روزنامه جوان
1402/02/11
خودرو وزیر گرفت!
مجلس «خودرو»ی دولت را عوض کرد. یا به‌عبارتی این خودرو بود که وزیر را پیاده کرد. اگر آدم‌ها خودرو می‌گیرند، نباید اجازه دهند که این مصنوع دست‌شان آن قدر قوی شود و آن‌قدر موضوعیت پیدا کند که این‌بار خودرو آن‌ها را بگیرد! وزیر صمت عملکرد‌های دیگری هم داشت که سخنگوی دولت آن‌ها را در یک‌سال اخیر چنین توصیف کرد رشد تولید صنعت از ۶/۲ درصد در پاییز ۱۴۰۰ به ۷/۴ درصد در پاییز ۱۴۰۱. رشد تولید معدن از منفی ۴/۳ درصد در پاییز ۱۴۰۰ به مثبت ۷/۲ درصد در پاییز ۱۴۰۱. رشد تجارت خارجی از ۷۳میلیارد دلار در سال ۹۹ به ۱۱۲میلیارد دلار در سال۱۴۰۱. اما دریغ که مردم خودرو سوار می‌شوند نه تجارت‌خارجی یا معدن! و خودرو در سال‌های اخیر هیچ جای بحثی باقی نگذاشت. حتی نگرانی و اعتراض رهبر معظم انقلاب را هم برانگیخت. حالا باید دید آیا این عملیات پرسروصدای استیضاح در ماه‌های آینده به نتایجی که نمایندگان درپی آن بودند، می‌رسد یا دولت آن نواقص را برطرف می‌کند یا پاشنه خودرو همچنان برهمان چرخ می‌چرخد! نمایندگان مجلس شورای اسلامی در دومین استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت طی شش ماه گذشته، با ۱۶۲ رأی موافق، ۱۰۲ رأی مخالف، دو رأی ممتنع و شش رأی باطله از مجموع ۲۷۲ نماینده حاضر، اعتماد خود را از سیدرضا فاطمی‌امین پس گرفتند.پیشتر و در ۱۰ آبان ماه سال گذشته، وزیر صمت برای نخستین بار استیضاح شد که در آن جلسه نمایندگان با ۸۴ رأی موافق، ۱۸۲ رأی مخالف، شش رأی ممتنع با استیضاح سیدرضا فاطمی‌امین مخالفت کرده بودند. این بار اگرچه به عقیده مدافعان فاطمی امین، او در حوزه‌های دیگر صنعت و معدن کارنامه قابل قبول و بلکه درخشانی طی همین یک سال و‌اندی گذشته از خود برجای گذشته است و نباید عملکرد او را به حوزه خودرو گره زد، اما نابسامانی‌های بخش خودرو و اثرات آن بر زوایای زندگی مردم، نکته‌ای نبود که از کانون توجهات نمایندگان مجلس «با هر انگیزه‌ای» دور بماند.
در جلسه دیروز استیضاح وزیر صمت، اگرچه علاوه بر رئیس‌جمهور، محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور، سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، سید صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حضور داشتند، اما نطق ۱۱ نفر از نمایندگان مجلس در موافقت با استیضاح فاطمی امین که با شور و حرارت خاصی همراه بود، مانع از آن شد که دفاع رئیس‌جمهور، وزیر، و دوتن از نمایندگان مخالف در نتیجه رأی نمایندگان مجلس تأثیر بگذارد.
