روزنامه شرق
1396/06/27
ادبيات در دفاع از حقوق بشر
فستیوال ادبیات برلین از معتبرترین همايش‌هاي بين‌المللي جهان در زمينه ادبيات است که از قريب‌به دو دهه پيش هرساله در ماه سپتامبر با حضور برجسته‌ترينِ نویسندگان جهاني برگزار مي‌شود. اين فستیوال ادبي به داستان‌خواني و شعرخواني اختصاص دارد و سخنراني‌هايي در باب ادبيات و نسبت آن با وضعيت موجود جهان، و علاوه‌بر آن هر سال يك بخش جنبي دارد و امسال بخش جنبي آن به اعلامیه جهانی حقوق بشر مربوط است كه در آستانه هفتادسالگيِ خود است و چندين دهه پيش در شناساييِ حقوق همگاني و همه‌زمانيِ انسان به‌تصويب رسيد و تا امروز محل مناقشات بسياري در جهان بوده است. نويسندگان از سراسر جهان به اين مناسبت فراخوانِ فستيوال برلين را امضا كرده‌اند و از ميان صدوهفتاد نویسنده‌اي كه از هفتادوشش کشور به اين فراخوان پيوسته‌اند از ايران نيز نويسنده معاصر، اميرحسن چهل‌تن اين بيانيه را امضا کرده است. هرتا مولرِ آلماني و یلنکه اتریشی ازجمله نویسندگان نوبلی هستند كه متنِ اين فراخوان را امضا كرده‌اند. چهل‌تن را مي‌توان از نويسندگانِ مطرح و معاصر ايران دانست كه آثارش به چندين زبان دنيا ازجمله زبان آلماني ترجمه و منتشر شده است. او سالياني در مطبوعات آلمان مقاله نوشته است و گزيده‌مقالات او اخيرا با عنوانِ «تهران كيوسك» در آلمان منتشر شده است و شاملِ مقالاتي است كه اين نويسنده، از سال 2004 ميلادي در دو روزنامه معتبر آلمان، فرانکفورتر آلگماینه و زوددویچه سایتونگ چاپ كرده و ماحصلِ تأملاتِ چهل‌تن است در باب شهر، معماري، فرهنگ و نسبت‌شان با سياست كه تحليل و رويكردي نو به تاريخ و فرهنگِ ما دارد، و طُرفه آن‌كه اين مجموعه‌مقالات در جايي دورتر از وطن امكان انتشار داشته‌اند و هم‌چون برخي از رمان‌هاي اين نويسنده معاصر، ازجمله «خوشنويس اصفهان»، «آمريكايي‌كشي در تهران» و «خیابان انقلاب» هنوز در انتظار چاپ به زبان فارسي است گرچه در چند زبانِ ديگر ازجمله آلماني منتشر شده‌اند. اميرحسن چهل‌تن با اعلامِ خبر امضاي فراخوان فستيوال برلين به «شرق» گفت، فستيوال ادبي برلين در سال چندين فراخوان به فراخور مسائل جهان منتشر مي‌كند ازجمله آنها همين فراخوانِ اعلاميه حقوق بشر است كه امسال در دستور كار بخش جنبي فستيوال قرار گرفته است و هدفِ آن جلب توجه عموم مردم در سرتاسر جهان به مسائل مربوط به حقوق بشر است و جز اين، فستيوال روزي را در دوران برگزاريِ برنامه‌هايش اعلام مي‌كند براي كتابخواني جمعي و فراگير در نقاط مختلف جهان و فراخواني را نيز به مناسبتِ موضوع سالِ خود منتشر مي‌كند خطاب به مجامع فرهنگي و دانشگاهي كه نويسندگان و فعالان فرهنگي با امضاي آن به جمعِ كتابخوانان و علاقه‌مندان موضوع خواهند پيوست. علاوه‌بر اينها به گفته چهل‌تن بخشي از اين گردهمايي نيز به معرفي آثار نويسندگاني اختصاص دارد كه اثرشان اخيرا به آلماني ترجمه و به‌قالب كتاب درآمده است. بااين‌اوصاف، چنان‌كه اميرحسن چهل‌تن مي‌گويد اين فستيوال از معدود برنامه‌هايي است كه به يك گردهمايي در سال محدود نمي‌شود و در تمام طول سال در حالِ رصدكردن مسائل مربوط به ادبيات و فرهنگ است و به فراخور وضعيت روز واكنش نشان مي‌دهد و از طرفي، در طول برگزاري سالانه مراسم نيز از تمام كشورهاي دنيا دعوت مي‌كند به اين جمع بپيوندند. با خواندنِ موضوع مورد بحثِ فستيوال كه امسال اعلاميه جهاني حقوق بشر بود و نيز داستان‌خواني در يك روز خاص، از كشورهاي خود اين برنامه را همراهي كنند.