روزنامه آرمان ملی
1401/10/21
به جای تغییر تیم اقتصادی باید سیاست‌ها را تغییر داد
آرمان ملی- احسان انصاری: مجلس شورای اسلامی چه برنامه‌ای برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم دارد؟ ارزیابی مجلس از ریشه‌های نابسامانی بازار ارز چیست و چه راهکاری برای آن در نظر دارد؟ آیا مجلس به این باور رسیده که تیم اقتصادی دولت باید تغییر کند؟ مجلس شورای اسلامی در صورت به نتیجه نرسیدن برجام چه آلترناتیوی دارد؟ «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با دکتر مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. طغیانی معتقد است:« قرار نیست در کشور معجزه صورت بگیرد و یکباره وضعیت اقتصادی مردم تغییر کند. تا زمانی که نتوان رشد نقدینگی را در کشور مدیریت کرد نمی‌توان تورم را کنترل کرد یا بازار ارز را مدیریت کرد. تنها با اصلاح ریشه مشکلات اقتصادی می‌توان شرایط را تغییر داد. اصلاح ریشه‌ها نیز به مواردی بستگی دارد که عنوان کردم. دولتی که درآمد مالیاتی ندارد و انواع فرارها و کتمان‌های مالیاتی در کشور رخ می‌دهد و در عمل مجبور به خلق بدهی میشود و بدهی‌ها نیز روی هم انباشته میشود سبب کاهش ارزش پول ملی و تورم در کشور میشود. مجلس موظف است این اصلاحات را انجام بدهد و در این مسیر نیز حرکت می‌کند. اینکه مجلس در این زمینه‌ها به چه میزان موفق شود به عزم نمایندگان مجلس و اجرای مناسب سیاست‌ها بستگی دارد.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو رامی‌خوانید. رئیس جدید بانک مرکزی در ابتدای کار خود قرار دارد. چه چالش‌ها و فرصت‌هایی پیش روی آقای فرزین مشاهده می‌کنید و معتقدید وی چه بایدها و نبایدهایی را باید در دستور کار خود قرار بدهد؟ما دارای چرخه اقتصادی معیوبی هستیم. به همین دلیل مسائلی مانند افزایش نقدینگی و سرعت رشد پول به عنوان عوامل اصلی بهم ریختگی اقتصادی ما نقش‌آفرینی می‌کنند. هنگامی که خلق پول زیاد است و از سوی دیگر رشد نقدینگی افزایش پیدا کرده است این وضعیت می‌تواند روی بازارهای مختلف تأثیر بگذارد و به آنها آسیب بزند. این وضعیت به خصوص درباره بازارهایی که تحت تأثیر تحریم قرار دارند مانند بازار ارز بیشتر مشهود است. بازار ارز یکی از بازارهایی است که مستعد آسیب دیدن است و به همین دلیل ورود نقدینگی این بازار را با چالش مواجه می‌کند. به همین دلیل من معتقدم رئیس جدید بانک مرکزی نباید از این مسائل غافل باشد و نباید به جای ریشه سراغ شاخ و برگ‌ها برود. مشکلات امروز اقتصاد کشور به دلیل افزایش نقدینگی است و باید ریشه مشکلات دیگر را در این موضوع جست‌وجو کرد. این موضوعی نیست که تنها رئیس بانک مرکزی باید روی آن متمرکز شود، بلکه همه بخش‌های دولت باید به این موضوع دقت کنند و تلاش کنند راهکار مناسب را برای آن پیدا کنند. تیم اقتصادی دولت در وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه باید دست‌به‌دست هم بدهند تا مشکلات ریشه‌ای اقتصاد کشور را حل کنند. مشکلات ریشه‌ای خود را در بازار ارز، خودرو و مسکن نشان می‌دهند. هنگامی که نقدینگی به صورت گسترده وارد اقتصاد کشور میشود مانند یک سیل ویرانگر اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در هفته‌های اخیر که قیمت ارز با نوسان‌های زیادی همراه بود و به بالای40 هزار تومان رسید گمانه‌زنی‌های زیادی درباره آینده بازار ارز در کشور به وجود آمد. با توجه به شرایط موجود دولت چگونه می‌تواند وضعیت بازار ارز را مدیریت کند؟
ما بازار ارز را به خصوص از سال97 به بعد با خط‌کشی‌ها و چارچوب‌های محکمی اداره می‌کنیم. نیازهای ارزی در حوزه‌های مختلف وارد بازار غیررسمی میشود. بازار غیررسمی نیز تا به این اندازه کشش ندارد. به ویژه زمانی که تقاضا برای سرمایه نیز افزایش پیدا می‌کند در عمل بازارها تلاش می‌کنند خود را از بازارهای غیررسمی تأمین مالی کنند. به همین دلیل فشار زیادی به این بازارها وارد میشود. به همین دلیل به نظر می‌رسد باید در بازار ارز انعطاف به وجود بیاید. در این زمینه ما پیشنهاداتی را در مجلس به رئیس سابق بانک مرکزی ارائه کردیم. در شرایط کنونی نیز باید رویه‌ها و سیاست‌ها را تغییر داد و زیاد تفاوتی نمی‌کند که افراد چه رویکردی در مدیریت بانک مرکزی در پیش می‌گیرند. قبل از اینکه آقای فرزین به