جنجال‌های جن‌گیر واتیکان

 چند وقتی است فیلم «جن‌گیر پاپ» پخش شده و با موضوع جنجالی خود حسابی سروصدا به پا کرده است. این فیلم به داستان زندگی کشیش «گابریل آمورث» می‌پردازد که جن‌گیر رسمی بوده است. بله، یک جن‌گیر رسمی که واتیکان هم او را قبول داشته و به ماموریت‌هایی در سراسر جهان می‌فرستاده. به بهانه مورد توجه قرار گرفتن این فیلم، داستان زندگی این کشیش را بررسی کرده‌ایم و سرکی هم به مراسم مخوف جن‌گیری زده‌ایم. با ذکر این نکته که این پرونده قرار است صرفاً سرگرم‌کننده باشد نه بیشتر، از شما دعوت می‌کنیم دسته‌های صندلی را سفت بگیرید و با ما همراه شوید برای خواندن یک پرونده کمی ترسناک!
ادعای عجیب 100هزار مورد جن‌گیری توسط جن‌گیر اعظم
گابریل آمورث، متولد ۱۹۲۵ نویسنده، ر‌وزنامه‌نگار، کشیش و متخصص الهیات اهل ایتالیا بود. او در جوانی در جنگ جهانی دوم به عنوان پارتیزان علیه نازی‌ها جنگید و چند سال پس از جنگ مدال شجاعت نظامی گرفت. آمورث در رشته حقوق تحصیل کرد و در سال ۱۹۵۱ کشیش شد. در کودکی والدینش یک شنبه‌ها او را در مودنا، شهری در ایتالیا به مراسم عشای ربانی کاتولیک می‌بردند اما او به جای توجه به مراسم عبادی، از قایم‌باشک‌بازی در اطراف کلیسا لذت می‌برد. آمورث فقط زمانی آرام می‌شد که مادر به عنوان پاداش رفتار خوبش، شیرینی به او می‌داد. مادرش در آن زمان نمی‌دانست که این پسر بازیگوش به مشهورترین جن‌گیر جهان تبدیل خواهد شد. او در سال ۱۹۹۰ انجمن بین‌المللی جن‌گیران را تأسیس کرد و به مدت 10 سال ریاست آن را بر عهده داشت. این انجمن در سال ۲۰۱۴ میلادی از سوی واتیکان به رسمیت شناخته شد. اتحادیه بین‌المللی جن‌گیران شامل ۲۵۰ کشیش است که در 30 کشور فعالیت می‌کنند. پدر آمورث سال‌ها به عنوان «اَبر جن‌گیر» واتیکان فعالیت کرد و ادعا شده در طول زندگی خود بیش از 100 هزار مورد جن‌گیری انجام داده‌ است. فرض کنید بدون تعطیلی 365 روز سال را جن‌گیری کرده باشد؛ خودتان حساب کنید برای رسیدن به این عدد اغراق شده، به چه زمانی نیاز داشته! گابریل آمورث در سال ۲۰۱۶ و در ۹۱ سالگی به دلیل مشکلات ریوی درگذشت. این کشیش جن‌گیر چندین کتاب نوشته، موضوع یک مستند نتفلیکس شده و اکنون هم قهرمان یک فیلم پرفروش هالیوودی است. فیلم «جن‌گیر پاپ» با حضور راسل کرو که در ماه آوریل امسال در سینماهای کشورهای جهان پخش شد، بیشتر از این دو کتاب کشیش آمورث اقتباس شده است: «یک جن‌گیر داستان خود را می‌گوید» و «یک جن‌گیر: داستان‌های جدید».
