روزنامه ابتکار
1396/05/09
درباره مسعود ده‌نمکی و فیلم‌هایش که این‌روزها به حاشیه رفته است باتوم، قلم، دوربین، حرکت
گذر از مسیر سخت و رسیدن به جایگاه واحدی که موجب هویت و یگانگی است؛ الگویی که با نگاهی گذرا به کارنامه فیلمسازان بزرگ قابل ردیابی است. فیلمسازانی که بی‌توجه به خوشایند حاکمین و قشر خاصی از مردم با سطح سواد بصری تقلیل‌یافته، فیلم ساختند و می‌سازند و گذر زمان جایگاه‌شان را تثبیت کرده است. تکلیف این دسته خلوت از سینماگران کاملا مشخص است و از کنارشان می‌گذریم و سراغ فیلمسازانی می‌رویم که با توجه به جو سیاسی حاکم و برای خوش‌آمد مسئولان فیلم ساخته‌اند و اتفاقا مورد استقبال هم واقع شدند. فیلمسازانی که کارنامه‌شان فیلم‌های پرفروش کم ندارد و با در اختیار داشتن و استفاده از تمام امکانات و ابزارها رکورددار گیشه شدند اما باز زمان ثابت کرد، فیلم‌هاشان ماندگاری ندارد و خیلی زود فراموش میشود. روندی که در مسیر فیلمسازی‌شان هم مشهود است و با تغییر دولت و سخت شدن دسترسی به شرایطی که پیش از این مهیا بوده، عیار واقعی‌شان عیان شده و از فیلمسازی پرطرفدار و محبوب که سالیانه یک فیلم می‌سازد، به کارگردانی کم‌‌کار و با آثاری که فروش آن‌چنانی هم ندارد، بدل می‌شوند. دسته دوم، کارگردان‌هایی هستند که نمونه‌های بسیاری در سینمای جهان و ایران دارند و کارنامه پر افت و خیزشان نشان از این موضوع دارد.«اخراجی‌ها»ی یک، دو، سه
مسعود ده‌نمکی، یکی از کارگردان‌هایی است که با ساخت و نمایش فیلم اولش، «اخراجی‌ها» گیشه سینماها را در اکران نوروزی سال هشتاد و شش فتح کرد. فیلمی که همزمان با «درباره الیِ» اصغر فرهادی در گیشه رقابت می‌کرد اما با استقبال گسترده‌تری مواجه و محبوب دل مخاطبان سینما شد و توانست دو و نیم میلیارد تومان بفروشد. اتفاقی که موجب شد، ده‌نمکی بالافاصله دست به کار شود و شرایط ساخت «اخراجی‌ها»ی دو را فراهم کند. اولین تجربه سینمایی مسعود ده‌نمکی با تیم حرفه‌ای و عواملی کارکشته که پشت و جلوی دوربین او را یاری می‌کردند و لودگی شخصیت‌هایی که ده‌نمکی به جنگ برابر عراق فرستاده بودشان، مورد استقبال مخاطبان واقع شد. ده‌نمکی بازیگران محبوبی چون اکبر عبدی در نقش جوانی چاق و آذری، امین حیایی که مدام وسایل ریز و درشت رزمندگان را کش می‌رفت تا کامبیز دیرباز جدی در نقش مجیدِ قهرمانِ داستان، همراه ارژنگ امیرفضلی در نقش یک مُفنگی، ترکیبی نامتجانس را روانه جبهه حق علیه باطل کرد و با استفاده از شوخی‌های دم‌دستی، رضایت مخاطب را _ مخاطبانی که اکثرشان پیش از آن چنین نگاهی به جنگ را در سینما ندیده بودند _ به دست آورد. «اخراجی‌ها»ی دو، ادامه قسمت اول، با افت کیفی مشهود نسبت به قسمت اول، روی پرده سینما رفت اما با توجه به تجربه موفق ده‌نمکی در فیلم اول و اعتماد مخاطب به فروشی هشت و نیم میلیارد تومانی رسید، اما دیگر نه خبری از جنگ بود و نه مجید سوزوکی که در همان قسمت اول شهید شده بود. حالا هواپیمایی که خانواده اکیپ اراذل اسیر شده در دست عراقیان _ بسیاری از همرزمان معتقد بودند که این اکیپ اراذل هستند و جو معنوی جبهه را بهم می‌ریزند! _ را به مشهد می‌برد، دزیده میشود و مستقیم در اسارتگاهی در خاک عراق فرود می‌آید که آدم‌های قصه همان‌جا گرفتار هستند و باقی ماجرا...