عنوان رئیس کل بانک مرکزی انتخاب شوند در گزارشی که در مجلس تهیه کرده بودیم به این نکته تأکید کردیم که ماده20 قانون احکام دائمی نظام ارزی کشور را شناور مدیریت شده معرفی می‌کند. این شناور بودن باید با توجه به واقعیت‌های بازار ارز و اقتصاد کشور تعیین شود. نباید به سمت نرخ‌های اسمی حرکت کنیم که پس از مدتی برای حفظ آنها بخش زیادی از منابع کشور از بین برود. ما این تجربه را در گذشته داشته‌ایم. یکی از آنها ارز4200 تومانی بود که با هزینه زیادی از چرخه اقتصاد کشور حذف شد. به همین دلیل نباید این تجربیات را تکرار کنیم حتی اگر بخواهیم با تجربه مبادله‌ای نیما این کار را انجام بدهیم. اگرچه کشور در حوزه ارزی به ثبات نیاز دارد اما این ثبات به معنای نرخ ثابتی نیست. به خصوص در شرایط کنونی که عوامل مختلفی در اقتصاد کشور تغییر ایجاد می‌کنند. نرخ تورم و رشد شدید نقدینگی از عوامل اصلی این اتفاقات است که باید به آن توجه کرد.
موضوع تغییر در تیم اقتصادی دولت به صورت جدی مطرح است. به نظر شما تغییر در تیم اقتصادی دولت و به خصوص در وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه به چه میزان ضروری به نظر می‌رسد؟
من معتقدم بیش از آنکه به فکر تغییر افراد باشیم باید رویکردها و سیاست‌ها را تغییر بدهیم. اگر هر فرد جدیدی هم سر کار بیاید و تلاش کند سیاست‌های اشتباهی را در پیش بگیرد مشکلات ما حل نخواهد شد. ضمن اینکه درباره تیم اقتصادی آن چیزی که رئیس‌جمهور بررسی می‌کند و تشخیص می‌دهد حائز اهمیت است. در هفته‌های اخیر آقای رئیسی با توجه به شرایط بازار ارز و وضعیت اقتصادی کشور به این نتیجه رسیدند که رئیس کل بانک مرکزی باید تغییر کند که این تصمیم را گرفتند و آقای فرزین را به جای آقای صالح آبادی قرار دادند. من معتقدم باید اجازه داد رئیس دولت براساس بررسی و ارزیابی که از تیم اقتصادی دولت دارد در این زمینه تصمیم‌گیری کند. این در حالی است که مهم‌تر از تغییر افراد باید سیاست‌ها را تغییر داد و آنها را اصلاح کرد. اگر افراد سیاست‌های اشتباهی را در پیش گرفته‌اند باید شرایطی را به وجود آورد که سیاست‌ها اصلاح شود.
یکی از عوامل اصلی اعتراضات اخیر در کشور مسائل اقتصادی و مشکلات معیشتی مردم بود. مجلس شورای اسلامی برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم در دوران پسا اعتراضات چه برنامه‌ای دارد؟
برای بهبود وضعیت معیشتی مردم باید سراغ ریشه‌ها برویم. ریشه مشکلات اقتصادی امروز کشور چالش‌های موجود در زیرساخت‌ها مانند زیرساخت‌های مالیاتی، زیرساخت بودجه‌ای، وضعیت ناهنجار مدیریت بدهی دولت و بدهی‌هایی است که دولت به اشکال مختلف خلق می‌کند. این اتفاقات در مجموع باعث تورم در کشور میشود. اگر قرار است اتفاق مثبتی در وضعیت اقتصادی کشور رخ بدهد این مسائل را باید حل و یا اصلاح کرد. مجلس شورای اسلامی در برخی زمینه‌ها کارهای مهمی را آغاز کرد. یکی از این کارها اصلاح قانون بانک مرکزی است که این رویکرد می‌تواند به بانک مرکزی برای برخورد با تخلفات بانک‌های کشور نقش موثری داشته باشد. موضوع دیگر اصلاح نظام مالیاتی بود که در شرایط کنونی نیز این اتفاق در حال رخ دادن است. نکته دیگر تلاش برای مدیریت بهتر بدهی‌هاست. بدون تردید حل شدن این مشکلات باید به صورت ریشه‌ای باشد و تا زمانی که مشکلات به صورت ریشه‌ای حل نشود نمی‌تواند از بهبود وضعیت معیشتی مردم سخن گفت. قرار نیست در کشور معجزه صورت بگیرد و به یک باره وضعیت اقتصادی مردم تغییر کند. تا زمانی که نتوان رشد نقدینگی را در کشور مدیریت کرد نمی‌توان تورم را کنترل کرد و یا بازار ارز را مدیریت کرد. تنها با اصلاح ریشه مشکلات اقتصادی می‌توان شرایط را تغییر داد. اصلاح ریشه‌ها نیز به مواردی بستگی دارد که عنوان کردم. دولتی که درآمد مالیاتی ندارد و انواع فرارها و کتمان‌های مالیاتی در کشور رخ می‌دهد و در عمل مجبور به خلق بدهی میشود و بدهی‌ها نیز روی هم انباشته میشود سبب کاهش ارزش پول ملی و تورم در کشور میشود. مجلس موظف است این اصلاحات را انجام بدهد و در این مسیر نیز حرکت می‌کند. اینکه مجلس در این زمینه‌ها به چه میزان موفق شود به عزم نمایندگان مجلس و اجرای مناسب سیاست‌ها بستگی دارد. بدون تردید اجرای مناسب نیز بخشی از اصلاح سیاست‌گذاری‌هاست و باید به آن توجه کرد.