جن‌گیری در آیین کاتولیک چگونه است؟
پدر آمورث چند روز بعد از انتصاب به عنوان جن‌گیر رسمی، برای کار حاضر شد و شروع به یادگیری شیوه‌های این کار کرد. این شیوه شامل حفظ کردن ۲۱ قاعده بود که باید پیش از جن‌گیری در آیین کاتولیک ادا شوند. به گفته آمورث در کتاب‌هایش، هر کسی که ادعا کند مسخر جن شده است لزوماً درگیر با جن شیطانی نیست. به نظر او بیشتر مردم گرفتار مشکلات روانی‌اند. آمورث می‌نویسد: «اگر شخص سراغ روان‌پزشک نرفته باشد، برایش جن‌گیری را انجام نمی‌دهم. من اول می‌خواهم تشخیص پزشک را ببینم.» نشانه‌های اصلی مُسخرشدن در آیین کاتولیک آن است که فرد به زبان‌هایی صحبت می‌کند که برای او ناشناخته‌اند و اطلاعاتی درباره وقایع یا افرادی بروز می‌دهد که امکان ندارد از آن‌ها باخبر باشد. همچنین قدرتی فیزیکی از خود نشان می‌دهد که بسیار ورای انتظار از اوست. پدر آمورث ادعا می‌کند در یکی از جن‌گیری‌هایی که داشته پسر ۱۱ ساله‌ای را دیده که از دست چهار مرد قوی‌هیکل گریخته است. او به یاد می‌آورد: «این پسربچه واقعاً آن مرد‌ها را مثل پرکاه بلند می‌کرد». پدر آمورث اولین جن‌گیری‌اش را روز ۲۱ فوریه ۱۹۸۷ انجام داد. گویا یک کشاورز ۲۵ ساله جن‌زده شده بود و پدر آمانتینی، استاد کشیش آمورث تصمیم گرفته بود دستیار تازه‌اش را بفرستد. جن‌گیری در دانشگاه اسقفی آنتونیانوم در رم انجام می‌شد. علاوه بر کشیش و فرد روستایی، نفر سومی هم بود؛ یک مترجم. به آمورث توضیح دادند که فرد مسخرشده موقعی که در حالت جن‌زده است فقط انگلیسی حرف می‌زند. در همان موقع کشاورز به زبانی قدیمی شبیه نثر شکسپیر شروع به بیان جمله‌هایی کرد.
هدیه‌هایی از جانب اجنه!
در موقعیتی دیگر جن‌گیر با زنی بی‌سواد مواجه شده بود که به زبانی دشنام می‌گفت که آمورث نمی‌فهمید. این کشیش می‌نویسد:‌ «مجبور شدم از چند کشیش دیگر بخواهم در جن‌گیری کمک کنند تا این ‌که یکی از آن‌ها معما را حل کرد: او داشت به زبان آرامی حرف می‌زد، زبانی باستانی که در زمان های دور با آن تکلم می شد.» ادعا می شود ۲۰ جلسه در 5 ماه طول کشید تا پدر آمورث در نبرد اولش با شیطان پیروز شود. به گفته این جن‌گیر باسابقه، طولانی‌ترین تجربه جن‌گیری ۳۰ سال زمان برد تا حل شود. هر چند او یک بار هم ادعا کرده بود که کار را در 10 دقیقه تمام کرده است. پدر آمورث در اوج فعالیت خود روزانه ۱۰ تا ۱۵ جن‌گیری انجام می‌داد. گهگاهی آمورث «هدیه کوچکی» هم دریافت می‌کرد: «گاهی هُلی، گاهی مشتی، گاهی گاز گرفته شدنی و  یک بار ضربه لگدی که خیلی سخت هم به نظر نمی‌آمد باعث شد ۴۰ روز پای من در گچ بماند». این کشیش گفته بود حساب دفعاتی که رویش آب دهان انداخته شده از دست در رفته است. مارکو توساتی که در نوشتن بعضی از کتاب‌های این جن‌گیر مشارکت داشته است، می‌گوید: «بعد از بعضی نبردها، آمورث به خاطر پرتاب اشیا توسط فرد، زخمی بیرون می‌آمد.»
