صدای پای رکود در صنعت

 نتایج تازه ترین پایش مرکز پژوهش های مجلس از وضعیت بخش حقیقی اقتصاد ایران حاکی از این است که در نیمسال نخست امسال، به رغم رشد 3.5 درصدی تولید در صنایع بورسی، فروش آن ها تنها 0.9 درصد افزایش یافته و این تفاوت تولید و فروش، از احتمال نزدیک شدن صنعت به رکود تقاضا با توجه به بازه زمانی یادشده خبر می دهد. با این حال، آمارهای شهریور امسال حاکی از رشد 5 درصدی تولید و 8.1 درصدی فروش بخش صنعت نسبت به مرداد است که بیانگر بهبود وضعیت صنعت در ماه پایانی نیمسال نخست است. با این همه، از منظری دیگر، تولید و فروش صنایع بورسی در شهریور امسال نسبت به سال گذشته، افت محسوسی دارد.مرکز پژوهش های مجلس در یکی از تازه ترین گزارش های خود، نتایج پایش بخش حقیقی اقتصاد (صنعت و معدن) ایران در شهریور را منتشر کرد. این گزارش ها که ماهانه منتشر و در تهیه آن از اطلاعات ماهانه 316 شرکت بورسی استفاده می شود، به طور همزمان به تولید و فروش شرکت های بورسی توجه دارد و از این رو یکی از معتبرترین گزارش ها از وضعیت اقتصاد ایران در کوتاه مدت به شمار می رود.   ترمز تقاضا بر رشد تولید صنعت در 6 ماهه 1402 بر اساس گزارش مذکور، بخش صنعت در شش ماه امسال نسبت به شش ماه مشابه سال گذشته رشد تولید 3.5 درصدی را تجربه کرده است. در صورتی که سه رشته فعالیت شیمیایی (به جز دارو)، فلزات پایه و همچنین خودرو و قطعات را به عنوان سه رشته فعالیت منتخب و اصلی بدانیم، بررسی روند تولید این رشته صنایع حاکی از این است که عمده بار رشد تولید در این بازه زمانی بر دوش صنعت خودرو و قطعات بوده است به طوری که رشته صنایع شیمیایی (به جز دارو) و همچنین فلزات پایه رشد خفیف به ترتیب 1.1 و 1.5 درصدی داشته اند، اما خودرو و قطعات به تنهایی 10.9 درصد افزایش در تولید را نسبت به شش ماه سال گذشته شاهد بوده است. با این همه، آمار فروش این صنایع، روند دیگری را نشان داده و از رشد اندک 0.9 درصدی نسبت به نیمسال نخست سال گذشته حکایت دارد. از این رو می توان گفت که در 6 ماه امسال، ترمز رشد 0.9 درصدی فروش (یا همان تقاضا) نتایج مثبت رشد 3.5 درصدی تولید صنعت را کمرنگ کرده است. به این ترتیب مشاهده می شود که سه رشته صنعت مهم یادشده یعنی شیمیایی، فلزات پایه و خودرو و قطعات، هر سه با رشد منفی فروش نسبت به شش ماه سال قبل روبه رو شده اند و میزان فروش آن ها به ترتیب منفی 4.7 درصد، منفی 2 درصد و منفی 1.9 درصد بوده است. این بدان معناست که افزایش 0.9 درصدی فروش در کل صنعت را باید در سایر رشته های صنعتی جست.   رشد خوب ماهانه تولید و فروش صنایع در شهریور به رغم وضعیت نامناسب صنعت در کل شش ماه امسال، بررسی آمارهای صنایع بورسی در صرفاً بازه شهریور نسبت به مرداد، از رشد تولید و فروش این صنایع به ترتیب به میزان 5 و 8.1 درصد حکایت دارد. مجدد نگاهی به عملکرد سه رشته صنعتی منتخب حاکی از این است که به غیر از رشته صنایع شیمیایی (به جز دارو) که رشد منفی تولید را در شهریور نسبت به مرداد امسال داشته، فلزات پایه و خودرو و قطعات به ترتیب رشد خوب 16.9 و 7.2 درصدی را تجربه کرده اند،اما در حوزه فروش، باز با روندی متفاوت روبه رو هستیم به طوری که صنایع شیمیایی و فلزات پایه رشد منفی و به ترتیب منفی 9.1 و منفی 0.1 داشته اند و تنها خودرو و قطعات با جهش 43.3 درصدی فروش روبه رو شده است.   عقب ماندگی صنعت در شهریور 1402 نسبت به 1401 به رغم رشد خوب ماهانه صنایع در شهریور نسبت به مرداد امسال، داده های موجود نشان می دهد که تولید و فروش صنایع در شهریور، نسبت به شهریور سال گذشته، پسرفت به ترتیب 3.8 و 10.6 درصدی داشته که به معنی وضعیت نامناسب تر آن ها نسبت به شهریور سال گذشته است. در این خصوص در بین سه رشته صنعتی مهم صنایع بورسی، رشد مثبت تولید تنها در گروه شیمیایی (به جز دارو) و به میزان 7 درصد دیده می شود و رشد تولید دو رشته صنعتی دیگر یعنی فلزات پایه و خودرو و قطعات به ترتیب منفی 9 و منفی 14.5 درصد است. درخصوص رشد فروش اما رقم مربوط به هر سه رشته صنعتی یادشده منفی است. بر این اساس فروش صنایع شیمیایی منفی 24.1 درصد، فلزات پایه منفی 9.9 درصد و خودرو و قطعات منفی 23.2 درصد نسبت به شهریور 1401 به ثبت رسیده است.   نگاهی به سایر صنایع حال ناخوش گروه منسوجات و محصولات فلزی (به جز ماشین آلات): این دو گروه در تمامی ارقام رشد ماهانه، رشد در شهریور 1402 نسبت به شهریور 1401 و رشد شش ماه امسال نسبت به سال گذشته، با ارقام منفی روبه رو هستند. رکود لاستیک و پلاستیک در سال1402 : وضعیت نابسامان عرضه لاستیک در بازار این روزها خبرساز شده است. آمارهای تولید و فروش گروه لاستیک و پلاستیک نشان می دهد که تولید آن در شهریور نسبت به مرداد و همچنین شهریور امسال نسبت به شهریور سال گذشته رشد مثبت داشته، اما رشد تولید شش ماهه و همچنین رشد فروش ماهانه، نقطه ای (شهریور امسال نسبت به شهریور 1401) و همچنین شش ماهه آن افت را تجربه کرده است. تجهیزات برقی روی دور رونق: این گروه تنها گروه صنعتی است که در همه بازه های ماهانه، شهریور امسال نسبت به شهریور 1401 و نیز شش ماهه، رشد مثبت را تجربه کرده است.