آقای رئیسی عنوان می‌کردند که سفره مردم را به برجام گره نخواهند زد. این در حالی است که با اتفاقاتی که در کشور رخ داده وضعیت اقتصادی مردم روز به روز بدتر شده و مردم با چالش‌های بیشتری مواجه هستند. از سوی دیگر آینده برجام نیز مشخص نیست و با توجه به شرایط موجود حداقل در کوتاه مدت برجام احیا نخواهد شد. در چنین شرایطی چه چشم‌اندازی پیش روی اقتصاد کشور می‌بینید؟
کشورهای غربی بر این باور هستند که با فشارهای اقتصادی می‌توانند به اهداف خود دست پیدا کنند. به همین دلیل نیز ایران را در وضعیت تحریم قرار داده‌اند. این در حالی است که تا زمانی که زیرساخت‌های اقتصادی اصلاح نشود نمی‌توان به هیچ قرارداد یا توافقی دلخوش کنیم. تجربه تاریخ نشان داده هیچ گاه کسی که از فشار به نتیجه رسیده باشد دست از آن فشار بر نمی‌دارد. ما باید مطمئن باشیم که طرف مقابل دست از فشار اقتصادی بر نخواهد داشت مگر اینکه ما این اسلحه را از دست آن بگیریم و اجازه ندهیم از آن استفاده کند. ما باید زیرساخت‌ها را اصلاح کنیم و به یک اقتصاد قوی دست پیدا کنیم. در چنین شرایطی طرف مقابل به این نتیجه خواهد رسید که از طریق فشار اقتصادی نمی‌تواند به نتیجه برسد. در چنین شرایطی است که برجام و یا هر قرارداد دیگری به نتیجه خواهد رسید و کسی نمی‌تواند از آن خارج شود و همه برای حفظ آن تلاش می‌کنند. برجام یک توافق دو طرفه است و باید دو طرف آن را حفظ کنند. اینکه ما به تنهایی آن را حفظ کنیم که کفایت نمی‌کند. در برجامی که امضا شد نیز ما به تعهدات خود پایبند بودیم و تا امروز نیز بوده‌ایم. این طرف مقابل بود که آن را نقض کرد و به صورت یک طرفه دوباره ایران را تحریم کرد. ما نباید رویکردی در پیش بگیریم که طرف غربی به این نتیجه برسد که از فشار اقتصادی به ایران به نتیجه رسیده است. من معتقدم استحکام و تداوم هر توافق و قرارداد بین‌المللی در گرو تقویت و تحکیم وضعیت اقتصاد کشور است. واقعیت این است که طرف مقابل اگر احساس کند از فشارهای اقتصادی و تحریم‌های علیه ایران به نتیجه رسیده به راحتی از این راه چشم پوشی نخواهد کرد و همواره از این حربه علیه ایران برای رسیدن به اهداف خود استفاده خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
معمای شکاف 30درصدی!
از طلاق عاطفی تا تقابل بودجه‌ای
نوبت پناهندگی برادر رئیس صداوسیما!
به جای تغییر تیم اقتصادی باید سیاست‌ها را تغییر داد
دستور برخورد صادر شد
تعطیلی ادارات چند استان برای گرم شدن خانه‌ها
برجام‌جدید به چه معناست
راهکارهایی برای حل مشکلات مردم
از جامعه پزشکی کسی به اروپا و آمریکا مهاجرت کند، به او شغل نمی‌دهند
تعطیلی ادارات چند استان برای گرم شدن خانه‌ها
عراق و تله‌های فرهنگی اعراب
تنها کسانی که فرار مالیاتی ندارند