اولین مستند از مراسم جن‌گیری، ترسناک و مبهم
در آوریل ۲۰۱۶ پدر آمورث پیامی از ویلیام فریدکین، کارگردان فیلم ترسناک مشهور «جن‌گیر» دریافت کرد که اجازه فیلم برداری از مراسم جن‌گیری او را می‌خواست. این کارگردان ایتالیایی در «تحقیقی درباره شیطان» نوشته است:‌ «من مدیون این جن‌گیر هستم.» پس از چند روز، آمورث اجازه فیلم برداری را داد. جن‌گیری کریستینا یک معمار ۴۶ ساله ایتالیایی را که روز اول می ۲۰۱۶ (چهار ماه پیش از مرگ آمورث) انجام شده بود، می‌توان در مستند «شیطان و پدر آمورث» دید. زمانی که ویلیام فریدکین در سال ۱۹۷۳ فیلم معروف «جن‌گیر» را ساخت هرگز یک جن‌گیر واقعی را از نزدیک ندیده بود. او در مصاحبه‌ای با نشریه سینمایی ورایتی در جریان جشنواره فیلم ونیز گفت: «با کتاب‌های او آشنا بودم و می‌دانستم واکنش خوبی به فیلم «جن‌گیر» داشته است. اگرچه اظهار کرده بود که جلوه‌های ویژه در این فیلم بیش از حد بوده است. پدر آمورث معتقد بود که فیلم «جن‌گیر» باعث شده که مردم کار او را بهتر درک کنند. اصولا کلیسا خیلی درباره موضوع جن‌گیری صحبت نمی‌کرد و اصلا تلاشی برای عمومی کردن آن نداشت. اما پدر آمورث به من اجازه ساخت این مستند جدید را داد. او می‌خواست مردم درباره کارش آگاهی پیدا کنند و از واتیکان هم می‌خواست جن‌گیران بیشتری را تربیت کند.»
وقتی علم پزشکی توضیحی ندارد
این کارگردان بزرگ درباره شرایط دشوار و تجربه وحشتناک ساخت مستندش هم گفت: «مشخصا مجبور بودم این فیلم را به تنهایی فیلم برداری کنم و یکی از شرایط این بود که هیچ عوامل فیلم و وسایل نورپردازی با خود نبرم. من فقط یک دوربین داشتم و تنها 2متر و شاید کمتر با آن‌ها فاصله داشتم. وحشتناک بود. احساس ترس از این که چه اتفاقی می‌افتد و احساس دلسوزی زیاد برای درد و رنجی که آن زن متحمل می‌شد. این نهمین باری بود که پدر آمورث برای این زن جن‌گیری می‌کرد و تقریبا هر ماه یک بار این کار را برایش انجام می‌داد.» فریدکین درباره بررسی‌های پس از مراسم جن‌گیری که ثبت کرده هم گفت: «با بهترین متخصصان جراحی مغز و اعصاب در آمریکا مشورت کردم و آن‌ها هیچ نظری درباره احساسات زن حاضر در مستند نداشتند. آن‌ها معتقد بودند همه چیز از مغز نشئت می‌گیرد اما هیچ‌گاه علایمی نظیر آن‌چه را در مستند آمده، ندیده بودند. روان پزشکان همگی به توصیف چگونگی تشخیص نفوذ شیطان به روح انسان از طریق روان پزشکی پرداختند که به آن «اختلال هویت گسستی» می‌گویند و برای درمان آن از هر روش درمانی مورد نیاز از جمله دارودرمانی استفاده می‌کنند.»


