پلهپله در مسیر سازندگی
[ فاطمه ابراهیمی] تا چند سال قبل شاید فوتبال بازیکردن برای دختران کمی عجیب به نظر میرسید، نگاه عموم جامعه به این شکل بود که رشتههایی چون فوتبال، ورزشی مردانه هستند و شاید این ورزش مناسب روحیه زنان نباشد؛ اما در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیر این ورزش میان زنان بودیم و هم در عرصه ملی و هم باشگاهی، اتفاقهای مثبتی رقم خورده است. یکی از این اتفاقهای مثبت، رواج تاسیس آکادمیهای فوتبال زنان در سراسر کشور بوده، به طوری که در حدود پنج سال اخیر شاهد فعالیت قانونی پنج آکادمی فوتبال زنان در استانهای مختلف بودیم.
5 آکادمی در سراسر ایران، کم اما امیدوارکننده
لیگ برتر فوتبال زنان در ایران 15 سال است که به طور رسمی شکل گرفته و سال گذشته با حضور 10 تیم در این لیگ برگزار شد. در طی 15 دوره گذشته، کرمانیها نقش پررنگی در این لیگ داشتهاند و با حضور دو تیم شهرداری سیرجان و خاتون بم، به قطب اصلی این رشته تبدیل شدهاند. در این میان، خاتون نیز با کسب 9 قهرمانی در تاریخ لیگ برتر فوتبال زنان، تبدیل به پرافتخارترین تیم در این لیگ شده است. اما اگر بخواهیم تعداد آکادمیهای فوتبال زنان و مردان را با یکدیگر مقایسه کنیم، چندان هوشمندانه به نظر نخواهد رسید، چراکه در همین استان تهران، 111 مدرسه فوتبال پسران به ثبت رسمی رسیده است، اما اگر بخواهیم اصطلاحا فوتبال زنان را با دوران فعالیت کوتاه خود در ایران مقایسه کنیم، به آمار قابل توجهی دست پیدا خواهیم کرد. در پنج سال اخیر، پنج آکادمی فوتبال زنان به طور قانونی و رسمی در ایران به طور گسترده فعالیت میکنند. آکادمی ایراندوست در شهر انزلی، آکادمی سارا قمی در شهر خمام و استان البرز، آکادمی نیلوفر اردلان در تهران و آکادمی کوهستان خسروی در شهریار. نکته جالب توجه این است که در همین مدت کوتاه، بسیاری از بازیکنان ملی به ویژه در ردههای پایه، از همین پنج آکادمی پا به عرصه ملی گذاشتند.
فوتبالیستهای جوان، امیدوار به آینده
اما در این میان، این آکادمیها نیز مشکلات عدیده خود را دارند. عدم حمایت کافی توسط مسئولان استانها و برگزارنشدن مسابقات در هر استان از جمله مشکلات مدرسه فوتبالهای زنان است، چراکه تمامی دختران، با امید به برگزاری مسابقات رسمی وارد این مدارس فوتبال شده و انتظار دارند مانند بخش مردان، مسابقات استانی برای آنها نیز برگزار شود. یکی دیگر از مشکلات حال حاضر این مدارس فوتبال نبود زمین مناسب در شهرهای مختلف است، چراکه براساس قوانین، زمینهایی که در اختیار دختران قرار میگیرد، باید دارای حصار باشد. در این میان، شهرداریها نیز حمایت کافی از این مدرسههای فوتبال ندارند و این آکادمیها مورد توجه اسپانسرها نیز قرار نمیگیرند.
بیات: مشکلات مالی اجازه پرداختن به فوتبال زنان نمیدهد
یک زمین داریم، آن را شیفتبندی میکنیم
مریم بیات، نایب رئیس زنان در هیأت فوتبال استان البرز، درباره صحبتهای سارا قمی به «شهروند» گفت: «تمام این مشکلات وجود دارد و من هم تایید میکنم. اینکه نمیتوانیم تیم را با هواپیما به استانهای دیگر بفرستیم، یک حقیقت است که سالهاست وجود دارد. متاسفانه همه به این شرایط عادت کردیم و فکر میکنم سال گذشته فقط برای انجام یک مسابقه برابر تیم شیرازی به صورت هوایی سفر کردیم.» او درمورد عدم برگزاری لیگ استانی بیان کرد: «سال گذشته در مردادماه بود که این مسابقات را برگزار کردیم. امسال هم فراخوان دادیم و در تلاشیم که لیگ استانی داشته باشیم و انشاءالله این اتفاق رقم خواهد خورد.»بیات درخصوص مشکلات مالی در هیات استان البرز گفت: «اینکه آنطور که باید به تیم زنان البرز رسیدگی نمیشود، فقط یک دلیل دارد، مشکلات مالی! هیأت پول چندانی ندارد و همین توجهی هم که در حال حاضر به تیم زنان میکنیم، آقایان به آن معترض هستند. ما در این استان تنها یک زمین داریم که مجبوریم آن را شیفتبندی کنیم که هم آقایان و هم خانمها از مجموعه انقلاب استان البرز بهره ببرند. ضمن اینکه از این مجموعه برای برگزاری مسابقات فوتسال هم استفاده میکنیم.»