ده‌نمکی که بهترین شرایط اکران، انواع و اقسام تبلیغات، بازیگران محبوب و تمام امکانات لازم برای دیده شدن و فروش را در دست داشت، فارغ از قصه تمام شده فیلمش در قسمت اول و دوم، تصمیم به ساخت سومین «اخراجی‌ها» گرفت و این‌بار، داستانش در تهران امروز می‌گذشت و آدم‌هایش را وارد سیاست کرد تا با فضای سیاسی سال هشتادوهشت و التهابات آن روزها، شوخی کند و دستش بیاندازد؛ البته این کار را هم کرد اما نتیجه دیگر شبیه به گذشته نبود و سیاستمردان ده‌نمکی جذابیتی برای علاقمندان به دو فیلم قبلی‌اش نداشتند و ناراضی سالن‌های سینما را ترک کردند. «اخراجی‌ها»ی سه فیلمی ضعیف در روایت و کارگردانی بود که این‌بار بداهه‌گویی بازیگران هم نتوانست نجاتش بدهد. البته «اخراجی‌ها»ی سه توانست شش میلیارد تومان در گیشه بفروشد و پرونده سه‌گانه مسعود ده‌نمکی با هفده میلیارد تومان بسته شد و ده‌نمکی سراغ فیلم‌های بعدی‌اش رفت...
«رسوایی»، «معراجی‌ها» و تلفاتش
ده‌نمکی تا پایان دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، محمد حسینی به عنوان وزیر ارشاد و جواد شمقدری به عنوان رییس خانه سینما، دو فیلم دیگر هم ساخت که باتوجه به شناخت فضای فیلم‌ها و کیفیت‌شان برای مخاطب با فروش کمتری مواجه شدند و سراشیبی استقبال از فیلم‌ها او که از «اخراجی‌ها»ی سه آغاز شده بود، ادامه پیدا کرد و دو فیلم بعدی او، «معراجی‌ها» و «رسوایی» با فروش مجموع کمتر از نه میلیارد، سرآغازی شد برای کم‌کاری ده‌نمکی در ادامه...
نکته‌ای درمورد «معراجی‌ها» وجود دارد: صبح روز هجدهم دی‌ماه ۱۳۹۲هنگام تصویربرداری در شهرک سینمایی دفاع مقدس تهران، انفجاری سر صحنه روی داد و پنج کشته برجای گذاشت. انفجار تی‌ان‌تی موجب کشته شدن علی‌اکبر رنجبر، مدیر شهرک سینمایی دفاع مقدس و چهار نفر دیگر از عوامل فیلم که کنار خودرو ایستاده بودند و در حال آماده کردن صحنه برای تصویربرداری بودند، شد. همچنی سه نفر از دیگر عوامل «معراجی‌ها» هم زخمی شدند که به بیمارستان منتقل شدند. ده‌نمکی پس از این اتفاق گفت: «این امر یک حادثه است و حادثه هم هیچ‌گاه خبر نمی‌کند...»
