برجام‌جدید به چه معناست

احمد دستمالچیان سفیر سابق ایران در لبنان  رفتار 4+1 در برجام نشان داد که کشورهای غربی به هیچ‌وجه به تعهدات خود عمل نمی‌کنند و همان‌طور که مقام معظم رهبری اعلام کردند به غربی‌ها نمی‌توان اعتماد کرد. زیرا در برجام تعهدات متعددی از سوی ایران انجام شد اما غربی‌ها به تعهدات خود پایبند نبودند. غربی‌ها حتی یک تعهد را انجام ندادند و بالاتر آنکه امضای خود را پاره کردند. این شرایط مصداق بارز فرمایش مقام معظم رهبری است که غربی‌ها با توطئه و فریب و دروغ به میدان می‌آیند و نقض عهد و پیمان می‌کنند. سرنوشت برجام این بود ایران بنابر اخلاق اسلامی و صداقت و درستی که در گفتار و عمل دارد، تعهدات خود را انجام داد اما غربی‌ها برجام را نقض کردند. در مذاکرات جدید که جمهوری اسلامی با چشم باز وارد آن شد، تلاش کردند هر نقطه‌ای که غربی‌ها می‌توانند فریب دهند و نقد را گرفته و نسیه را رها کنند؛ تلاش کردند منافذ کوچک را هم بگیرند اما آمریکا در میانه راه مسیر عوض کرد و نشان داد در رفتار و گفتار خود ثابت نمی‌اندیشد.  ایران در آخرین دور مذاکرات پیشنهاد بورل را با تغییراتی پذیرفت اما آمریکایی‌ها حاضر نیستند که یک تضمین ارائه دهند که دیگر از برجام خارج نشوند. از سوی دیگر برخی مقامات آمریکایی از طرق مختلف تحلیل‌هایی را در این مورد ارائه می‌دهند که برجام مرده اما احتمال ایجاد برجامی جدید وجود دارد. باید گفت برجام در بستری شکل گرفت که در گام اول مذاکراتی با مقامات آمریکایی در مسقط آغاز شد و بعدها اروپایی‌ها وارد مذاکرات هسته‌ای شدند.  در همان زمان اروپایی‌ها نقش بسیار مخربی را در مذاکرات داشتند. آخرین کشوری که برجام را امضا کرد وزیر خارجه متمایل به صهیونیست‌های فرانسه بود. اروپایی‌ها در این حد نقش مخربی در مذاکرات داشتند. این مخالفت‌ها در شرایطی بود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا برجام را امضا کرده بودند اما فرانسه منتقد برجام بود. در حال حاضر هم مشاهده می‌کنیم که نقش آلمان و فرانسه تا چه میزان در احیای برجام و موضع‌گیری علیه کشورمان مغرضانه است. آنها در رفتار دوگانه با ایران به تخریب روابط ایران و اروپا ادامه می‌دهند. مسئولان فرانسه با یک زن بدنام معلوم‌الحالی که مورد نفرت مردم ایران است دیدار می‌کند و یا آنکه آلمان تمام اپوزیسیون ایرانی را با هزینه سیاسی و مادی خود در یک مکان جمع می‌کند تا پیام تجزیه به ایران ارسال کند. نقش اروپایی‌ها به این شکل است. هنگامی که آمریکا از برجام خارج شد و ترامپ برجام را پاره کرد، اروپا با نقشی فریبکارانه و دوگانه فرصت‌سوزی کرد و وعده‌های توخالی می‌داد و وقت‌کشی می‌کرد. از این رو اروپا نقش مخربی در ارتباط با برجام ایفا کرده و اساسا نتوانسته استقلال عملی از خود به نمایش بگذارد. اروپا بدون آمریکا اراده مستقلی ندارد و نمی‌تواند ارائه دهد. اروپا دنباله‌روی آمریکاست و حتی در بحران اوکراین این اروپاست که از آمریکا پیروی‌ می‌کند زیرا منافع آمریکا در طولانی شدن این جنگ است حتی اگر اروپا تحت فشار قرار بگیرد. زیرا تکلیف اروپا مشخص است. از این رو برخی از اندیشکده‌های مختلف در داخل و برخی شخصیت‌های محفلی بر روی این موضوع می‌اندیشند که چرا اروپا باید در یک موضوعی که بین ایران و آمریکا در آن اختلاف است، حضور داشته باشد و نقش اروپا در این رابطه چیست؟ اینکه اعلام می‌شود ممکن است برجامی جدید شکل بگیرد شاید برجامی باشد که بین ایران و آمریکاست و تمام مسائل هسته‌ای مورد مذاکره قرار گیرد. زیرا اروپا نتوانست نقش مثبتی ایفا کند. شاید پس از اینکه برجام مرد یک توافق و مذاکره جدید بر اساس شرایط سیاسی و بین‌المللی که در آینده وجود خواهد داشت، شکل بگیرد. آمریکا و ایران نیازهای طرفینی دارند تا موضوع هسته‌ای که تبدیل به مناقشه حاد بین‌المللی شده، حل و فصل شود و راهی هم جز حل و فصل سیاسی در مساله هسته‌ای وجود ندارد. برجام باید در بستر بهتری شکل گیرد و یک تعهد حقوقی جدیدی ایجاد شود که حقوق هسته‌ای ایران با تضمین از سوی آمریکا به صورت کامل به رسمیت شناخته شود.