جوابیه سازمان برنامه به «شوخی با بحران آب خراسان رضوی»

بعد از این که دولت لایحه بودجه1402 را تقدیم مجلس کرد به بررسی سهم اعتبارات خراسان رضوی از فصول مختلف لایحه بودجه پرداختیم که مهم‌ترین آن، فصل منابع آب است. زیرا بحران و تنش جدی آب در این استان به حالت قرمز نزدیک شده است اما در گزارشی که با عنوان شوخی با بحران آب خراسان رضوی به وضعیت اعتبارات این بحران در لایحه بودجه پرداختیم مشخص شد که سهم این استان از منابع فصل آب لایحه بودجه کمتر از نیم درصد است و برخی پروژه‌های مهم آبی استان اعتبار ناچیزی گرفته‌اند که کلان وضعیت گویای آن بوده که بحران آب خراسان رضوی و کلان‌شهر مشهد، در پایتخت چندان جدی گرفته نشده است. پس از انتشار این گزارش سازمان برنامه‌وبودجه کشور طی جوابیه‌ای توضیحاتی درباره اعتبارات فصل آب لایحه بودجه 1402 و سهم خراسان رضوی از این اعتبارات ارائه داد که در ادامه آن را می‌خوانید: برای بخش آب ظرفیت‌های مختلفی در قانون بودجه امسال و لایحه بودجه سال 1402 پیش‌بینی‌شده که می‌توان از این ظرفیت‌ها در جهت تقویت اعتبار طرح‌ها استفاده کرد. برای  استان خراسان رضوی اولویت و اهمیت قابل‌توجهی لحاظ شده است. اعتبار فصل منابع آب در پیوست شماره یک لایحه بودجه سال 1402 کل کشور برابر 148852 میلیارد ریال بوده که نسبت به اعتبار مصوب فصل منابع آب در قانون بودجه سال 1401 که برابر 129850 میلیارد ریال بوده است، از رشدی معادل 6/14 درصد برخوردار بوده است. این در حالی است که اعتبارات مصوب سال 1401 طرح‌های استان خراسان رضوی برابر 1726 میلیارد ریال بوده که در لایحه بودجه سال 1402 به 2150 میلیارد ریال رسیده و از رشدی حدود 25 درصد برخوردار بوده است. درباره تأمین اعتبار طرح‌های مندرج در پیوست شماره یک استان خراسان رضوی درخور ذکر است که به‌رغم این که اعتبار مصوب آن‌ها برابر 1726 میلیارد ریال بوده، لیکن تاکنون از محل ظرفیت‌های مختلف قانون بودجه سال 1401 مبلغ 6113 میلیارد ریال به طرح‌های مذکور ابلاغ‌شده و تاکنون مبلغ 3240 میلیارد ریال آن تخصیص‌یافته است. این موضوع بیانگر آن است که برای بخش آب ظرفیت‌های مختلفی در قانون بودجه امسال و لایحه بودجه سال 1402 پیش‌بینی‌شده که می‌توان از این ظرفیت‌ها در جهت تقویت اعتبار طرح‌ها استفاده کرد و برای  استان خراسان رضوی اولویت و اهمیت قابل‌توجهی لحاظ شده است. درخور ‌ذکر است به‌منظور رفع تنش آبی شهرهای استان خراسان رضوی در سال 1400 مبلغ 3410 میلیارد ریال به اجرای پروژه‌های رفع تنش استان (علاوه بر طرح‌های مندرج در پیوست شماره یک قانون بودجه) اختصاص‌یافته است. در سال 1401 برای کمک به رفع پروژه‌های تنش آبی استان وبه خصوص  شهر مشهد تاکنون مبلغ 2500 میلیارد ریال ابلاغ شده  و تخصیص‌یافته است. به‌علاوه از محل تأمین آب اضطراری به شهرها مبلغ 28000 میلیارد ریال نیز برای اجرای پروژه‌های تنش آبی شهرها به وزارت نیرو ابلاغ‌شده که در توزیع و تخصیص آن توسط دستگاه اجرایی، استان خراسان رضوی و شهر مشهد در اولویت قرار خواهد گرفت. ساختمان سد شوریجه ازجمله طرح‌هایی است که به‌منظور تأمین آب شهر مشهد در اولویت دستگاه اجرایی و