نوری در تاریکی روابط ایران و عربستان

حسن هانی‌زاده کارشناس روابط بین‌الملل  
 
کنفرانس بغداد2 در امان - پایتخت اردن-  فرصت مناسبی برای ایجاد وفاق و همگرایی بین ایران و کشورهای عرب منطقه است. مذاکرات ایران و عربستان از فروردین ماه سال گذشته با میانجیگری دولت سابق عراق صورت گرفت و 5 دور مذاکرات امنیتی بین مقامات امنیتی دو کشور برگزار شد و پیشرفت‌های نسبی داشت و قرار بود بعدها مذاکرات وارد فاز سیاسی شود اما حوادثی که در ایران رخ داد و دخالت‌های رسانه‌ای عربستان در حوادث اخیر موجب شد مذاکرات ایران و عربستان متوقف شود. کنفرانس بغداد2 در اردن فرصتی کاملا مناسب است تا ایران دیدگاه خود را برای کشورهای عرب منطقه و جهان تبیین و بازگو کند. شرکت وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در کنفرانس بغداد2 در اردن نشان می‌دهد که ایران اراده جدی دارد برای اینکه بتواند رابطه تعریف شده و متوازنی با کشورهای عرب منطقه برقرار کند. دیدار وزیر خارجه ایران با برخی از مقامات کشورهای عرب منطقه در حاشیه نشست بغداد 2 در حقیقت موجب شده ایران نشان دهد اهل گفت‌و‌گو و تعامل با کشورهای منطقه است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که دیداری بین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران با همتای سعودی‌اش در اردن صورت گرفته است اگر چنین دیداری به‌وقوع پیوسته باشد، حقیقتا روابط ایران و عربستان به سمت روابط متوازن و متعادل حرکت خواهد کرد. هرچند تجربه نشان داده که عربستان به صورت تاکتیکی با ایران مواجه می‌شود و باید عربستان این رفتار تهاجمی را نسبت به ایران اصلاح کند و نشان دهد که خواهان برقراری رابطه جدی و توام با احترام با ایران است. از این منظر اگر دیداری بین وزرای خارجه ایران و عربستان در حاشیه این نشست برگزار شده باشد به نظر می‌رسد که فضای مذاکرات ایران و عربستان در آینده دلپذیرتر خواهد بود و یک نوع رابطه احترام دوجانبه بین ریاض و تهران برقرار می‌شود. در هر حال جمهوری اسلامی ایران با احتیاط کامل به سمت عربستان گام برخواهد داشت. زیرا رفتار عربستان، رفتار غیرشفافی است و باید عربستان حسن‌نیت کامل خود را عملا ثابت کند تا ایران رابطه خود را توام با حفظ منافع ملی دو جانبه با عربستان برقرارکند. در حال حاضر توپ در زمین عربستان است و این کشور باید رفتارهای گذشته خود را تعدیل کرده و به سمت ایران متمایل شود. اراده عربستان تابعی از اراده آمریکاست و برقراری رابطه با ایران نشان می‌دهد که این رابطه بدون چراغ سبز آمریکا صورت نخواهد گرفت.