فیلم جن‌گیر پاپ؛ ترسی همراه با لبخند
اما برویم به سراغ فیلم سینمایی «جن گیر پاپ» که روایتی دراماتیک  از زندگی آمورث است. انجمن بین‌المللی جن‌گیران در واکنش به فیلم «جن‌گیر پاپ» محصول ۲۰۲۳ به کارگردانی «جولیوس ایوری» و با بازی «راسل کرو» در نقش کشیش گابریل آمورث، این فیلم را غیرقابل اعتماد و از هم‌گسسته توصیف کرده است. این گروه همچنین اظهار کرده است: «نتیجه نهایی، القای این اعتقاد است که جن‌گیری یک پدیده غیرعادی و ترسناک است که تنها قهرمان آن شیطان است و با واکنش‌های خشونت‌آمیزش به سختی می‌توان روبه‌رو شد. این دقیقا برعکس آن چیزی است که در زمینه جن‌گیری رخ می‌دهد که در کلیسای کاتولیک انجام می‌شود.»  «راسل کرو» نقش آمورث را بازی می‌کند که وظیفه رسیدگی به وضعیت پسر جوانی را دارد که روحش به تسخیر شیاطین درآمده است. در این روند او یک توطئه چند صد ساله را آشکار می‌کند که  مقامات کلیسا به شدت سعی کرده اند آن را پنهان کنند. داستان فیلم در سال 1987 می‌گذرد. پسربچه‌ای به نام هنری همراه مادرش جولیا و خواهرش امی از آمریکا به اسپانیا آمده تا یک صومعه قدیمی اسرارآمیز را به وصیت پدر هنری بازسازی کنند. هنری در این صومعه به شدت بیمار می‌شود ولی کم‌کم مشخص می‌شود که جسم هنری به تسخیر شیطان درآمده است. در نتیجه به پدر آمورث، جن‌گیر اعظم واتیکان دستور داده می‌شود به اسپانیا برود و جان آن بچه را نجات دهد.
غلبه بر یک جن قدرتمند
همان‌طور که گفتیم محتوای این پرونده جنبه سرگرمی دارد و ذکر هرنکته‌ای به نقل از افراد مختلف به معنای تایید محتوای آن نیست. از جمله این‌که آمورث در طول دوران حرفه‌ای خود ادعا کرد که ده‌ها هزار جن‌گیری انجام داده و به یکی از برجسته‌ترین و بحث‌برانگیزترین چهره‌های کلیسای کاتولیک در دوران مدرن تبدیل شده است. همین مسئله ذهن بیننده را به سمت حقیقی بودن قصه فیلم هدایت می کند و خود به خود موجب عمق دادن به وحشت فیلم می‌شود. چرا که حس همذات‌پنداری با شخصیت‌های فیلم به شکلی عمیق‌تر به بیننده القا می‌شود. نکته جالبی که فیلم روی آن تاکید دارد درجه‌بندی اجنه براساس هوش و توانایی است. در ابتدای فیلم یک مراسم جن‌گیری به تصویر کشیده می‌شود که در آن آمورث عملا با یک جن پخمه روبه‌روست و خیلی راحت آن را از بین می‌برد. ولی موجود اهریمنی که شخصیت هِنری را تسخیر کرده بسیار قدرتمند است. فیلم ساز قدرت این شیطان یا جن را آرام‌آرام نشان می‌دهد که به عمق بخشیدن صحنه‌های وحشت‌آفرین کمک زیادی می‌کند. از ابتدای فیلم به شخصیت پدر آمورث طی چند سکانس پرداخته می‌شود. مردی خودمانی و شوخ‌طبع که همواره با وسپا سفر می‌کند ولی در عین حال بر کار خود بسیار مسلط است. اما همین شوخ‌طبعی آمورث موجب شده در بسیاری از سکانس‌های فیلم که می‌توانست وحشتی بسیار عمیق را به بیننده القا کند، شوخی‌های وقت و بی‌وقت او زهر وحشت را بگیرد و فضا را تلطیف کند که این مسئله به نقطه ضعف فیلم بدل شده است. هرچند اطرافیان پدر آمورث هم معتقدند از نظر ظاهری راسل کرو با آن ریش توپر شباهتی به پدر آمورث بدون ریش ندارد با این حال فیلم تمام مولفه‌های یک ژانر وحشت موفق را دارد و فراتر از آن، به یک مراسم جن‌گیری ساده ختم نمی‌شود بلکه تلاش می‌کند پیچیدگی‌های خاصی را به داستان‌های همیشگی ترسناک بدهد. ویژگی‌هایی که قطعا برای دوستداران ژانر وحشت بسیار دلنشین خواهد بود.
منابع این پرونده: دویچه وله، بی‌بی‌سی، ایسنا، عصر ایران و خبر آنلاین