرمان را به طمع ساخت هتل و تله‌کابین تخریب می‌کند
دفن تاریخ زیر «بام کرمان»
کارشناسان در پاسخ به «ابتکار» از مشکلات پیش فروش خودرو می‌گویند
شورای «کم اثرِ» رقابت
خلاقیت و مفهومی بودن در آثار هنری فضای شهری بررسی شد
گم شدن نوآوری در شلوغی شهر
خبر بیماری نابغه ایرانی ریاضی جهان تایید شد
هم‌پایی ایران با مریم میرزاخانی
مردم پارس آباد با حضور گسترده در مراسم تشییع دختر مغانی خواستار مجازات قاتل او شدند
خبر بیماری نابغه ایرانی ریاضی جهان تایید شد
هم‌پایی ایران با مریم میرزاخانی
اسحاق جهانگیری:
عده‌ای به جای خوشحال شدن از قرارداد توتال به هم می‌ریزند
رهایی مطبوعات، مطبوعات رهایی
