کشف نرخ ۴۱ هزار تومان دلار در مرکز مبادله ارز

خراسان - با آغاز به کار مرکز مبادله ارز و طلا، اجرای بسته جدید ارزی دولت کلید خورد. بسته ای که طبق اظهارات سخنگوی دولت آرایش جدیدی در حوزه ارزی دولت به شمار می آید و با بهره‌گیری از تجارب گذشته و دستاوردهای ضد تحریمی طراحی شده است. مختصات بسته جدید ارزی  خبرگزاری فارس در این باره گزارش داد که در این بسته جدید ارزی، از تجربه موفق و مشابه روسیه در بازگرداندن ارزش روبل استفاده شده است. بر این اساس، کل منابع ارزی حاصل از صادرات، به اصطلاح زیر کلید بانک مرکزی قرار می گیرد. طبق تجربه یادشده در روسیه، روبل پس از ریزش اولیه در قضیه جنگ اوکراین، ظرف مدت یک ماه، توانست ارزش خود را بازیابی کند و حتی بالاتر از ارزش قبلی بایستد. شرط مهم در این مدل، پیمان سپاری 100 درصدی ارزهای صادراتی است و بر این اساس، ارزهای حاصل از صادرات به خصوص در صنایع و معادنی که محصولات خود را به واسطه منابع ارزان انرژی تولید می‌کنند و در بازارهای جهانی به فروش می‌رسانند، تحت کنترل بانک مرکزی قرار می‌گیرد و این صادرکنندگان عمده (پتروشیمی، فولاد، مس و غیره) الزاماً باید ارز خود را در بازار مبادله ارز و طلا، عرضه کنند. در این راستا، از آن جایی که نرخ فروش ارزهای صادراتی از نرخ نیما بالاتر بوده اما از نرخ های کاذب و قاچاق کمتر است، انگیزه عرضه رسمی این ارزها برای صادرکنندگان به وجود خواهد آمد و در عین حال، عرضه ارز به بازار را افزایش خواهد داد که تاثیر مثبتی در کاهش نوسانات بازار خواهد گذاشت. از سوی دیگر در این مرکز، تقاضاهای خدماتی در 68 سرفصل تفکیک شده، از این رو اعلام شده است که عرضه ارز سهمیه ای در بازار متشکل که معادل 5000 دلار بود، متوقف خواهد شد و فرایند دریافت این ارزها باید از طریق مرکز مبادله ارز و طلا طی شود. با این اوصاف، به نظر می رسد این بسته عملاً منتج به تعیین نرخ شفاف و تحقق یافته و نه کاذب بازار آزاد خواهد شد. نرخی که اعلام شده هم حاصل مبادلات حواله ای و هم اسکناس ارز است. همچنین هر نرخ و بازار دیگری غیر از نرخ سامانه نیما و نرخ مرکز مبادله، قاچاق محسوب می شود.  خبرگزاری ایسنا در این باره افزوده است: اختیارات داده شده به بانک مرکزی در الزام معاملات ارز، ‌ شناسایی و معرفی حساب‌های مشکوک ارزی و ایجاد محدودیت برای آن‌ها، بی سابقه بوده و همین اختیارات مهم می‌تواند ضمانت اجرایی این طرح را افزایش دهد. همچنین طبق گفته فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، منابع ارزی دولت به هیچ وجه با کمبود مواجه نیست و درآمدهای ارزی حاصل از نفت، هیچ شباهتی با سال های گذشته و کمبودهای ارزی در آن مقطع ندارد. بنابراین می‌توان امیدوار بود که ‌در ادامه شاهد کاهش التهابات و هیجان در بازار باشیم. نرخ «کشف شده» دلار در مرکز مبادله بیش از 8 هزار تومان کمتر از نرخ های اعلامی دلار مجازی همزمان با آغاز به کار مرکز مبادله ارز و طلا، نرخ ارز در این بازار به عنوان بازار رسمی ارز کشور، 41 هزار و 549 تومان و نرخ حواله دلار 36 هزار و 130 تومان «کشف» شد؛ نرخ هایی که نسبت به ارقام قبلی در بازار متشکل ارزی، کاهش را نشان می‌دهد. همچنین این در حالی بود که نرخ ارز مجازی «درج شده» در کانال های تلگرامی که سازوکارهای آن (جدای از غیرقانونی بودن) برای عموم مردم، به شدت ناشفاف است، در کمتر از 50 هزار تومان متوقف ماند. در نتیجه می توان گفت تفاوت نرخ مجازی و کشف شده دلار در بازار آزاد، به بیش از 8 هزار تومان رسید. به گزارش خراسان، نکته بسیار مهم درباره کشف قیمت ارز در بازار دیروز (مرکز مبادله)، اعلام میزان معاملات صورت گرفته برای کشف نرخ است. به طوری که طبق گزارش ایسنا به نقل از «راوشی» مدیرکل تجارت خارجی بانک مرکزی، نرخ 41 هزار و 549 تومان، نتیجه تلاقی عرضه به میزان بیش از 200 میلیون دلار، تقاضا به میزان 180 میلیون دلار و معامله روی 50 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که چنین داده هایی اساساً در خصوص نرخ های غیرقانونی فردایی که طبق فرایند آن، نتیجه «قمار و شرط