معامله سپرده تعاونی های منحله ممنوع است

کار از آگهی چسباندن روی در و دیوار نزدیک شعب موسسات و تعاونی های مالی و اعتباری منحل شده گذشته و پای آگهی های خریدوفروش سپرده ها در این موسسات حالا به سایت ها و اپلیکیشن هایی مثل دیوار بازشده است. از طرفی صبر سپرده گذاران به سر آمده و از سوی دیگر انگار برخی خبرهای نا گفته ای دارند که این طرف و آن طرف جار می‌زنند: « سپرده شمارا خریداریم» .سپرده گذاران بلاتکلیف ،منتظر و مستأصل برخی تعاونی ها هم که حالا عطای سود بیشتر را به لقایش بخشیده اند، مترصد نقد کردن اندک دارایی باقی مانده خویش هستند .چند سالی است بانک مرکزی تیغ تیز اصلاح خود را بر سر موسسه‌ها و تعاونی‌های غیرمجاز می‌کشد، اما این تیغ تیز، پوست‌واستخوان سپرده‌گذاران این تعاونی‌ها و مؤسسات را نشانه گرفته است، اگرچه هدف بانک مرکزی اصلاح نظام پولی مؤسسات اعتباری است اما کافی است به آرشیو خبری رسانه‌های کشور سری بزنیم؛ میزان، فرشتگان،الزهرا(س)،بدر توس، کاسپین، ثامن الحجج(ع) ،ثامن الائمه(ع) و انواع تعاونی ها و موسسه های اعتباری که سال‌ها به‌صورت غیرمجاز سپرده‌های مردم را با وعده  سودهای 30 درصدی جذب کرده‌اند و برای خود یال و کوپالی به هم زده‌اند. اما امروز در شرایط رکود تورمی، با بیداری بانک مرکزی از خواب چندساله، حساب بیشتر این مؤسسات بسته‌شده و برخی مؤسسات نیز پلمب و تعاونی‌ها هم به‌کلی جمع‌آوری‌شده است. مدیران برخی تعاونی‌ها و مؤسسات، بازداشت شده و برخی نیز استعفا کرده اند. اما اصل قصه، چند میلیون سپرده‌گذار ریزودرشتی هستند که در این آشفته‌بازار نظارت و سامان دهی مؤسسات و تعاونی‌های غیرمجاز، تمام دارایی‌شان بلوکه‌شده است و طی سال گذشته و چند ماه اخیر شاهد اعتراض های گسترده این مال باختگان بوده و هستیم. امروز قصه دیگری در سرنوشت این مال باختگان در حال رقم خوردن است، باوجود مسدود شدن حساب‌ها و سپرده‌های  تعاونی‌ها و مؤسسات غیرمجاز توسط بانک مرکزی، کسانی پیداشده‌اند که حاضرند این سپرده‌های مسدود و بلاتکلیف را خریداری کنند.با یکی از سپرده‌گذاران یکی از تعاونی‌های منحل شده که در سایت دیوار آگهی فروش سپرده خود را داده است، تماس می‌گیریم. 20 درصد زیر موجودی می فروشم وی می‌گوید: حاضر است با کسر 20 درصد ، سپرده خود را با یک ملک داخل شهر معاوضه کند. از او می‌پرسم چگونه می‌خواهی پولی را که هنوز به آن دسترسی نداری معامله کنی؟ می‌گوید: اگر می‌توانستم به سپرده‌ام دسترسی پیدا کنم که مجبور نبودم 20 درصد از مال خود را ببخشم. اگر شما در تعاونی ... آشنا ندارید که این معامله به درد شما هم نمی‌خورد. درواقع این معامله برای کسانی که در تعاونی ... آشنا دارند و می توانند این سپرده را نقد کنند، ارزش دارد.او ادامه می‌دهد: طی چند روز اخیر، تعداد زیادی از افرادی که برای خرید این سپرده با من تماس گرفته اند یا خودشان در این تعاونی شاغل بوده اند یا ادعا کرده اند آشنایی دارند که می تواند این سپرده را ابتدا به نام آن ها منتقل و در نهایت نقدکند. 