قیمت حج به دست دلار افتاد

آرمان امروز - گروه اقتصادي :  افزايش قيمت دلار فقط زندگي مادي ايرانيان را تحت تاثير قرار نمي‌دهد بلکه نوسانات نرخ اين ارز مي‌تواند زندگي معنوي هم‌وطنان ما را هم به چالش بکشد. حج يکي از مهم‌ترين فروع دين و جزيي غيرقابل چشم پوشي از زندگي معنوي مسلمانان است که در سال‌هاي اخير هزينه‌هاي آن تحت تاثير تورم و نوسانات ارزي قرار گرفته و اخيرا نيز نوسانات دلار چنان اوج گرفته که به احتمال فراوان پرداخت قيمت حج از توان اقتصادي بخش اعظم جامعه دور خواهد شد. به عبارت ديگر، اين دلار است که تعيين مي کند فردي متمتع است يا متمتع نيست.
خنثي شدن کاهش هزينه هاي حج با افزايش قيمت دلار
طي يکي دو سال گذشته کرونا موجب افزايش هزينه هاي حج از سوي عربستان شده بود اما اين کشور وعده داده براي حج سال آينده اين هزينه ها را کاهش دهد. گزارش ها حاکيست عربستان به برخي کشورها کاهش هزينه حج را به طور رسمي اعلام  کرده و در نظر دارد براي افزايش تعداد حجاج، از برخي هزينه‌ها بکاهد. با اين حال هرچقدر هم که هزينه ها از سوي عربستان کاهش يابد با توجه به دلاري محاسبه شدن هزينه هاي حج، باز هم با قيمت هاي بالايي براي اين سفر معنوي مواجه خواهيم بود.
هماهنگ سازي هزينه هاي حج با افزايش نرخ ارز


روال اعزام زائران به سفر حج تمتع به اين صورت است که هر سال متقاضيان براي اين سفر معنوي ثبت نام مي کنند و به دليل آن که تعداد متقاضيان هميشه بيشتر از سهميه در نظر گرفته شده براي کشورمان است، هزينه ها به صورت علي الحساب محاسبه و از متقاضيان دريافت مي شود و الباقي در هنگام قطعي شدن اعزام از زائران دريافت مي شود.
در سال 1399 با لغو حج تمتع براي خارجي‌ها به دليل کرونا زائران ايراني به حج مشرف نشدند. مسؤولان وقت سازمان حج و زيارت مدعي شدند زائراني که هزينه را به طور کامل بپردازند، براي حج آينده مشمول افزايش هزينه نخواهند شد. اما در حج 1400 به دليل افزايش هزينه حج از سوي عربستان، مسؤولان کشورمان هم‌ مجبور شدند بخشي از اين هزينه را از زائران اخذ کنند و به اين ترتيب هزينه حج تمتع گذشته از متوسط 37 ميليون تومان به متوسط45 ميليون تومان رسيد.
دو نرخي شدن هزينه هاي حج
با اين وجود، هزينه حج آينده دو نرخي است و افرادي که قرار است هزينه حج را واريز کنند، با نرخ ارز 28 هزار و 500 توماني به حج تمتع مشرف خواهند شد. سازمان حج و زيارت  پيش از اين پنج اولويت براي تشرف به حج تمتع 1402 اعلام کرده است که زائران حج تمتع 1399 که هزينه حج را پرداخت کرده‌اند، در اولويت نخست تشرف به حج 1402 قرار دارند. همچنين وديعه‌گذاران تا پايان سال 1385، تا 31 فروردين 1386، تا 31 ارديبهشت سال1386 وتا اول خرداد سال 1386 در اولويت‌هاي بعدي هستند.
هزينه حج با دلار چند توماني محاسبه ميشود؟
بر اساس گفته مسئولان سازمان حج و زيارت هزينه حج حدود 5 هزار دلار برآورد مي شود. البته عربستان وعده داده اين هزينه را کاهش دهد اما اگر قرار باشد با دلار بالاي 50 هزار تومان فعلي ، هزينه حج را محاسبه کنيم قيمت حج بسيار گران تمام مي شود و بخش اعظم متقاضيان نمي توانند چنين مبلغي را بپردازند. اين درحاليست که هنوز مشخص نيست ارز چند توماني به عمليات حج 1402 اختصاص مي‌يابد. اگر هزينه 120 ميليون توماني که نماينده ولي فقيه در امور حج و زيارت پيش‌بيني کرده بود، محقق شود، ارز 24 هزار توماني به عمليات حج اختصاص خواهد يافت. چرا که به گفته حجت‌الاسلام عبدالفتاح نواب با افزايش قيمت خدمات در عربستان، هزينه حج به پنج‌هزار دلار رسيده است.