«رسوایی»ی دو
آخرین ساخته مسعود ده‌نمکی، «رسوایی 2» که در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر هم حضور داشت، مهر تاییدی بر محبوبیت از دست رفته ده‌نمکی در سینمای ایران است. فیلمی که کمتر از سه میلیارد تومان و تنها کمی بیشتر از «اخراجی‌ها» که سال هشتاد و شش اکران شده بود، فروخت. ده‌نمکی که دیگر مانند گذشته از حمایت‌های مدیران و ارشاد و سازمان سینمایی برخوردار نبود، از زمین و زمان گلایه کرد و فروش کم فیلمش را به حسادت هم‌صنفان و منتقدان ربط داد و جلوه‌های ویژه فیلمش را با فیلم‌های روز هالیوود مقایسه کرد، اما واقعیت چیز دیگری بود؛ ده‌نمکی که از بازیگران محبوب سینمای ایران تنها اکبر عبدی را کنار خودش داشت، توان رقابت با سینماگران و فیلم‌هاشان را در شرایط یکسان نداشت و با فیلمی شعاری که جلوه‌های ویژه‌اش به تیزرهای تبلیغاتی تلویزیونی بی‌شباهت نبود، نتوانست مخاطبی را که زمانی برای دیدن دوباره «اخراجی‌ها» حاضر بود بلیت بخرد را راضی کند و اعتمادش را جلب
کند.
و اما
این روزها خبر ساخته شدن فیلم تازه مسعود ده‌نمکی و به تصویر کشیدن زندگی طیب حاج‌رضایی، لات درباری که بعدها در دفاع از امام خمینی اعدام شد، توسط رسانه‌ها منتشر شده و قرار است از کتابی که ده‌نمکی به تازگی به اتمام رسانده، نسخه سینمایی‌ای هم آماده کند. هنوز از بازیگران این فیلمی اسمی به میان نیامده است و باید منتظر ماند و دید اکبر عبدی، یار دیرین ده‌نمکی در این فیلم هم حضور دارد...
در آخر
مسعود ده‌نمکی روزهای باشکوه‌اش را در سینما پشت سر گذاشته و از کارگردانی که مخاطبان برای دیدن فیلم‌هایش به سینماها هجوم می‌بردند، به فیلمسازی به حاشیه رفته، بدل شده است. اتفاقی که کارگردان معتقد است به عواملی غیر سینمایی و فارغ از کیفیت آثارش مربوط میشود اما فیلم‌های ده‌نمکی در گذر زمان به فراموشی سپرده شده‌اند و نشانی از یک اثر ماندگار در آن‌ها وجود ندارد.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در دیدار کارگزاران حج:
امنیت حج بر عهده عربستان است
«ابتکار» رویکرد جدید ناطق نوری را بررسی کرد
معمای شیخ نور
محسنی اژه‌ای تشریح کرد
وضعیت پرونده‌های بقایی، بنیتا، فریدون و مداحان بازداشت شده
محمد صادق جنان صفت
جواب اقتصاد مهلک است
وجوب صراحت و زیانبارگی کتمان در امور واقعی
تکلیف شهرداری تهران تاحدود زیادی روشن شد
نجفی در یک قدمی بهشت
تغییر اساسنامه وزارت خارجه چه کمکی به گسترش روابط اقتصادی می کند؟
باز شدن زبان اقتصاد
جشنواره های موسیقی چقدر به اهالی دنیای نت و آواز کمک می کند؟
فستیوال های بی خاصیت
رئیس جمهوری آمریکا در واکنشی تند چین را متهم به مماشات در قبال پیونگ یانگ کرد
از حرف تا عمل ترامپ برای مقابله با کره شمالی
درباره مسعود ده‌نمکی و فیلم‌هایش که این‌روزها به حاشیه رفته است
باتوم، قلم، دوربین، حرکت
رئیس جمهوری در پایان نشست مشترک سران سه قوه:
انتخابات تمام شده و فصل همدلی و همکاری است
حضور زنان در کابینه از نگاهی دیگر
با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر صنعت، معدن و تجارت انجام شد
بهره برداری از طرح دانش بنیان تولید فیلتر تصفیه آب در استان البرز
