کشف رود یک گام به سوی پاک سازی

محمد حسام مسلمی/ شمارش معکوس برای بهره برداری از تصفیه خانه چرمشهر آغاز شده و آن طور که مدیر محیط زیست شهرک های صنعتی استان به خراسان رضوی گفته، با حل مشکلات حقوقی و تامین قطعات، در چند ماه آینده این تصفیه خانه وارد مدار بهره برداری آزمایشی خواهد شد. از آن جا که چرمشهر به‌عنوان گلوگاه بزرگ‌ترین فاجعه زیست‌محیطی در کشف رود در حاشیه شهر مشهد شناخته می‌شود، میزبان خطرناک ترین فاضلاب هایی است که از فعالیت کارخانه‌ها و کارگاه‌های مرتبط با صنعت چرم ناشی می‌شود، فاضلابی از فلزات سنگین مانند کروم که هر جا   رخنه کند حیات خاک، حیوانات و انسان را به‌طورجدی به خطر می‌اندازد. ما بارها برای تهیه گزارش میدانی به این منطقه رفتیم و هر بار که به منطقه شهرک صنعتی چرمشهر پا می‌گذاشتیم، مرگ خاموش مردم ساکن این مناطق در میان فاضلاب در سکوتی غمبار رخ می‌داد و گوش کسی هم بدهکار نبود.وقتی داستان احداث تصفیه‌خانه شهرک صنعتی چرمشهر را مرور می‌کردیم، اعداد و ارقامی از وعده‌های مختلف برای به ثمر رسیدن آن به دست می‌آمد که مشکل غمبار کشف رود را دوچندان می‌کرد. از وعده‌های بی سرانجام برای تصفیه‌خانه چرمشهر که قرار بود حداکثر تا اوایل سال 98 به بهره‌برداری برسد، دوسال گذشت و هر بار به بهانه‌های مختلف ازجمله افزایش نرخ ارز، نبود قطعات و وارداتی بودن تجهیزات توسط مسئولان بهره‌برداری پروژه به عقب می‌افتاد. سرانجام با ورود دادستانی به این موضوع و فشارهای برخی از فعالان زیست‌محیطی و تزریق بودجه فاز یک این تصفیه‌خانه در ششم اسفند سال 98 به بهره‌برداری رسید، اما آن چه افتتاح فاز اول این پروژه را کم‌اهمیت می‌کرد این بود که تصفیه فیزیکی فاضلاب انجام شده بود اما چاشنی اصلی که همان تصفیه شیمیایی فاضلاب است، در هاله‌ای از ابهام قرار داشت و خود دلیل مهمی است که موجب می‌شود شبانه‌روز تا ۳ هزار مترمکعب فاضلاب مرگبار همچنان با همان کیفیت سابق راهی کشف رود شود. بر اساس اظهارات مدیرعامل وقت شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی در مراسم افتتاحیه فاز یک قرار بر این بوده که تا ابتدای تابستان ۹۹ تکلیف فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر مشخص‌شود و به بهره‌برداری برسد اما تاکنون سرانجامی نداشته است. از واکنش تند دادستانی تا ضرب الاجل محیط‌ زیست به شهرک‌های صنعتی به تعویق افتادن احداث فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر، داد معاون دادستان وقت را نیز درآورد به‌نحوی‌که قاضی بهشتی دو سال قبل اعلام کرده بود: اگر معضل چرمشهر حل نشود در نقطه صفر ماجرای کشف رود هستیم. این اظهارات در حالی مطرح می شد که تیغ تند دادستانی به سمت شهرک‌های صنعتی روانه شده و آن‌طور که قاضی بهشتی به خراسان رضوی گفته بود: فاز اول تصفیه‌خانه چرمشهر به بهره‌برداری رسید اما متأسفانه برای فاز دوم آن هیچ اقدامی نشده است، تذکرات متعددی به مدیرعامل شهرک‌های صنعتی دادیم، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان باید خودش را موظف بداند و برنامه زمان‌بندی خود را اعلام کند؛ چرا که اگر معضل چرمشهر حل نشود در نقطه صفر ماجرای کشف رود هستیم. قاضی بهشتی در ادامه خط و نشانی نیز برای شهرک‌های صنعتی استان کشیده و گفته بود که اگر کار به همین شکل ادامه یابد حتماً محیط‌ زیست باید این نداشتن تعهد به وظایف را به‌عنوان تهدیدی برای بهداشت عمومی یا عناوین مجرمانه موضوع قانون حفاظت از خاک مصوب سال 98 گزارش