موافقان چه گفتند؟
سیداحمد رسولی‌نژاد، نماینده مردم دماوند در مجلس شورای اسلامی در بخشی از سخنان خود در موافقت با استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه مجموع تولیدات ایران خودرو و سایپا در سال ۱۴۰۱، ۹۰۱ هزار خودرو بود، اما آنچه فروخته شده ۹۹۴ هزار دستگاه است که تنها نسبت به سال ۱۴۰۰، ۱۷ درصد افزایش داشته است، گفت: حال سؤال این است که چگونه وعده داده میشود که قرار است آمار تولید خودرو به یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه برسد. آقای فاطمی امین استاد وعده‌هاست. سید ناصر موسوی لارگانی، نماینده فلاورجان نیز گفت: فاطمی امین در آمار‌های خودساخته‌اش غرق شده و وضعیت به جایی رسیده که مردم با فشار تورمی زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ من به جای فاطمی امین از مردم عذرخواهی می‌کنم. الله وردی دهقانی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در موافقت با استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه وزیر صمت قول داده بودند که سالیانه ۵/۱ میلیون خودرو تولید خواهد شد که خبری از آن نیست، گفت: وزیر در خدمت دو خودروساز بزرگ کشور است در صورتی که ایشان باید وزیر صنعت باشند نه وزیر دو خودروساز. صدیف بدری، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم در بخشی از سخنان خود به عنوان موافق استیضاح سید رضا فاطمی امین گفت که مجلس شورای اسلامی دو بار به فاطمی امین فرصت داد، اما او فرصت‌ها را از دست داد. روح‌الله حضرت‌پور، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در بخشی از سخنان خود در موافقت با استیضاح سیدرضا فاطمی امین گفت: وزیر صمت خرید خودرو، جهیزیه، لوازم خانگی و تشکیل خانواده را برای جوان ایرانی به رؤیا تبدیل کرده است. سیدغنی نظری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم در سخنانی به عنوان موافق استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: امروز مجلس بین دفن خود و ماندن وزیر یکی را انتخاب می‌کند. اگر استیضاح وزیر رأی نیاورد مردم می‌گویند که ما مدافع دولت و نه ملت هستیم. سارا فلاحی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در بخشی از سخنان خود در موافقت با استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: امروز نوبت ماست که حافظان این مرز و بوم باشیم که ستون‌های ثروت آن در خون شهیدان و در راهبری‌های ولایی است. فلسفه استیضاح کمک به دولت است برای اینکه گلوگاه حساس آن از مدیران ناکارآمد پاک شود. هرچند در فصل استیضاح مجلس شورای اسلامی مورد آماج حملات قرار می‌گیرد، اما این‌ها باعث نمی‌شود که ما از انجام وظیفه خود عقب نشینی کنیم. حجت‌الاسلام احد آزادیخواه، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در بخشی از سخنان خود در موافقت با استیضاح سیدرضا فاطمی امین گفت: وزیر صمت فرد پاکدستی هستند، اما توان مدیریتی ایشان ضعیف است.
سخنان وزیر و مخالفان استیضاح
نوبت که به وزیر صمت رسید، آن‌گونه که انتظار می‌رفت، او سخنان خود را با رفع شبهه‌ای که طی چند روز گذشته در روابط وزارتخانه تحت مدیریت او و مجلس شکل گرفته بود، آغاز کرد. سید رضا فاطمی امین تأکید کرد: اتهامی کذب در چند روز اخیر علیه دولت مردمی و مجلس انقلابی وارد شد و بنده به مردم اطمینان می‌دهم که خادم آن‌ها در وزارت صنعت، معدن و تجارت و نمایندگان آن‌ها در مجلس آلوده به فساد نشده‌اند. وزیر صمت البته بخشی از وقت خود را به دو نفر از نمایندگان مخالف استیضاح واگذار کرد و سید محمد رضا میرتاج الدینی، نماینده تبریز در مجلس، به عنوان نخستین نماینده مخالف استیضاح طی سخنانی تأکید کرد: در پاکدستی وزیر صنعت، معدن و تجارت تردیدی وجود ندارد و از طرف دیگر نباید همه مسائل و مشکلات بازار خودرو را از چشم وزیر صنعت، معدن و تجارت دید، بلکه باید به دنبال ریشه وضعیت موجود در بازار خودرو گشت. پس از او سیدجلیل میرمحمدی هم به عنوان مخالف استیضاح سیدرضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که پیام استیضاح وزیر صمت و جوسازی‌های کذب صورت گرفته همدلی و همفکری و هم افزایی بین دو قوه و حل مشکلات مردم نیست، پس نمایندگان به استیضاح رأی ندهند تا وزیر وظایفش را انجام دهد و نقاط ضعف خود را برطرف کند.