اما در متنِ فراخوان فستيوال برلين كه چهل‌تن، نويسنده نام‌آشنا براي آلماني‌زبان‌ها نيز به آن پيوسته است، به مصائب جهانِ معاصر اشاره شده كه ضرورت بازخوانيِ اعلاميه حقوق بشر را فراهم آورده. اينكه ما خودمان در دوراني زندگی می‌کنیم که پايه اساسي حقوق بشر، يعني دموکراسی به چالش کشیده شده و ديگر اعتباري ندارد. از مسائل مبتلابهِ جهان امروز، يكي هم بحرانِ پناهندگان و مهاجران است و نقضِ دولت‌هاي اروپايي و آمريكاييِ مدافع حقوق بشر و چنان‌كه در اين بيانيه آمده است حتا حقوق مقبول در جهان كه در مكتوباتِ مصوب جهاني ازجمله اعلامیه جهانی حقوق بشر سال 1948، یا معاهده ژنو 1951 در مورد پناهندگان و ديگر كنوانسيون‌هايي از اين‌دست در اروپا و ديگر كشورها مورد تردید قرار گرفته است و نمونه شاخصِ آن آمريكاي ترامپ با سياست‌هاي ضدِ مهاجران. در فراخوانِ برلين آمده است كه احزاب پوپولیستیِ دست‌راستی و حتا برخي احزاب چپ و جریان‌های ملی‌گرا، فضاي بین‌المللی را در دست گرفته‌اند، چه‌بسا رهبران این احزاب و جریان‌ها موقعیت‌های مهمی را در قدرت به‌دست آورده‌اند. رواجِ خشونت و ناكارآمدكردنِ جامعه مدني توسط دولت‌ها و رويكردِ پليسي دولت‌ها و جنايات جنگي سراسر جهان را دربر گرفته است و ازاين‌رو نويسندگان و امضاكنندگان بيانيه برلين معتقدند فضاي صلح را ديگر در هيچ‌جاي جهان نمي‌توان بديهي گرفت، بنابراين فستيوالِ ادبی برلین تمام موسسات فرهنگی و سیاسی، مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و افراد علاقه‌مند به فرهنگ را فرامی‌خواند تا در سراسر جهان به بازخواني و قرائت اعلاميه جهاني حقوق بشر بنشينند و هدفِ اين اجماع زنده‌کردن دوباره روح اعلاميه حقوق بشر و يادآوريِ آن به مردمي است كه ديري است حقوق اساسي خود را از دست داده‌اند. در این رویداد فرهنگی، شرکت‌کنندگان در بیش از صد برنامه شامل سخنراني و داستان و شعرخواني، آثار جدید خود را معرفی می‌کنند و درباره مسائل معاصرِ ادبیات با یکدیگر به بحث می‌پردازند. فستيوال ادبي برلين در بخش اصلي آن با موضوع ادبيات و فرهنگ چند روز پيش با سخنرانیِ منتقد ترک، الیف شفق در خانه جشنواره برلین افتتاح شد و با حضور دويست نویسنده از چهل کشور جهان به كار خود ادامه مي‌دهد.
سایر اخبار این روزنامه
عکس‌العمل جمهوري اسلامي در برابر هر حرکت غلط در برجام
بمب 30 هزار ميلياردي
دیگر بحث سیاسی نمی‌کنیم تا احترام‌ها حفظ شود
قبول داریم که پرونده احمدی‌نژاد طول کشیده است
برنامه‌های رئیس‌جمهوری در نیویورک
فقط مرز عراق را به رسميت مي‌شناسيم
در انتخابات 98 ائتلاف نمي‌كنيم
خط قرمز دور خط فقر
ادبيات در دفاع از حقوق بشر
ما همانیم که در فیلم‌مان هستیم
تاریخ بدون سیاست خیلی معنا ندارد
دست بالای ظریف مقابل تیلرسون
مشهد و مسئولیت شهردار
داستان هولوگرام
تعطیلی نظارت بر منابع ملی