کند و دادستانی بدون اغماض به تخلفات رسیدگی خواهد کرد و حکم لازم در این باره نیز صادر خواهد شد، با توجه به این‌که تفاهم‌نامه منتشرشده است حتماً مطالبه رسانه‌ای باید انجام شود تا هر چه زودتر مسائل کشف رود سروسامان یابد و دادستانی درباره چرمشهر مطالبات جدی دارد. در پی واکنش تند دادستانی به آن چه به‌عنوان اهمال در ساخت فاز دوم پروژه تصفیه‌خانه چرمشهر مطرح می‌شد، محیط‌زیست استان نیز ضرب‌الاجل برای شرکت شهرک‌ها تعیین کرد و در همان زمان که تورج همتی مدیرکل سابق حفاظت محیط‌ زیست استان 72 ساعت به شرکت شهرک‌های صنعتی مهلت داده بود که درباره زمان بهره‌برداری از فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر اعلام نظر کند، متأسفانه به رغم پایان   این ضرب‌الاجل شرکت شهرک‌های صنعتی این موضوع را جدی نگرفت و همچنان فاز دوم چرمشهر به تاریکی فرو می‌رفت. پیگیری روزنامه خراسان در سال گذشته نیز ادامه یافت ودر گزارش های مختلف بهره برداری تصفیه خانه چرمشهر را به صورت جدی موردمطالبه قرار داد، «پایان کابوس فاضلاب صنعتی کشف رود، لَنگ 2 قطعه!» در 14 اسفند ماه ، «آخر سال ؛ پایان کابوس فاضلاب صنعتی در کشف رود» در پنجم دی ماه و «کشت مرگ، بیخ گوش مشهد!» در 21 اسفند گزارش هایی بود که برای تصفیه خانه چرمشهر منتشر شد. حل مشکل حقوقی پیمانکار تصفیه خانه چرمشهر در سازمان برنامه و بودجه کشور  روز گذشته مدیر محیط زیست شهرک های صنعتی استان درجدیدترین اظهارات خود در گفت وگو با خراسان رضوی از برگزاری جلسه برای تعیین تکلیف تصفیه خانه چرمشهر در شورای عالی فنی سازمان برنامه و بودجه در روزهای پایانی سال گذشته در اسفند ماه خبر داد و اظهار کرد: با پیگیری رسانه ای همچون روزنامه خراسان جلسه ای برای تعیین تکلیف بهره برداری از تصفیه خانه چرمشهر در شورای عالی فنی سازمان برنامه و بودجه در تهران در اسفند ماه و در روزهای پایانی سال تشکیل شد و مشکلات قراردادی و حقوقی که تصفیه خانه داشت با تشکیل این جلسه برطرف شد. وی با بیان این که با حل مشکلات حقوقی و قراردادی تصفیه خانه چرمشهر در شورای عالی فنی سازمان برنامه و بودجه این پروژه به زودی به بهره برداری می رسد، تصریح کرد: با حل این مشکلات ، پروژه دوباره فعال شده و بهره برداری آزمایشی آن طی چند ماه آینده صورت می گیرد. تکلیف بهره برداری از تصفیه خانه چرمشهر در نیمه اول امسال هوشمند در پاسخ به این سوال که آیا بازه زمانی مشخصی برای بهره برداری تعیین شده است؟ گفت: شورای عالی فنی سازمان برنامه و بودجه تکلیف کرده که پروژه تصفیه خانه چرمشهر در نیمه اول امسال باید به بهره برداری برسد؛ چراکه دیگر هیچ مشکلی برای بهره برداری از آن وجود ندارد و این شورا مشکل پیمانکار را برطرف کرده است. وی تصریح کرد: با حل مشکل حقوقی پیمانکار هیچ مشکل و نکته ای برای بهره برداری وجود ندارد و اکنون نیز برای افتتاح پروژه تصفیه خانه چرمشهر در حال برنامه ریزی هستیم، پیمانکار هم با حل مشکلات حقوقی کارها را با سرعت پیش می برد و شمارش معکوس برای بهره برداری از این پروژه آغاز شده است. مدیر محیط زیست شهرک های صنعتی استان ادامه داد: پیمانکار پروژه تصفیه خانه چرمشهر هم در حال برنامه ریزی برای تست های گرم و سرد روی قطعات است، ضمن این که برای بهره برداری از تصفیه خانه چرمشهر مشکل قطعه نداریم، پیش بینی می کنیم طی دو یا سه ماه آینده به طور آزمایشی تصفیه خانه چرمشهر را افتتاح کنیم و افتتاح رسمی نیز در مراسمی و در مناسبت خاصی برگزار می شود.