ضرورت تعامل ایران و عربستان

عادی‌سازی روابط ایران و عربستان می‌تواند در تحولات آتی خاورمیانه، به‌ویژه همسایگان درگیر جنگ و بحران، تاثیر بگذارد. بر این اساس، مساله حج منجر به ارسال سیگنال‌هایی از سوی دو طرف شده است، تا آنجا که بسیاری از کشورهای منطقه را نسبت به عادی‌سازی روابط ایران و عربستان امیدوار کرده است، زیرا کشورهای منطقه به‌خوبی می‌دانند که بازگشت امنیت و آرامش به کشورهای یمن، عراق، سوریه و... به آینده روابط و مناسبات میان ایران و عربستان بستگی دارد. از سویی عادی‌سازی روابط ایران و عربستان می‌تواند به روابط منطقه‌ای ایران کمک کند و در نتیجه عدم ایران‌هراسی و عدم سوءاستفاده رژیم صهیونیستی را به‌دنبال دارد، زیرا شکاف میان ایران و عربستان منجر به بهره‌برداری جریانات افراطی در منطقه می‌شود. به هر روی، ایران و عربستان با یکدیگر همسایه بوده و به‌عنوان دو کشور اسلامی و صاحب انرژی، منافع مشترکی در اوپک، وحدت و امنیت منطقه دارند. این دو کشور نقش تعیین‌کننده‌ای در وحدت منطقه و امنیت خلیج فارس ایفا می‌کنند. فارغ از هر چیز، به‌دلیل مسائل مشترکی که کشورهای اسلامی و مسلمان دارند، ایران و عربستان نیازمند ارتباط با یکدیگر هستند. عدم رابطه میان دو کشور، ناهنجاری برای جهان اسلام، منطقه و کشورهای عضو اوپک تلقی می‌شود. بنابراین وجود رابطه و همکاری میان دو کشور یک الزام است. اما باید اذعان داشت که سیگنال‌ها میان ایران و عربستان در حد و اندازه تغییر لحن و کاهش تبلیغات محدود می‌شود و هنوز نشانه روشنی از تغییر سیاست عربستان در قبال ایران وجود ندارد. بر این اساس بدیهی است که برخی از مسائل منطقه و به‌ویژه بحران قطر سبب شده تاکنون مقامات سعودی هیچ‌سیاست روشنی نسبت به ایران اتخاذ نکنند. به همین دلیل لازم است عربستان و قطر برای ارتباط با ایران تعادل برقرار کنند. از سویی دیگر طولانی‌شدن جنگ در یمن باعث شده جنگ تبلیغاتی میان دو طرف کاهش یابد، اما هنوز به‌نظر نمی‌رسد میان دو طرف در سطوح عالی دیپلماتیک مذاکره‌ای صورت گرفته و دو کشور به بررسی مشکلات پرداخته و در نهایت زمینه‌های بازگشت رابطه را فراهم بیاورند. البته توافقاتی برای بازدید از نمایندگی‌ها یا به‌عبارتی ساختمان‌های دیپلماتیک در ایران از سوی هیات‌های سعودی و برعکس درعربستان از سوی هیات‌های ایرانی به‌ عمل ‌آمده و به احتمال زیاد در پی بازدید دو طرف از اماکن دیپلماتیک، مذاکراتی میان دو طرف صورت خواهد گرفت. در واقع توافق دو‌جانبه برای بازدید اماکن دیپلماتیک نشان می‌دهد ایران و عربستان سعی دارند گام‌های نخست خود را برای کنترل بحران بردارند، اما به‌نظر نمی‌رسد دو طرف به سمت حل بحران حرکت کرده باشند.
* تحلیلگر مسائل خاورمیانه