وندالیسم علیه وندالیسم

 نیلوفر منصوری
خبرنگار

هرچند حوادث طبیعی یا مشکلات عمومی بر بازار گردشگری تأثیر مستقیمی می‌گذارد، اما عوامل دیگری نیز در این زمینه نقش مهمی دارند؛ عوامل انسانی، عواملی است که بعد از حوادث طبیعی نقش مهمی در کاهش بازدیدکننده از مقاصد گردشگری دارد. در ناآرامی‌های اخیر، تخریب‌های صورت گرفته(وندالیسم) به‌صورت شعارنویسی بر پیکره آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری کشور بخصوص پل‌های تاریخی اصفهان به وضوح دیده می‌شود. اما بالاتر از این رفتار، رفتار وندالیستی سازمان شهرداری اصفهان است که در نوع خود بی‌نظیر است.


در بسیاری از مناطق کشور وندال‌ها روی آثار میراث فرهنگی و گردشگری کشور اقدام به دیوارنویسی کرده‌اند. این موضوع در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، بازتاب زیادی بین میراث دوستان پیدا کرد.
سطح فرهنگی جامعه
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان پدیده وندالیسم را یک آسیب یا یک ناهنجاری اجتماعی می‌داند. علیرضا ایزدی معتقد است که در گذشته مبارزه با پدیده وندالیسم کار بسیار سختی بود، آنها روی ابنیه‌ تاریخی و دیوارهای ارزشمند تصاویر و مطالب زشت و زننده‌ای را حکاکی و یا می‌نوشتند، اما کم کم سطح فرهنگی جامعه این رفتار را نماد بی‌فرهنگی دانست و به همین جهت بسیار کمتر شده است.
او با بیان اینکه در ناآرامی‌های اخیر اتفاقات بدی برای بخشی از ابنیه‌ تاریخی افتاد و برخی از افراد شعارهایی را روی دیوارهای سی‌وسه پل نوشته‌اند که هیچ تناسبی با نوع رفتار با این آثار تاریخی و ‌شأن شهر فرهنگی اصفهان نداشت افزود پاکسازی این شعارها کار ساده‌ای نیست.
آنطور که ایزدی می‌گوید پاکسازی‌های اخیر توسط شهرداری اصفهان و بخش خدمات شهری این نهاد و با هماهنگی با میراث فرهنگی اصفهان انجام شده است. او با اشاره به تعامل با شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: با توجه به مضامین شعارنویسی‌ها، شهرداری اصفهان در یک اقدام هماهنگ با میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان اقدام به پوشاندن آنها کرده است.
آنطور که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان می‌گوید: هرچند شهرداری در اقدام پاکسازی سازه‌ها، موجب شده که نمای میراثی سی و سه پل جلوه زشتی داشته باشد اما مجموعه شهرداری معتقد است که این محوسازی‌ها در عمق ابنیه‌ ورود نکرده و قابل پاکسازی است و ظرف دو هفته تا 20 روز آینده اصلاح می‌شود.
به گفته ایزدی این کار فقط برای گم و محو شدن مضامین نوشتاری بوده است. او امیدوار است که دیگر شاهد اینگونه رفتارها نباشیم.
فرهنگسازی علیه وندالیسم
ایزدی با اشاره به اینکه فرهنگسازی حفظ آثار تاریخی و آگاه‌سازی ارزش بناهای تاریخی به مردم، یکی از اقدامات میراث فرهنگی استان اصفهان است، می‌گوید: شهروندان باید در حفظ و نگهداری میراث گذشتگان تلاش بیشتری داشته باشند. به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان بخشی از فعالیت‌ها و مبارزات فرهنگی در این زمینه بر دوش میراث فرهنگی است و بخشی نیز با همراهی و همکاری دستگاه‌ها و ارگان‌های دیگر است. او می‌گوید: در این زمینه حتی به روش طنز نیز برنامه‌هایی ساخته و اجرا شده که نقش فرهنگسازی را پررنگ می‌کند.
فعالان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز معتقدند که پاکسازی این نوشته‌ها به وسیله اسپری روی دیواره‌های تاریخی سی و سه پل و آثار میراث فرهنگی در درازمدت تأثیر منفی روی این آثار به جا می‌گذارد.
لازم به ذکر است آثار وندالیسم در بسیاری از ابنیه‌ها و پل‌های تاریخی در شهرهای توریستی و تاریخی کشور به وفور دیده می‌شود. دیوارهایی که با اسپری نوشته شده و در برخی مکان‌ها حتی آسیب فیزیکی جدی‌تری همچون کنده‌کاری هم مشاهده می‌شود که چهره بسیار نامناسبی را به آن آثار تاریخی می‌دهد. این موضوع به شدت بر جذب گردشگر تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم می‌گذارد.
وندالیسم یا تخریب‌گرایی، یک ناهنجاری اجتماعی به معنای تخریب کنترل نشده اموال عمومی، اشیا و آثار فرهنگی است. در اصطلاح جامعه‌شناسی به فردی که این کار را انجام می‌دهد وندال می‌گویند. رفتار مبتنی بر وندالیسم در واقع ناشی از سرخوردگی، خشم و هیجانات تخلیه نشده یا جلب توجه است. رفتارهای وندالیستی مردمان یک کشور می‌تواند در عرصه گردشگری نیز تأثیر سوء بگذارد.