50 درصد کم کن  این سپرده‌گذار همچنین می گوید: همه کسانی که تا الان تماس گرفته اند با کسر 50 درصد سپرده‌ام، حاضر به معامله هستند یا در بهترین حالت کسی پیدا شد که حاضر بود سپرده  298 میلیون تومانی را 198 میلیون تومان معامله کند. پس از اظهارات این مال باخته، با شماره  یکی دیگر از خریداران تماس می‌گیریم؛ شایان‌ذکر است در این آگهی آمده: «سپرده‌گذاران تعاونی... سپرده  شمارا با آپارتمانی  لوکس و فول امکانات در مشهد معاوضه می‌کنیم».پس از برقراری تماس، خودم را به‌عنوان سپرده‌گذار در دو تعاونی که حساب آن‌ها مسدود شده است، معرفی می‌کنم. ابتدا می‌گویم: بنده در تعاونی... که اسمش در آگهی نیامده است، حدود 300 میلیون تومان سپرده دارم، شرایط شما برای معاوضه سپرده چیست؟ می‌گوید: ما فعلاً شرایط معاوضه با این تعاونی را نداریم اما اطلاعات تماس شما را یادداشت می‌کنیم، درصورتی‌که این امکان به وجود بیاید با شما تماس می‌گیریم.می‌گویم بنده و اعضای خانواده ام در تعاونی که شما آگهی داده‌اید هم حدود 140 میلیون تومان سپرده داریم، شرایط معاوضه این سپرده‌ها چیست؟ می‌گوید:آپارتمان‌هایی که ما داریم حدود یک میلیارد تومان قیمت دارند که سپرده شما کفاف معاوضه با این آپارتمان‌ها را نمی‌دهد.این آگهی‌دهنده ادامه می‌دهد: البته به‌احتمال‌زیاد در آینده نزدیک آپارتمان‌های ارزان‌تر و با متراژ کمتر نیز عرضه می کنیم تا متقاضیانی مثل شما هم بتوانند به پولشان برسند .می‌گویم با توجه به شرایط کنونی و مسدود شدن حساب‌ها و بلوکه شدن سپرده‌های این تعاونی، شما چگونه می‌خواهی این معاوضه را انجام دهی؟ تهاتر بدهی های میلیاردی می‌گوید: ما از تعاونی... وام دریافت کرده بودیم و هم اکنون به تعاونی ... بدهی داریم و می‌خواهیم از این طریق بدهی خود را با تعاونی مدنظر تسویه کنیم و از طرف دیگرکسانی که از این تعاونی طلبکار هستند، به طلب خود برسند.این خریدار سپرده توضیح می‌دهد: با انتقال این سپرده، سپرده‌گذار تعاونی، آپارتمان دریافت می‌کند. هیچ مبلغی هم بابت سود از اصل سپرده کسر نمی‌شود و به همان اندازه که سپرده دارید، در قبال آن آپارتمان دریافت می‌کنید.این خریدار سپرده ها ادامه می‌دهد: با توجه به تهاتری که با پیمانکاران در این زمینه ‌داریم، احتمالاً در آینده نزدیک بتوانیم سپرده سایر تعاونی‌ها را با آپارتمان معاوضه کنیم.یکی دیگر از آگهی‌دهنده‌ها در سایت دیوار، در آگهی خود اعلام کرده است:«عزیزانی که سپرده... دارن و می خوان به پولشون برسن، من وام دارم تو بانک ... می خوام تسویه کنم.تا سقف 50 میلیون تومان در قبال چند تا چک معتبر بدون هیچ سودی . هر مبلغی بین یک تا 50 میلیون تومان باشه، می خوام»... و از این قبیل آگهی‌ها که در سایت‌ها و روزنامه‌ها به چشم می‌خورد و محدود به یک تعاونی نیست. به دام معاملات صوری نیفتید  در ادامه این  موضوع را با معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم رئیس‌کل دادگستری استان مطرح  می کنیم. امیر مرتضوی بابیان این که در این زمینه دستورالعمل و بخشنامه به همه حوزه‌های قضایی ابلاغ‌شده است، به خراسان رضوی افزود:مقرر است در مرکز استان نیز کمیته‌ای زیر نظر معاون دادستان در امور پیشگیری از وقوع جرم تشکیل شود تا در این کمیته، آگهی‌های تبلیغاتی دارای شائبه کلاهبرداری، خیانت‌درامانت یا سوءاستفاده‌های مالی، بررسی شود.