گره کور فوتبال ایران کورتر می شود؟

سارا مسیحا/مجلس شورای اسلامی  8-7 سال پیش بر اساس یک قانون هرگونه هزینه کرد دستگاه ها و نهادهای دولتی را  در ورزش قهرمانی ممنوع کرد تا از این رهگذر هم باشگاه ها به سوی درآمدزایی حرکت کنند و هم بودجه در ورزش پایه و همگانی هزینه شود! این مصوبه مجلس به خودی خود اقدام خوبی بود و می توانست جلوی ریخت و پاش مدیران دولتی را به بهانه ورزش قهرمانی بگیرد و بودجه ورزشی کشور را هدفمند و سامان دهی کند اما در عمل آن چه رخ داد، نابرابر شدن رقابت تیم های صنعتی و خصوصی با باشگاه هایی چون پرسپولیس بود که با وجود تاکید هزار باره دولت های مختلف بر خصوصی شدن آن ها، همچنان تحت لوای دولت بوده و وزارت ورزش یا وزارتخانه های دیگر چون وزارت اقتصاد متولی آن ها بوده و هستند. در چنین فضایی وزارت ورزش و اقتصاد طبق مصوبه مجلس نمی توانند به سرخابی ها کمک کنند و آن ها باید برای درآمدزایی و تامین هزینه های دیگرشان روی اسپانسرینگ، حق پخش تلویزیونی، تبلیغات محیطی و بلیت فروشی حساب کنند. اما سال هاست که صدای بلند اهالی فوتبال و باشگاه های ایرانی برای گرفتن حق پخش از صدا و سیما به جایی نرسیده و تقریبا هر فصل این موضوع مطرح و در نهایت اعلام می شود که صدا و سیما از محل درآمدهایش بابت پخش مسابقات فوتبال درصدی را به باشگاه ها پرداخت می کند که البته در مقایسه با مبلغ اصلی حق پخش بسیار ناچیز است. در حالی که اگر قرار باشد حق پخش واقعی فوتبال پرداخت شود، باشگاه ها شاید حتی از روش های دیگر درآمدزایی بی نیاز شوند یا چندان روی آن ها حساب باز نکنند. البته باشگاه های ایرانی چند بار درباره این موضوع با سازمان صدا و سیما دچار چالش اساسی شده اند که در سال های 1400 و 1401 شاهد نامه نگاری و تقابل رسمی مدیران باشگاه پرسپولیس و استقلال با  رئیس این سازمان و جلوگیری از حضور گزارشگران و فیلم برداران سازمان در محل تمرین و بازی های سرخابی ها بودیم که البته خیلی سریع و با ورود و وساطت چند نهاد دیگر ماجرا بی نتیجه به پایان رسید! بعدها هم در برنامه «فوتبال برتر» محمد حسین میثاقی در واکنش به مسئله حق پخش از سوی باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس، با استناد به بند پ ماده 92 قانون ششم توسعه، اظهار کرد که سازمان صداوسیما حق پخش سال های 1399 و 1400 را پرداخت کرده است و در سال 1401 نیز اقدامات لازم برای واریز مبلغ مورد اشاره در حال انجام است که البته واکنش های بسیاری را در پی داشت!
 روز گذشته و در حالی که کمتر از 20 روز دیگر به آغاز فصل جدید لیگ برتر باقی مانده، عضو هیئت مدیره باشگاه استقلال توضیحاتی را در باره روند احیای حق پخش فوتبال ارائه کرد و در واقع ادامه همان شیوه قبلی برای پرداخت حق پخش است! فرشید سمیعی عضو هیئت مدیره باشگاه استقلال در این باره گفت:«سازمان خصوصی سازی پیگیر موضوع حق پخش است تا به جای پولی که دولت در کشور برای برخی تیم‌ها هزینه می‌کند، به نوعی به صدا و سیما پرداخت شود و این سازمان نیز به عنوان حق پخش بین همه تیم‌ها تقسیم کند. این کارها دنبال و در بلند مدت انجام می‌شود. برای برنامه کوتاه مدت، تنها راه این است که از جایی منابع مالی تزریق، تیم تشکیل و وارد مسابقات بشود. بعد آن برنامه‌های دیگر اجرا شوند.» به نظر می رسد این راهکار که باید آن را شاهکار خواند، نه تنها مسئله حق پخش را حل نمی کند بلکه در واقع پاک کردن صورت مسئله برای همیشه است! این که به جای توانمند سازی باشگاه های دولتی یا نیمه دولتی با اعطای حق پخش و کمک کردن به آن ها برای رقابت برابر با باشگاه های صنعتی و خصوصی، جلوی هزینه کرد رقبای باشگاه های دولتی و سرخابی ها هم به بهانه تقسیم عادلانه حق پخش گرفته شود نه تنها راهکار نیست بلکه آشفته تر کردن بازار فوتبال و نابسامان تر شدن اوضاع آن است. در حالی که بسیاری از کشورها با توجه به محبوبیت و جذابیت و درآمدزایی فوتبال، سعی در جذب سرمایه بیشتر و برند کردن لیگ های خود دارند و حتی کشورهای همسایه و عربی با استخدام ستاره های فوتبال اعم از مربی و بازیکن با رقم های هنگفت، با سرعت به سمت پیشرفت می روند، مسئولان ورزشی و غیرورزشی در این جا هنوز نتوانسته اند موضوع حق پخش را حل کنند . کار به جایی کشیده که برای توجیه پرداخت ناچیز صدا و سیما به باشگاه های دولتی، می خواهند کل هزینه کرد در فوتبال را حتی برای باشگاه های غیردولتی و خصوصی هم محدود کنند و بودجه ای هنگفت در اختیار صدا و سیما قرار بدهند تا این سازمان آن را به عنوان حق پخشی که خود تعیین می کند بین باشگاه ها تقسیم کند!