پیشرفته ترین ماهواره تمام ایرانی در فضا

صادق غفوریان- آسمان، صبحگاه پنج‎شنبه، سلام سرزمین بزرگ پارس را با ماهواره‎ای کاملا ایرانی با کاربرد تحقیقاتی-سنجشی با نام «پارس1» شنید. دکتر سید محمد نوید قریشی از طراحان و سازندگان این ماهواره، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی ایران و عضو هیئت مدیره انجمن هوافضای ایران به خراسان می گوید: ماهواره تحقیقاتی- سنجشی پارس1، پیشرفته ترین ماهواره ای است که در صنعت هوافضای ایران تاکنون طراحی و تولید شده است.   دریافت پیام پارس1 پس از پرتاب پارس1، مهم است که بدانیم سیگنال و پیام این ماهواره نیز در زمین دریافت شد. در واقع داده‌های تله متری تزریق ماهواره پارس۱ از پایگاه پرتاب دریافت شد که این داده‌ها نشان دهنده تزریق موفق پارس۱ در مدار ۵۰۰ کیلومتری خورشیدآهنگ است. حالا ما می توانیم افتخار کنیم که دانشمندان هوافضای کشور، همچنان نام ایران را در میان چند کشور معدود صاحب فناوری ساخت ماهواره حفظ و تثبیت کرده و آن را ارتقا داده‎اند.     کاربردهای پارس1 چیست؟ ماهواره ۱۳۴ کیلوگرمی پارس۱، ماهواره‌ای تحقیقاتی است که مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون آن در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده و به منظور تصویربرداری کاربردی، توسعه بازار داده‌های سنجشی داخلی، و توسعه و آزمون فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌های سنجشی عملیاتی بومی طراحی و تولید شده است. قریشی عضو تیم طراحی این ماهواره به خراسان می گوید: «این ماهواره دارای سه محموله تصویربرداری است؛ یک محموله طیف رنگی با رزولوشن 15 متر، محموله تصویربرداری دوم با طیف حرارتی و رزولوشن 150 متر و محموله سوم هم در طیف مادون قرمز با رزولوشن 300 متر که با استفاده از تصاویر این محموله‎ها می توانیم، استفاده های فراوانی را در بخش های کشاورزی، جنگل داری، پایش سیل، محیط زیست، آفات گیاهی و... داشته باشیم.»    تصویربرداری 100 روزه از ایران  درباره پارس1 جالب است بدانیم که این ماهواره اطلاعات منابع زمینی را در سه محدوده طیفی مرئی، فروسرخ موج کوتاه و فروسرخ گرمایی دریافت می‌کند. دوربین طیف رنگی و فروسرخ موج کوتاه این ماهواره در کمتر از ۱۰۰ روز، ۹۵ درصد اراضی ایران را تصویربرداری می‌کند. همچنین، دوربین با طیف فروسرخ گرمایی با قابلیت تصویربرداری در شب قادر است، کل اراضی ایران را در کمتر از ۴۵ روز تصویربرداری کند. از دیگر مأموریت‌های این ماهواره می‌توان به آزمون مکانیزم پنل‌های خورشیدی بازشونده، آزمون اصلاح مدار با پیشرانش گاز سرد، آزمون عملکرد تعیین موقعیت ماهواره مستقل از GPS مبتنی بر روش موقعیت‌یابی بومی، آزمون عملکرد مجموعه تولید، تبدیل و توزیع توان در مدار با صفحات خورشیدی بازشونده و بردهای بومی، آزمون ارسال داده تصاویر با نرخ بالا در باند فرکانسی X، سنجش میزان تشعشعات فضایی در مدار با استفاده از محموله اندازه‌گیری میزان تشعشعات فضایی (دزیمتری) اشاره کرد.   تفاوت پارس1 با ماهواره های قبلی از دکتر قریشی درباره تفاوت های پارس1 با دستاوردهای پیشین ایران در حوزه ماهواره می پرسیم که پاسخ می دهد: پارس 1 از لحاظ وزن و عملکرد، نسبت به ماهواره های پیشین کاملا پیشرفته تر و پیشگام تر است و حوزه عملکرد و کاربرد آن نسبت به موارد پیشین بیشتر و گسترده تر است. علاوه بر 3 محموله تصویربرداری، ایجاد قابلیت تست انتقال مداری با استفاده از پیشرانش گاز سرد است که ما در ماهواره های قبلی این قابلیت و عملکرد را نداشتیم. همچنین پارس1 قابلیت جدید دیگری هم دارد که امکان تعیین موقعیت ماهواره مستقل از جی پی اس مبتنی بر روش موقعیت یابی بومی است.    پرتاب با همکاری روسیه ما در پرتاب این ماهواره با روسیه همکاری کردیم. درباره این همکاری با توجه به این که ایران، پرتابگر سیمرغ را در اختیار دارد، از دکتر قریشی از طراحان این ماهواره و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی ایران پرسیدیم. او گفت: طراحی و ساخت پارس1 تمام ایرانی است اما در بخش پرتاب، ما با روسیه همکاری و با پرتابگر سایوز این کشور آن را به فضا اعزام کردیم و دلیل این همکاری هم این است که قابلیت اطمینان در پرتابگر سایوز روسیه بیشتر بود و این یک امر متداول در کشورهای صاحب این فناوری است که با توجه به گران‎قیمت بودن ماهواره ها، استفاده از پرتابگر مطمئن، ضریب ریسک را کاهش می دهد و زمینه به نتیجه رسیدن تلاش ها را فراهم تر می کند. همان‎طور که که شاهد بودیم، پرتاب پارس1 با سایوز کاملا موفقیت آمیز بود و همکاران ما داده های سلامت ماهواره و زیرسیستم های حیاتی آن را هم از ایستگاه های قشم و ماهدشت دریافت کردند.