سردی تقاضا و داغی قیمت در بازار گوشت قرمز

حمیدرضا حلاجیان/ زمستان پارسال قیمت گوشت قرمز گرم تقریباً به بیش از 2 برابر زمستان سال قبل رسید تا سبد خوراک خانوارها بیشتر از همیشه از گوشت خالی شود. طبق برخی برآوردها در سال 1400 سرانه مصرف گوشت قرمز 6 کیلوگرم بوده درحالی ‌که تارنمای اکو ایران سرانه مصرف را در سال 1401 و البته قبل از گرانی افسارگسیخته گوشت به نقل از یک منبع آگاه کمتر از 6 کیلوگرم اعلام کرد؛ در این میان یکی از خبرگزاری‌ها با انتشار اینفوگرافی از سرانه مصرفی گوشت قرمز به میزان 4 کیلوگرم در سال برای هر ایرانی خبر داد که البته باید تأکید شود که همه این ارقام متعلق به قبل از افزایش افسارگسیخته قیمت گوشت است. ذکر این نقل‌قول از دبیر انجمن صنعت بسته‌بندی گوشت و مواد پروتئینی کشور خالی از لطف نیست که آبان سال گذشته خبر از کاهش 50 درصدی مصرف گوشت قرمز نسبت به مدت مشابه داد. احتمالاً می‌شود این ارقام را به سرانه مصرفی گوشت در استان خراسان رضوی نیز تعمیم داد، البته با در نظر گرفتن این نکته که مشهد به ‌عنوان شهری که بیش از نیمی از جمعیت کل استان را در خود جای ‌داده، بالاترین نرخ حاشیه‌نشینی در کشور را نیز داراست؛ بنابراین احتمالاً تعداد افرادی که از افزایش قیمت گوشت آسیب می‌بینند بیشتر از میانگین کشور خواهد بود. همه این گرانی‌ها در حالی است که قبل از بالا رفتن قیمت گوشت در زمستان گذشته، تولیدکنندگان گوشت، از توجیه اقتصادی نداشتن تولید گوشت صحبت می‌کردند. مسئله  اصلی دامداران اغلب گرانی خوراک دام بود که دچار افزایش قیمت از ابتدای سال 1401 شده و هزینه‌های تولید را بیش‌ از پیش سنگین کرده بود تا جایی که بعضی دامداران اقدام به کشتار دام‌های مولد خود می‌کردند. با نظر به دو طرف ماجرا، این گزاره به ذهن متبادر می‌شود که گویی کلیت نظام تولید و توزیع دچار نقصان است به ‌طوری‌ که نه می‌تواند نظر تولیدکننده و نه مصرف‌کننده را جلب کند. از طرفی موضوع مواد غذایی از آن جا که به ‌سلامت جامعه مربوط است، از حساسیت بالایی برخوردار ‌است و نمی‌توان به ‌راحتی از آن عبور یا اصلاح آن را به آینده موکول کرد. برای درک بهتر بازار گوشت، به بازار خیابان استقلال رفتم تا قیمت‌ها و تقاضای بازار را از نزدیک مشاهده کنم. بازار استقلال را شاید بتوان مهم‌ترین بازار گوشت و مرغ مشهد نامید. جایی که کلنی تقریباً وسیعی از انواع فروشگاه‌های بزرگ و مغازه‌های کوچک به ارائه گوشت و مرغ و فراورده‌های پروتئینی مشغول‌ هستند. این بازار احتمالاً این توان را دارد تا قیمت انواع فراورده‌ها را نسبت به عرضه و تقاضا تعیین کند. بازار کم‌فروغ گوشت بازار صبح شنبه کم‌فروغ بود، اما کم‌وبیش افرادی برای تهیه مایحتاج خود به مغازه‌ها سرک می‌کشیدند. بعضی فروشنده‌ها جلوی مغازه به مشتری خوشامد می‌گفتند اما جیب خالی رهگذران مانع رفتن به مغازه‌ها می‌شد. قیمت مرغ در اغلب مغازه‌ها 68 هزار تومان اعلام ‌شده بود و البته در چند مغازه قیمت 65 و 63 هزار تومان هم مشاهده می‌شد. برای مرغ 68 هزارتومانی عنوان مرغ کشتار روز رتبه یک انتخاب کرده بودند؛ اما در پاسخ به تفاوت آن‌ها به این جمله بسنده می‌کردند که 68 هزارتومانی بهتر است، همین. در خصوص قیمت گوشت مشاهدات حاکی از این بود که اختلاف زیاد قیمتی بین فروشگاه‌ها با هم وجود نداشت اما تفاوت قیمت گوشت 210 هزارتومانی گوسفندی و 395 هزارتومانی باعث کنجکاوی‌ام شد که البته مشخص شد 210 هزار تومان قیمت گوشت گوسفند میش یا «پیر میش» است که به قول آقای قصاب باید یک روز روی اجاق باشد تا پخته شود. البته اختلاف حدود 200 هزار تومان گوشت بره زودپز با گوشت پیر میش احتمالاً با احتساب نرخ دستمزد 177 هزار تومانی سال 1402 به‌صرفه به نظر می‌آید. بعضی فروشگاه‌ها شیشک و میش را تا 250 هزار تومان هم می‌فروختند، اما درنهایت قیمت سردست بره از 360 تا 395 هزار تومان و ماهیچه آن 400 هزار تومان بود. نرخ ران گوساله هم بین 370 تا 390 هزار تومان متغیر بود. اندکی کاهش قیمت  نسبت به یک ماه اخیر  اگرچه قیمت‌های بالا سرانه مصرف را پایین آورده اما قیمت‌ها گویی خیال پایین آمدن ندارند. البته بستگی دارد کدام قیمت را برای مقایسه با امروز در نظر بگیریم؛ اگر قیمت گوشت گرم قرمز در اوایل زمستان سال گذشته یعنی حدود 4 ماه پیش را مقایسه کنیم؛ امروز قیمت‌ها از افزایش 2 برابری و به ‌نوعی افزایش لجام‌گسیخته گوشت خبر می‌دهند، اما این قیمت‌ها در مقایسه با اوایل اسفند 1401 چند درصدی کاهش را نشان می دهند.