دفاع رئیس‌جمهور از فاطمی امین
پس از سخنان موافقان و مخالفان وزیر، سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور در مقام دفاع از سیدرضا فاطمی امین پشت تریبون رفت و تصریح کرد: باید با مافیای خودرو برخورد شود. پرونده‌های آن‌ها در حال بررسی است و از هیچ موردی چشم پوشی نشده است. اولین مدعی در این زمینه دولت است. هر نقطه‌ای در مدیریت ببینیم که فساد و روابط ناسالم وجود دارد و ناکارآمدی وجود دارد، قبل از هر کس ما مدعی می‌شویم و حتماً برخورد می‌کنیم. دولت قبل از هر بخشی مدعی برخورد با فساد و ناکارآمدی است. درباره مسئله واگذاری خودرو در غیر روال معمول گفتم باید مسئول این کار برکنار و برخورد قضایی شود که این کار اتفاق افتاد. مافیا و روابط ناسالم هر جا باشد برخورد می‌کنیم. خودرو به خاطر سود کلان حتماً مورد توجه دست‌های ناپاک است. رئیس‌جمهور در پایان اضافه کرد: ما در همه لایه‌های مدیریتی به نگاه تحولی توجه داریم و بهتر شدن امور کشور را در گرو آن می‌دانیم که نگاه تحولی نسبت به امور داشته باشیم. برای ما وضعیت ثبات در وزارتخانه‌ها مهم است. ما ثبات در همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها را جدی می‌دانیم و امیدوارم تصمیم و رأی مجلس به ثبات در وزارت صمت و دچار تزلزل نشدن منجر شود چرا که در نیمه کار و راه قرار دارد.
در نوبت عصر جلسه استیضاح وزیر صمت با نطق لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن و حسینعلی حاجی دلیگانی به عنوان موافقان استیضاح وزیر صمت ادامه یافت و پس از آن سیدرضا فاطمی امین در آخرین فرصت برای دفاع از عملکرد خود پشت تریبون مجلس رفت و گفت: «من هم نسبت به صنعت خودرو و قیمت خودرو انتقاد دارم. بنده به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت یک تندر ۹۰ مدل ۱۳۸۹ دارم مگر ما جدا از مردم هستیم یا جای دیگری زندگی می‌کنیم. ما یک قیمت کارخانه داریم و یک قیمت بازار داریم، اما به لحاظ اینکه چهار سال در تولید خودرو مشکلاتی ایجاد شد بین قیمت کارخانه با قیمت بازار شکاف زیادی ایجاد شده است.» وی از نمایندگان خواست که به او فرصت دهند تا کار‌های نیمه تمام را به اتمام برساند، اما چنانکه در ابتدای گزارش اشاره شد و در نطق برخی نمایندگان موافق استیضاح هم آمد، این جلسه به جلسه مرگ و زندگی نمایندگان پیوند خورده بود و آن‌ها نتیجه این جلسه را به انتخابات اسفند ماه مجلس ارتباط و هشدار دادند: «اگر استیضاح رأی نیاورد شما هم رأی نخواهید آورد! در چنین جوی بود که فارغ از همه بحث‌های کارشناسی و انتقاداتی که به عملکرد وزیر صمت وارد بود، وزیر صمت نتوانست رأی اعتماد مجلس برای به اتمام رساندن کار‌های نیمه تمامش جلب کند.
آرای باطله و ممتنع را شفاف کنید
نتیجه آرای نمایندگان مجلس شورای اسلامی در استیضاح وزیر صمت البته نکات قابل تأملی هم داشت. از مجموع ۲۷۲ نماینده مجلس که در جلسه استیضاح حضور داشتند، دو رأی ممتنع و شش رأی باطله اعلام شده است. اگرچه این آرا هیچ تأثیری در نتیجه نهایی نداشت، اما برای مجلسی که پرچمدار و مدافع شفافیت است، آرای باطله و ممتنع به چه معناست؟ در مجلسی که نماینده اش چنان مسئله را حیثیتی جلوه می‌دهد و از تریبون آن فریاد می‌زند که «بین دفن خود و ماندن وزیر یکی را انتخاب می‌کند» رأی باطله و ممتنع چه صیغه‌ای است؟ اگرچه در جریان استیضاح رأی ممتنع حکم موافقت به ابقای وزیر دارد، اما حوزه‌های انتخابیه نمایندگان مایلند بدانند، نمایندگان آن‌ها در جریان این استیضاح کدام سوی موافقت یا مخالفت قرار داشتند؟ از این رو انتظار می‌رود هیئت رئیسه مجلس در راستای شفاف‌سازی پیشقدم شود و آرای نمایندگان موافق و مخالف استیضاح را اعلام کند تا مشخص شود که نمایندگانی که رأی ممتنع و باطله به صندوق انداخته اند، چه کسانی هستند.
