اعتراضات و حربه حقوق بشر

علی بیگدلی کارشناس مسائل سیاسی هيجان‌هاي داخلي مخصوصا در طيف دانشجويي فضاي داخلي را همان‌قدر متاثر کرد که فضاي بين‌المللي بيش از آن عليه ايران جبهه‌گيري کردند. بنابراين شايد بتوانيم ادعا کنيم که از آغاز انقلاب تا به امروز هيچگاه ايران تحت فشار بين‌المللي تا اين حد نبوده و نکته جالب اين است که اروپايي‌ها به دليل اينکه نمي‌توانند در مسائل داخلي ايران به‌طور مستقيم دخالت کنند، از حربه حقوق بشر استفاده کردند و اين حربه بسيار گزنده و آزاردهنده است و ظرف يکماه گذشته هم شوراي حقوق بشر ايران را محکوم کرد و هم کميسيون مقام زن، نماينده ايران را از اين کميسيون کنار گذاشت که اينها از جهت وجهه بين‌المللي خوشايند نيست. ازطرف ديگر کشورهاي اروپايي مخصوصا آلمان بسيار روي مساله حقوق بشر از خودش واکنش‌هاي جدي ابراز کرده. آلمان تمام قراردادها و مناسبات تجاري و بازرگاني ايران را به حالت تعليق درآورده و از آنجا که بزرگ‌ترين شريک تجاري ما در اتحاديه اروپاست اين اقدام آلمان مي‌تواند تاثيرات نامطلوبي در کشورهاي ديگر اروپايي از جمله فرانسه، انگلستان و ساير کشورها بگذارد. از طرفي هم پيروزي نتانياهو در اسرائيل خطرناک است با توجه به اينکه اين مرتبه احزابي با نتانياهو ائتلاف کردند که بسيار متعصب هستند و معمولا در اسرائيل به اينها يهوديان توراتي مي‌گويند. خيلي متعصب و شديد ضدفلسطيني هستند و به هيچ وجه راضي نيستند که دولت اسرائيل بر سر استقلال فلسطين مذاکره کند. نتانياهو در سخنراني پيروزي خود در کنيسه اسرائيل اولين موضوعي که مطرح کرد، خصومت و دشمني عميقي بود که همه گروه‌ها و احزاب سياسي نسبت به ايران دارند و اعلام کرد که خودمان را داريم براي يک رويارويي بر سر مساله هسته‌اي ايران آماده مي‌کنيم. در اين ميان آمريکايي‌ها يک مقدار جبهه احتياط را در پيش گرفته‌اند و خيلي خودشان را وارد ماجراي ايران نکردند. گرچه بايدن گفته برجام مرده است ولي جانب احتياط را هم در پيش گرفتند براي اينکه همه در و پنجره‌هاي مذاکرات برجامي را نبندند دليلش هم اين است که آمريکايي‌ها در خاورميانه مخصوصا منطقه خليج فارس که منطقه بسيار حساسي است با توجه به اينکه الان غرب دچار کمبود انرژي است، نمي‌خواهد که نظم و ترتيب منطقه با مسائل نظامي به‌هم ريخته شود. از طرف ديگر با توجه به حجم سرمايه‌گذاري‌هايي که غربي‌ها در اين منطقه کرده‌اند آمريکايي‌ها تلاش مي‌کنند که وضع موجود را در منطقه خليج فارس حفظ کنند. کنفرانس دوجانبه پوتين و اردوغان بر سر مساله سوريه در مسکو برگزار شده و متأسفانه ايران در اين کنفرانس دعوت نشده بود. موضوع ديگر، سازمان بين‌المللي انرژي اتمي و حضور آقاي گروسي در ايران است. به هر حال آقاي گروسي شايد با سطح بالاتري از انتظارات گذشته آمده تا اولا کارشناسان آژانس بتوانند دوربين‌هاي خود را يکبار ديگر نصب کنند و از طرفي منطقه‌اي که مشکوک به فعاليت‌هاي هسته‌اي بوده را بازرسي کنندکه البته کار سخت و مشکلي است به‌خاطر اينکه آقاي اسلامي گفته بود اگر غربي‌ها بر سر مساله برجام مي‌خواهند سختگيري کنند، ما مسير ديگري را انتخاب مي‌کنيم. همين جمله را آقاي اميرعبداللهيان نيز گفته بودند که اگر تحت فشار قرار بگيريم مسير ديگري را دنبال خواهيم کرد که به نظر مي‌رسد ممکن است درجه غني‌سازي را از 60 درصد بالاتر ببرند. در مجموع اقدامات گسترده‌اي که عليه ايران در غرب و منطقه شکل گرفته و حتي مي‌توانيم به سفر رئيس‌جمهور چين به عربستان و شيخ‌نشين‌هاي خليج‌فارس اشاره کنيم که خودش يک جبهه جديدتري است. از طرف ديگر بعضي خبرگزاري‌هاي غربي اعلام کردند که يک ائتلاف در منطقه درحال شکل‌گيري است که اعضاي اين ائتلاف عبارتند از ترکيه و رئيس‌جمهور آذربايجان با توجه به اينکه اين دو کشور اخيرا اختلافاتشان را با اسرائيل برطرف کردند و همچنين اردن، اسرائيل، مصر، عربستان سعودي و امارات و اگر اين جبهه شکل بگيرد خطرات بيشتري خواهد داشت. نکته جالب‌تر اينکه اگر روابطمان با سوريه کاهش پيدا کند و بشار اسد به احتمال زياد به دنياي عرب برگردد که قرار است در آينده نزديک در تونس در اتحاديه عرب شرکت کند، ارتباط ما هم دچار مشکل خواهد شد. بنابراين راه اين است که هرچه سريع‌تر مساله برجام به سر و سامان برسد. ولي نقطه روشني که در اين ميان وجود دارد اين است که آمريکايي‌ها هم به اندازه ايراني‌ها علاقه‌مند هستند که مذاکرات برجامي از سر گرفته شود. الان مشکل اين است که آيا آمريکا به تنهايي مي‌تواند اين کار را بکند يعني مسيرش را از اتحاديه اروپا جدا کند درحالي که به گفته صدراعظم آلمان الان هيچ فرصتي براي مذاکرات برجامي وجود ندارد و ما همه توانمان را روي مسائل داخلي ايران متمرکز کرده‌ايم. آلمان کمربند خود را عليه ايران سفت بسته و آمريکايي‌ها هم با توجه به مساله اوکراين نمي‌توانند اتحاديه اروپا را ناديده بگيرند. آمريکا ناچار است که اروپايي‌ها را براي اين موضوع راضي کند.