بندی روی تغییرات آینده نرخ ارز» است یا وجود ندارد یا اعلام عمومی نمی‌شود یا در صورت اعلام، صحت آن قابل ارزیابی نیست. از همین رو به رسمیت شناختن نرخ های مجازی برای محاسبات مرسوم اقتصادی به شدت محل تردید است. توجه به مثالی عینی در این زمینه لازم به نظر می رسد. در جریان عرضه های ربع سکه بورسی در بهمن و قبل از اصلاحاتی که در فرایند آن صورت گرفت، شاهد این بودیم که نرخ هایی با رقم عجیب 16 میلیون تومان در حراج ربع سکه از سوی برخی متقاضیان اعلام شد و حتی این افراد با چنین ارقامی از بازار شفاف و رقابتی بورس کالا ربع سکه خریدند! با همه این اوصاف، نرخ سکه با توجه به فرمول مرسوم تعیین قیمت که با استفاده از وزن معاملات، معاملات پایانی و... به دست می آید، به هیچ عنوان در این حدود نبود. آخر سر نیز گزارش ها این فرضیه را درست نشان داد که برخی دلالان با هدف بر هم زدن تعادل بازار و نوسان گیری و...، اقدام به نرخ پرانی کرده اند. این قضیه نشان می دهد در صورتی که وزن و اندازه معاملات در بازار شفاف نباشد، هر نرخ معامله ای را نمی توان نرخ بازار رقابتی و بازار دانست. با این حال، از آن جایی که به غلط، توجه به نرخ های فردایی ارز هنوز در بازار ارز وجود دارد، به نظر می رسد باید منتظر ماند و دید که فرجام تدبیر اخیر بانک مرکزی برای مشروعیت زدایی عملی از نرخ های مجازی و انتقال مرجعیت ارزی از ارقام آن بازار به کشف قیمت عینی و واقعی چگونه و در چه بازه زمانی رقم خواهد خورد؟ درخور ذکر است، دیروز همچنین قیمت ها در بازار طلا نزولی شد به طوری که هر قطعه سکه با حدود ۸۰۰ هزار تومان کاهش به ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید. پرداخت ارز مسافرتی‌ از طریق خودپردازهای ارزی در فرودگاه یک اقدام مثبت دیگر برای اجرای بسته ارزی جدید، حذف ارز رانت زای مسافرتی بود. بر این اساس، خبرگزاری فارس به نقل از مدیر پروژه مرکز مبادله طلا و ارز گفت: در این مرکز بابت ارز مسافرتی مبلغ 500 دلار به ازای هر نفر تخصیص داده می‌شود، این مبلغ در فرودگاه به متقاضی از طریق خودپردازهای ارزی و باجه‌های تعیین شده پشت گیت‌ها، پرداخت می‌شود. به گزارش خراسان، با این حال، هنوز معلوم نیست در صورتی که یک مسافر نیاز به ارز بیشتری داشته باشد، چگونه باید آن را تهیه کند؟! بسته ارزی خوب اما ناکافی در این حال یک کارشناس اقتصادی، با مثبت ارزیابی کردن کلیت طرح جدید، شروطی را برای موفقیت آن بیان کرد. به گزارش ایسنا، مجید شاکری گفت: راه اندازی بازار مبادله و مرکز مبادله با شروطی می‌تواند ایده روبه‌ جلویی محسوب شود.  این کارشناس ادامه داد: هر قدر گفته شود که از دلار استفاده نمی‌کنیم و ارز ناشی از صادرات را به درهم تبدیل کنیم در نهایت باید آن را به جایی که حوزه آمریکایی‌هاست ببریم، بنابراین تصور می‌کنم مادامی که ایران (در سطح مدیران ارشد) تصمیم نگیرد که شبکه پرداخت رسمی خود را احیا کند (که از مسیر مذاکرات هم نمی‌گذرد) تلاش‌هایی در سطح خردتر نمی‌تواند آن نتیجه‌ای را که باید، داشته باشد. بنابراین باید کشور به این نتیجه برسد که شبکه پرداخت رسمی خود را احیا کند و بانک مرکزی واقعا ارز ناشی از صادرات را زیر کلید خود بگیرد، یعنی ارز در ساختاری رسمی و البته محرمانه زیر کلید بانک مرکزی قرار گیرد تا امکان سیاست‌گذاری از طرف این نهاد وجود داشته باشد. وی با تاکید بر این‌که قطعا راه‌اندازی مرکز مبادله کار درستی است و بر تعادل در بازار و ثبات ارز تاثیرگذار است، اضافه کرد: اگر می‌خواهیم حرکت از نیما به سمت مرکز مبادله، حرکت روبه جلویی باشد، باید برای صادرکنندگان خرد یک کلاس جدا تعریف کنیم که البته نیازی به تعیین نرخ جدید نیست. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: از سوی دیگر بانک مرکزی باید دستی بر بازار آزاد داشته باشد و شاید فروش به قیمت چسبیده به نرخ بازار، کار درستی باشد، اما در نهایت بانک مرکزی باید روش دیگری برای مداخله در بازار آزاد و قیمت‌سازی داشته باشد و با این شرط می‌توان گفت که تعادل و تثبیت در بازار ارز و طلا دور از دسترس نیست.