فضای باز سیاسی مقدمه‌ای بر مشارکت حداکثری

توکلی - همواره مشارکت بالا و حداکثری مردم در انتخابات از دغدغه های جدی رهبر انقلاب بوده و هست. ایشان  در دیدار اخیر خود با کارگزاران نظام نیز به این مهم اشاره کردند و با اشاره به انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در اسفند امسال گفتند:« انتخابات می‌تواند مظهر قدرت ملی باشد و اگر درست برگزار نشود ضعف کشور و ملت و مسئولان را نشان می‌دهد که هر چه ضعیف شویم تهاجم و فشار دشمنان بیشتر می‌شود بنابراین باید قوی شویم که یکی از ابزارهای مهم قدرت، انتخابات است.» ایشان در همین زمینه افزودند:«مسئولان مرتبط، راهبرد «مشارکت، امنیت، سلامت و رقابت انتخابات» را از هم اکنون مشخص کنند تا انتخاباتی خوب، سالم و با مشارکت بالا داشته باشیم.» بیاناتی که بسیاری از کارشناسان و فعالان سیاسی از آن استقبال کردند و آن ها نیز از بایسته ها و الزامات مشارکت بالا در انتخابات آینده سخن گفتند. ناصر ایمانی: اگر این حس برای مردم شکل بگیرد که آنان در یک صحنه از پیش تعیین شده حضور پیدا کرده اند؛ این به مشارکت آنان آسیب می زند در همین خصوص ناصر ایمانی فعال سیاسی اصولگرا در گفت و گو با ما با اشاره به این که حوادث مختلفی که طی ماه های منتهی به سال گذشته در کشور رقم خورد، باعث شد که روحیه اجتماعی مردم آسیب ببیند، درخصوص مواردی که می تواند به افزایش مشارکت در انتخابات مجلس کمک کند، به خراسان می گوید:« روحیه ناامیدی یا کم امیدی از آینده به خصوص در قشر جوان جامعه، به مشارکت در انتخابات آسیب جدی می زند، یعنی جوان از خود سوال می کند که برای چه در انتخابات شرکت کند و حضور او در این فرایند سیاسی و اجتماعی چه دستاوردی برای زندگی او رقم خواهد زد؟ و شاید پاسخ به این سوال مهم ترین کاری است که باید انجام شود.» وی در ادامه کارآمدی مسئولان را از دیگر مولفه های افزایش مشارکت در انتخابات توصیف و اظهار می کند:« در کنار کارآمدی مسئولان باید توجه کرد که مردم  به آسایش و آرامش نیاز دارند. متاسفانه شاهد آن هستیم که مسئولان مختلف در حوزه های مختلف، با اظهارنظرهای خود با اعصاب و روان مردم بازی می کنند و آستانه صبر و تحمل آنان را هدف قرار داده اند که این خود نیز آسیبی جدی به مشارکت مردم در انتخابات می زند.» وی در پایان به ما گفت:« اگر این حس برای مردم شکل بگیرد که در صحنه از پیش تعیین شده قرار است حضور پیدا کنند این مشارکت به آنان ضربه می زند، آن ها باید ببینند که طیفی از گزینه هایی که مدنظرشان است کاندید شده اند و آنان می توانند آزادانه انتخاب کنند. این امر می تواند به مشارکت بالای مردمی کمک شایانی کند.» نمازی: حاکمیت برای مشارکت بالا، به سمت فضای باز سیاسی حرکت کند موضوعی که علی‌محمد نمازی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز بر آن مهر تایید زده و معتقد است که حاکمیت باید به سمت فضای باز سیاسی حرکت کند. وی می‌گوید: «اگر حاکمیت در موضوع انتخابات واقع‌گرا باشد و واقعیت‌های موجود را خوب تحلیل و ریشه‌یابی کند حتما به این نتیجه می‌رسد که اِعمال تنگنا و کاهش رقابت و سخت‌ کردن عرصه سیاسی که نماد اصلی‌اش انتخابات است، مثبت نخواهد بود.» او در بخشی دیگر از اظهارات اخیر خود، بیان کرد:«: «اگر حاکمیت به سمت باز کردن فضا حرکت کند، مثلا مجلس یک طرح تهیه کند با عنوان بازگشت به قانون انتخابات زمان امام و همه متوجه اهمیت عنصر رقابت شوند و به مردم اطمینان دهند انتخاباتی رقابتی برگزار می‌کنیم، می‌توان تا حدودی مردم را به انتخابات خوش‌بین کرد و اگر چنین نشود، بسیار بعید است مشارکت قابل قبولی داشته باشیم و احتمالا انتخاباتی سرد به وجود می‌آید. اوج یکدست‌سازی در دو انتخابات 1398 و ۱۴۰۰ رخ داد و اگر باز هم بخواهند به سمت اِعمال سلیقه در انتخابات بروند، همین می‌شود که می‌بینیم».این فعال سیاسی همچنین بیان کرد: «وقتی مجلس متشکل از مردم و دولت منتخب مردم روی کار آید و با توجه به تجربیاتی که در این مدت داشتیم کشور به سمت پیشرفت خواهد رفت. تنش در سیاست خارجی کاهش می‌یابد و وقتی تحریم‌ها رفع و تنش کم شود، محصول چنین انتخاباتی خواهد بود.»  در همین خصوص، علی صوفی فعال سیاسی اصلاح طلب نیز در اظهارات اخیر خود گریزی به این موضوع می زند و می گوید:«  اگر فضا به گونه ای باشد که مردم نامزدهای مطلوب خود را در انتخابات ببینند و راغب به حضور در پای صندوق های رأی شوند، انتخابات معنا پیدا می کند. در غیر این صورت حتی اگر اصولگرایان و اصلاح طلبان با کاندیداهای حداکثری خود وارد صحنه شوند، نمی توانند همچون گذشته در انتخابات با هم رقابت کنند.»  راهکارهایی برای افزایش میزان مشارکت به روایت مرکز پژوهش ها افزون بر این، چندی پیش نیز مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی پیامدهای مثبت سیاسی - امنیتی ناشی از افزایش مشارکت مردم در انتخابات را بررسی کرده بود.به نوشته مرکز پژوهش ها، ایجاد رقابت سالم، توجه به مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم در کنار توسعه سیاسی، تشویق مردم به مشارکت در انتخابات کوچک ولی ملموس‌تر، تقویت سیستم آموزشی کشور در راستای یک راهبرد بلندمدت برای ارائه آموزش سیاسی به افراد جامعه، استفاده مناسب از تبلیغات، توجه به ویژگی‌های مناطق مرزی و محروم، ارائه توجیهات قانونی و مستند برای رد صلاحیت‌ها، مدیریت مناسب نحوه برخورد انتظامی با نارضایتی‌های احتمالی، رای دهی تاکتیکی، جلب مشارکت نخبگان، تاکید بر گفتمان‌های جوان محور، رویکرد عدم تشابه به تبلیغات تاکتیکی ، اعمال کنترل‌های رسانه‌ای و شفافیت در اعلام نتایج انتخابات از جمله مواردی هستند که عمل به آن ها سبب افزایش مشارکت مردم در انتخابات می‌شود. در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهش ها آمده بود: هر چه آرای باطله یا سفید در یک انتخابات کم باشد، نشانه‌ای از آگاهی، حساسیت و نبود انزوای سیاسی است و به هر حال شرکت در انتخابات به عنوان اصلی‌ترین نماد مشارکت سیاسی مردم در یک نظام مبتنی بر جمهوریت تلقی می‌شود و می‌تواند منشأ  آسیب‌ها و فرصت های متعددی برای امنیت ملی کشور باشد.