البته از طرفي هم فرزين رئيس بانک مرکزي از اختصاص ارز 28 هزار و 500 توماني به کالاهاي اساسي خبر داده است که حتي در صورت تخصيص اين ارز، هزينه حج تمتع به بيش از 140 ميليون تومان مي‌رسد.
برخي افراد آگاه از تصميمات ارزي در حوزه حج به صورت غيررسمي گفته اند مسؤولان در تلاش هستند تا ارز اختصاص يافته به عمليات حج تمتع پايين‌تر از اين مبلغ باشد. چرا که در همه کشورهاي اسلامي مزايايي براي تشرف به سرزمين وحي پيش‌بيني‌مي‌شود.
احتمال افزايش بيش از 2 برابر هزينه حج
با توجه به نرخ ارز در سال جاري، هزينه حج امسال نسبت به سال 99 شايد بيش از 2 برابر باشد. حج تمتع سال 99 با ارز 9 هزار توماني اختصاص يافته از سوي دولت بين 32 تا 41 ميليون تومان بود که البته در حج امسال عربستان به يکباره هزينه حج را افزايش داد و هزينه حج به طور متوسط به 45 تا 47 ميليون تومان رسيد و زائران به دليل تصميم نابهنگام سعودي‌ها براي خدمات مشاعر، باز هم مجبور به پرداخت مبلغي شدند.  در صورتي که زائراني که در حج 99 ثبت‌نام کرده بودند، امسال قصد تشرف به سرزمين وحي را داشته باشند، بايد ما به التفاوت هزينه حج را با نرخ ارز تخصيص يافته به عمليات حج امسال بپردازند و افرادي هم که براي حج سال 1402 ثبت‌نام مي‌کنند، هزينه اين سفر را که با نرخ ارز عمليات حج آينده محاسبه مي‌شود، بايد بپردازند.
پيش بيني بازار سياه فيش حج با قيمت هاي نجومي
با توجه به افزايش قيمت فيش حج و پيش بيني قيمت 120 تا 140 ميليوني براي آن ، قابل پيش بيني است که در بازار آزاد نيز فيش حج به قيمت هاي نجومي برسد. قيمت ها در بازار آزاد از روال و قانون خاصي تبعيت نمي کنند اما اگر مبناي قيمت فيش حج به صورت آزاد، قيمت دلار در بازار باشد، مي توان برآورد کرد که فيش حج در بازار سياه به 250 ميليون تومان برسد. موضوع ديگر اين که سود سپرده اوليه زايران براي حج نيز با وجود تورم در کشور بسيار کم است و زايراني که در سال 86 يک ميليون تومان براي سفر به سرزمين وحي وديعه‌گذاري کرده بودند، سود چنداني ندارند که بخشي از هزينه حج از طريق آن تأمين شود.
بلاتکليفي هزينه حج به دليل کارشکني سعودي ها
شايان ذکر است که در مورد سفر حج سال آينده ابهامات فراوان است به اين معني که با همه فراز و نشيب‌ها در سال‌هاي گذشته به دليل شيوع کرونا، حج تمتع 1402 از سوي سعودي‌ها برنامه‌ريزي و تفاهم‌نامه حج با برخي کشورها منعقد شده است. با اين حال، همچنان طرف سعودي ويزاي هيأت ايراني براي مذاکرات و امضاي تفاهم‌نامه حج آينده را صادر نکرده است. کارشکني سعودي ها در مورد بلاتکليف گذاشتن حج موضوعي است که برنامه ريزي براي تامين هزينه هاي اين سفر را نيز دشوار مي کند چرا که تا زماني که طرف سعودي هزينه ها را قطعي نکند نمي توان برنامه ريزي لازم را انجام داد.