ماموریت دشوار ملک عبدالله برای مهار بحران
گروه سیاسی: فضای ناآرامیها در اردن که با اعتصاب بخش حملونقل آغاز شد و سپس به اعتراضات خیابانی کشیده شد، هماکنون به چالشی امنیتی با مسائل سیاسی جدید تبدیل شده است. اعتراضات به قیمت سوخت که از دو هفته گذشته در اردن آغاز شده و فضای خیابانهای این کشور را ملتهب کرده، هماکنون به عنوان یک خطر امنیتی و چالش سیاسی برای نظام سیاسی حاکم بر این کشور تبدیل شده است. باوجود محدودیتهای ایجاد شده در فضای مجازی و به خدمت گرفته شدن امکانات و نیروهای امنیتی، اعتراضات شبانه همچنان ادامه دارد و مسائل جدیدی را به همراه خود میآورد.
پایگاه خبری «اخبار الاردن» گزارش داد که اعتصابهای اردن در روز ۵ دسامبر از شهر معان، ۲۱۷ کیلومتری جنوب امان، پایتخت اردن و در اعتراض به افزایش مکرر قیمت سوخت توسط مقامات اردن آغاز شد و کمکم به شهرهای دیگر گسترش یافت. در تداوم این آشوبها پایگاه خبری «عربی۲۱» نوشت سرعت اعتصابات و اعتراضات انجامشده توسط بخش حملونقل و کشتیرانی در اردن در حال افزایش است؛ و حتی با وجود تلاش دولت برای پایاندادن به اعتصاب از طریق افزایش نرخ حملونقل و حمایت مالی از این بخش در بودجه عمومی، تغییری حاصل نشده است. هفته گذشته رسانهها همچنان گزارش میدادند که علاوه بر اعتصابهای فلجکننده در بخش حملونقل، برخی مناطق تجاری و فروشگاهها تعطیل شدهاند؛ مناطق دیگری نیز در این کشور شاهد بستهشدن جادهها با لاستیکهای سوخته بود. اردنیها افزایش قیمت گازوئیل و نفت را باعث خسارات به بخش حمل و نقل و کشتیرانی دانسته و به عنوان راهی برای خالی کردن جیب فقرای این کشور توصیف کردهاند. روزنامه «عمون» این وضعیت را، جلوههایی از اعتراضات ۲۰۱۸ در اردن توصیف کرده بود که مجدداً در حال تکرار است. اعتصابها ابتدا منجر به تشکیل گروههای اعتراضی کوچکی در برخی شهرها شد؛ به طوری که برخی از معترضان بعد از برگزاری نماز با تحصن مقابل مساجد، از جمله مسجد اصلی شهر «معان» و مسجد دیگری در پایتخت اردن اعتراض خودشان را به این موضوع نشان دادند. اما اوضاع به همین منوال پیش نرفت و فعالیت رسانهای معترضان در گسترش اعتراضات از یک سو و واکنشهای سخت حکومتی از سوی دیگر، اعتراضات را به زودی به خیابانها کشاند. مشکلات اقتصادی، به عنوان دغدغههای اصلی مردم نمایان شد و مردم پاییندست جامعه نیز به صحنه آمدند. معترضان چندین بزرگراه که شهر امان را به سایر شهرهای مهم وصل میکرد، مسدود کردند. با آنکه خیابانهای اردن روزهای اول آرام بود اما تظاهراتهای پراکنده در برخی از نقاط این کشور به اعتراضات سازمان یافته گسترش یافت؛ به گزارش رسانههای عربی از جمله «الجزیره» اعتراضات خیابانی با آتش و اغتشاش همراه شد و نیروهای امنیتی را به میدان آورد. با گستردهشدن اعتصابها در اردن و به خیابان کشیده شدن اعتراضات مردمی، یک افسر ارشد پلیس جان خود را از دست داد. در پی این مسئله و با وجود آنکه سازمان امنیت ملی اردن، به عنوان قویترین نهادنظامی نیروها و تجهیزاتش را به خیابان آورد، آشوبها پایان نیافت. معترضان اردنی، یک روز بعد از کشتهشدن یک افسر پلیس که معاون فرمانده پلیس امان بود، اعتراضات را گسترش دادند. وزیر کشور اردن از روز جمعه (۱۶دسامبر) در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که دولت با استقرار نیروهای ضدشورش بیشتر از خشونتها جلوگیری خواهد کرد. به موازات کوتاه نیامدن معترضان، دولت نیز سعی کرد تا دامنه ارتباطات و فضای مجازی مورد استفاده آنان را محدود کنند؛ اینترنت به طور کلی مختل، و اپلیکیشن چینی تیکتاک نیز در این کشور به علت آنچه دولت اردن عدم رسیدگی این شبکه اجتماعی به ادعاهای تحریک به خشونت و بینظمی خواند، موقتاً فیلتر شد. تبدیل اعتراضات محدود به اغتشاشات گسترده باعث تا ملک «عبدالله دوم»، شاه اردن را از نشست عربی با مقامات چین در ریاض برمیگشت، مجبور کرد تا با یونیفرم نظامی در صحنه حاضر شود. او و همراهانش با حضور در منزل افسر کشتهشده در اعتراضات، اغتشاشگران را تهدید کرده و امنیت را خط قرمز خود خواند. او ضمن ابراز همدردی با خانواده پلیس ارشد کشتهشده تأکید میکند: «ما خشونت علیه نیروهای امنیتیمان را که شب و روز برای محافظت از اردن و اردنیها زحمت میکشند، تحمل نخواهیم کرد.»