این سازمان قرارگرفته است. اعتبار مصوب این طرح در پیوست شماره یک قانون بودجه سال 1401 برابر 392 میلیارد ریال بوده است لیکن به دلیل تسریع در عملیات اجرایی آن، اعتبار ابلاغی آن برابر 2800 میلیارد ریال بوده که تاکنون مبلغ 2000 میلیارد ریال آن تخصیص‌یافته است. در لایحه بودجه سال 1402 اعتبار این طرح به 700 میلیارد ریال افزایش‌یافته و در سال آینده از محل دیگر ظرفیت‌های پیش‌بینی‌شده در لایحه بودجه سال 1402 اعتبار طرح همانند اعتبارات سال جاری آبی تقویت نیز خواهد شد. به‌علاوه این سازمان در سال 1399 مجوز استفاده از تسهیلات ماده (56) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت را برای این طرح صادر کرده که این موضوع عملیاتی نشد و طی امسال نیز مجوز استفاده از تسهیلات مذکور (به استناد بند ز تبصره 4 قانون بودجه سال 1401) به مبلغ 3500 میلیارد ریال صادرشده که در صورت تفاهم وزارت نیرو با بانک عامل، تضامین آن توسط این سازمان صادر خواهد شد. درباره تأمین آب مشهد از یال شمالی کوه‌های هزار مسجد نیز درخور توضیح است که مستندات لازم برای بررسی پیشنهاد طرح به تازگی (آذر امسال) به سازمان برنامه‌وبودجه ارسال‌شده است و به دلیل نواقص مستندات و تکمیل آن توسط دستگاه اجرایی، در دستور کار بررسی اعضای کمیسیون ماده (23) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) قرار گرفته است.   توضیحات خراسان ضمن تشکر از نکات ارائه‌شده توسط سازمان برنامه‌وبودجه، جهت تنویر افکار عمومی توضیحاتی چند لازم است که در ادامه ذکر می‌کنیم.ابتدا این که بنا بر اعداد و ارقام ارائه‌شده در این جوابیه سهم بحران آب خراسان رضوی از اعتبارات فصل آب لایحه بودجه حدود یک درصد است. این که از حدود 15 هزار میلیارد تومان اعتبار سهم بحران آب خراسان رضوی 215 میلیارد تومان (معادل کمتر از 1.5 درصد) است نکته ای قابل‌تأمل است. درباره اعتبارات تنش آب نیز همان‌گونه که در گزارش به آن اشاره شد، بنا بر اذعان مدیرعامل آبفا اگر این اعتبارات متمرکز و تخصیص آن به تنش آبی مشهد نبود با مشکل جدی در تابستان گذشته مواجه می‌شدیم و آن چه مطالبه جدی دراین‌باره است تعیین ردیفی مشخص برای پشت سر گذاشتن بحران آبی سال آینده است که بنا بر اعلام متولیان آب استان برای گذار از تنش آبی به حداقل 1200 میلیارد اعتبار نیاز است که این اعتبارات تنها برای گذر از تنش و نه گذار از بحران و رسیدن به وضعیت پایدار آب در استان خراسان رضوی است که کل سهم آن از فصل منابع آب 215 میلیارد تومان (معادل کمتر از 1.5 درصد) است. درباره دو طرح مورداشاره یعنی سد شوریجه و طرح انتقال آب هزار مسجد درخور ذکر است اگرچه دولت سعی کرده برای تکمیل سد شوریجه اعتبارات متناسبی در نظر بگیرد اما باید گفت بنا بود این سد در امسال به بهره‌برداری برسد که  با این میزان تخصیص‌ها آب‌گیری این سد به بحران آبی و تنش سال پیش رو نخواهد رسید.درباره طرح انتقال آب از هزار مسجد نیز مدیرعامل آب منطقه‌ای مدعی بوده که تمام مستندات به کمیسیون ماده 23 ارائه‌شده است و باید ذکر کرد این طرح قبلاً یعنی در سال 97 مجوز ماده 23 را اخذ کرده و در لایحه بودجه گنجانده‌شده بود.