مرتضوی تصریح کرد: با توجه به این که بحث مؤسسات مالی در دادستانی در حال پیگیری است، اگر این مسائل در آن جا مطرح شود، بدون شک توسط معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادستانی پیگیری خواهد شد.مرتضوی افزود: اگر در این فرایند کلاهبرداری صورت بگیرد،  قوه قضاییه با جدیت به موضوع ورود می کند  و با همه‌کسانی که در این زمینه سهل‌انگاری کرده اند حتی اگر شامل خود مال باخته هم بشود، برخورد خواهد کرد.وی ادامه داد: ممکن است کلاهبرداران چند نفر را اجیر کنند و چند معامله صوری انجام دهند و چند مال باخته را هم به دام بیندازند. این معاملات ممنوع است  وی درباره معاوضه سپرده‌هایی که هنوز بلاتکلیف هستند و مسدود شده‌اند، نیز گفت:ما اعتقادداریم در معامله سپرده‌ای که مسدود شده است و در قالب مشخصی به مردم پرداخت می‌شود،  نسبت  چیزی که معامله را با آن انجام می‌دهیم یا عقد معاوضه می‌کنیم با آنچه در قبال آن دریافت می‌کنیم مشخص نیست تا آن را به مالکیت خود دربیاوریم، وقتی این امکان وجود ندارد خود معامله محل اشکال است و قانونی نیست.لذا ممنوع است. کلاهبرداری است برای پیگیری بیشتر موضوع، سراغ معاون دادستانی مشهد می‌رویم. قاضی بخشی محبی بابیان این که مطابق ماده 10قانون مدنی کشور مردم مجازند هر قراردادی را منعقد کنند به‌شرط این که خلاف شرع و اصول حقوقی نباشد، در این باره به خراسان رضوی گفت: مطابق ماده ۲۱۶ قانون مدنی مورد معامله نباید مبهم باشد اما طبق بررسی های ما، آن چه در حال انجام است نوعی کلاهبرداری‌ است .وی با بیان این که برخی مراجعه‌کنندگان به معاونت دادستانی مدعی اند اگر این معاملات تخلف است چرا آزادانه تبلیغ می شود، اظهار کرد : طبق قانون 17 نظام صنفی هرگونه تبلیغات باید دارای مجوز باشد اما متأسفانه مال باختگان در این باره دقت لازم را ندارند و ممکن است گرفتار شوند. از چاله به چاه نیفتید  وی ادامه داد: در این باره هم پرونده قضایی و کیفری تشکیل‌شده و هم در استانداری در حال پیگیری است، زیرا ازلحاظ شرعی کسی نباید کاری بکند که دارای ریسک بالا یا قمار باشد برای همین به مردم و سپرده‌گذاران توصیه می‌کنیم از چاله به چاه نیفتند چون به‌هرحال، این مال باختگان به مال خود خواهند رسید اما به این طریق ممکن است مال دیگری را هم از دست بدهند. بخشی محبی افزود: مال باختگان توجه داشته باشند به دام کلاهبردارها نیفتند و در این باره پرونده‌هایی نیز در دادستانی تشکیل داده‌ایم.وی ادامه داد: برخی افراد مدعی‌اند، با مراجع ارتباط و در آن ها نفوذ دارند که ازنظر قانون، این جرم است و مال باختگان توجه داشته باشند اگر کسی چنین ادعایی کرد حتماً به حوزه دادستانی مراجعه و اعلام‌جرم کنند.بخشی محبی با تاکید بر این که معامله سپرده‌ها جرم نیست، به‌شرط این که خلاف قانون و شرع نباشد، تصریح کرد: ممکن است سپرده‌گذاران ملکی را در قبال سپرده خود معاوضه ،خریداری و قولنامه کنند اما دریافت‌کننده سپرده حاضر به ثبت سند ملک به نام سپرده گذار نباشد، از این رو چون ملک قولنامه‌ای است دادگستری حمایت چندانی از مال باخته نخواهد کرد.