سارا قمی در گفتوگو با «شهروند»: مشکلات زیادی در این مسیر دارم
خانم گل در گیلان و البرز به پایهها توجه میکند
شاید یکی از نقاط ضعف در فوتبال زنان، عدماستقبال پیشکسوتان این حوزه از تاسیس آکادمیها باشد. در این میان، البته سارا قمی ازجمله کسانی است که در حال حاضر دو آکادمی را مدیریت میکند. قمی، باسابقهترین بازیکن تاریخ لیگ برتر فوتبال زنان، که در تمام 15 دوره قبلی لیگ برتر حضور داشته و حدود دو سال است که از عرصه فوتبال ملی خداحافظی کرده، همچنان در لیگ برتر بازی میکند و سال گذشته کاپیتان تیم پیکان البرز بوده است. او در دوران وقفه 6 ماهه تا برگزاری لیگ جدید به دو آکادمی خود در استانهای البرز و گیلان رسیدگی میکند و در هر ترم، بیش از 100 شاگرد دارد که تعدادی از آنها به تیمهای ملی نیز راه پیدا کردهاند. برای بررسی دقیقتر مشکلات و دغدغههای مربوط به این حوزه سراغ این بازیکن سابق تیمملی رفتیم که در ادامه این گفتوگو را خواهید خواند:
پول برای من در اولویت نیست
قمی در ابتدا با اشاره به حمایتهای مسئولان شهر خمام از فوتبال زنان گفت: «در خمام، شهرداری تنها یک زمین بزرگ دارد که همان زمین را برای هفتهای دو و گاهی سه جلسه در اختیار ما قرار میدهد، حتی تعدادی توپ هم در اختیار ما قرار دادند تا در آکادمی استفاده کنیم. من هم شهریه بسیار کمی از دختران خمام و روستاهای اطراف دریافت میکنم، چراکه میبینم در این استان مسئولان حامی ما هستند.» او اینطور ادامه میدهد: «اینجا من 20 شاگرد دارم که ماهیانه 300هزار تومان شهریه پرداخت میکنند که سعی میکنیم آن را صرف پیشرفت فوتبال زنان در این شهرستان و روستاهای دیگر استان گیلان کنیم. راستش را بخواهید من به خمام به عنوان محل زادگاهم تعصب ویژهای دارم و به هیچ عنوان به دنبال درآمدزایی نیستم. همین که استعداد آنها را تماشا میکنم، لذت میبرم و به نظرم این یک موهبت است.»
قمی در ادامه درباره آکادمی فوتبال البرز میگوید که مشکلات فراوانی دارد: «در البرز قرار بود بازیکن بومی پرورش بدهیم و به همین دلیل زمین را به رایگان در اختیار ما قرار دهند، اما بعد متوجه شدم که مبلغ زیادی از قراردادم با تیم پیکان البرز را به دلیل همین زمین از من کسر میکنند و پشیمان شدم. در حال حاضر زمینی اجاره کردهام که برای هر جلسه دو ساعته 600هزار تومان پرداخت میکنم، سایر هزینهها مانند تجهیزات، البسه و ... را نیز خودم پرداخت میکنم. این درحالی است که در این چهار سال، بازیکنانی پرورش دادیم که 60درصد این تیم بومی شدند. از نظر درآمدزایی هم باید بگویم که هزینه هر ترم سه ماهه در آکادمی ما 2میلیون تومان است، اما من از بسیاری از دخترها که وسع مالی ندارند، مبالغ بسیار پایینتر دریافت میکنم.»
نیاز به همکاری بیشتر هیأتهای فوتبال
اگرچه رقابتهای کشوری در سطح لیگ برتر، لیگ یک و دو به طور مرتب برای دختران برگزار میشود، اما خبری از برگزاری مسابقات استانی نیست. سارا قمی در همین خصوص میگوید: «عدمبرگزاری مسابقات استانی بزرگترین مشکل آکادمیهای فوتبال است، چراکه دختران انگیزه کافی برای تمرین ندارند. سال گذشته این مسابقات با حضور چهار تیم انجام شد، اما امسال همان چهار تیم هم به این مسابقات فراخوانده نشدند.» او در ادامه با اشاره به قصور هیأت فوتبال استان البرز میگوید: «ما سالهاست که سفرهایمان در لیگ برتر با اتوبوس است. برای مثال از کرج تا بم را 18 ساعت در مسیر بودیم. درحالی که تیم ما برای هیأت استان البرز است و آنها احترامی برای دختران فوتبالیست قائل نیستند. میخواهم به شما بگویم که هیأت استانها از ما حمایتی نمیکند و این موضوع فقط مختص به البرز هم نیست. بسیاری از استانهای دیگر اصلا چیزی به عنوان تیم فوتبال زنان ندارند و بازیکنان آن شهرها به من پیام میدهند که آیا ممکن است به تیم شما بیاییم؟»
فدراسیون به پیشکسوتان و ردههای پایه توجه کند
یکی از دغدغههای دیگر در فوتبال زنان، عدم توجه کافی فدراسیون فوتبال است. مدیران فدراسیون به دلیل محدودیتهای موجود در بحث مالی و برخی موضوعهای دیگر چندان به این مسئله نمیتوانند توجه کنند. سارا قمی در اینباره میگوید: «هرگز از طرف فدراسیون و نایب رئیس زنان از ما دعوت نشده است که درمورد شرایط استعدادیابی در فوتبال زنان به گفتوگو بنشینیم. نهتنها من، بلکه بسیاری از بازیکنان باتجربه و پیشکسوت دیگر در عرصه زنان هستند که باید از تجربه آنها بهره گرفت. هرگز نمیگویم که با ما قراردادی عقد کنند، صحبتم این است که ما از ابتدای راهاندازی فوتبال زنان در این راه قدم برداشتیم و حتما تجربههای خوبی در این زمینه خواهیم داشت.»