روزنامه قانون
1396/07/17
فرار قانـوني از نظارت
قانونی جامع و تاثیرگذار یا طرحی با حفره‌های قانونی؟ موضوعی که هنوز برخی از نمایندگان مجلس در برابر آن اختلاف نظر دارند.براساس قانون، تخلفات نمایندگان مجلس در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان بررسی میشود؛ هیاتی که از طرفي قانون را براي اجرا دربرابر خود دارد و از طرف دیگر، پرونده افرادی را دارد که بر اساس وظایف نمایندگی مصونیت‌های قانونی دارند. بسیاری از پرونده‌هایی که ازسوي این هیات بررسی میشود با «کدخدا منشی» یا در نهایت تذکر بسته میشود؛ مسائلی که گاهی با اعتراض شاکیان همراه است.
هدیه‌ای از مجلس هشتم
طرح نظارت بر رفتار نمایندگان در مهر سال ۱۳۹۰ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسيد و برای تایید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد. اما این شورا، بخش‌هایی از آن را خلاف قانون اساسی تشخیص داد و طرح را برای رفع ایراد به مجلس بازگرداند. در نهایت بعد از شش ماه این طرح فروردین ۱۳۹۱ به تصویب نمایندگان رسید و برای تایید نهایی به شورای نگهبان فرستاده شد. سرانجام نمایندگان مجلس در تاریخ فروردین ۱۳۹۱ وارد بررسی طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان شدند و با ۱۴۶ رای موافق، ۴۱ رای مخالف و ۱۷ رای ممتنع از ۲۱۲ نماینده حاضر، به کلیات این طرح رای مثبت دادند.این طرح شامل ۱۱ ماده است که در این مواد برای موضوعات و موارد مختلف از تخلفات یا عدم رعایت شئون نمایندگی جرایمی مانند تذکر شفاهی یا تذکر کتبی و همچنین لغو اعتبارنامه نماینده در نظر گرفته شده است. معنايش اين است که در صورت تشخیص نمایندگان و تصویب مجلس، می‌توان یک نماینده را از سمت خود عزل و از مجلس اخراج کرد.
اعضای هیات چه کسانی هستند؟
بر اساس همین طرح، گروهی تحت عنوان هیات نظارت بر رفتار نماندگان متشکل از یکی از نواب رییس به انتخاب هیات رییسه برای هر سال، یک نفر از اعضای کمیسیون اصل 90 به انتخاب مجلس،یک نفر از اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی به انتخاب مجلس و چهار نفر از سایر نمایندگان به انتخاب مجلس بر رفتار نمایندگان نظارت می‌کنند. اما این هیات پرونده‌هایی با سرو صدای زیاد نیز داشته است که البته پیگیری آن‌ها از دست نمایندگان مجلس خارج شده بود.
درگیری نماینده با پلیس
آخرین اتفاق جنجالی، به درگیری نماینده بیجار با پلیس راهور در فرودگاه مهرآباد برمی‌گردد. حمدا...کریمی درباره این درگیری گفته بود که قرار بوده به همراه وزیر راه، مسکن و شهرسازی وتعدادی از نمایندگان عضو مجمع نمایندگان استان کردستان، برای سرکشی به پروژه‌های عمرانی در دست اجرا در منطقه و اطلاع از مشکلات مردم در حوزه مسکن و راه به استان کردستان سفر کند كه با توجه به ترافیک دیرتر به فرودگاه می‌رسد. او در ادامه می‌گوید به همین دلیل خواستم با خودرو مسیر حدود ۱۰۰ متری از پارکینگ تا ورودی ترمینال شماره دو فرودگاه را طی کنم که مامور حراست فرودگاه مانع این کار شد. او بعد از این منع از سوی مامور راهور با او درگیر میشود و بر اساس آنچه که در خبرها آمد، کریمی مدعی است پلیس او را تهدید و به همسرش فحاشی کرده است. بعد از این مساله بود که هیات نظارت بر رفتار نمایندگان به این پرونده رسیدگی کرد. البته علی لاریجانی با توجه به درگیری یک نماینده با پلیس اعلام کرده بود که این موضوع با «کدخدامنشی» حل خواهد شد.
پیگیری‌ها به کجا رسید؟
محمدجواد جمالی‌نژاد در تشریح آخرین خبرها از پرونده درگیری نماینده بیجار با مامور ناجا می‌گوید که پرونده آقای حمدا... کریمی، نماینده مردم بیجار، مبنی بر درگیری‌اش با یک مامور نیروی انتظامی در فرودگاه مهرآباد تهران، بررسی شد. وی با اشاره به روند بررسی پرونده نماینده بیجار در مجلس در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان، اظهار داشت: فیلم حادثه و برخورد آقای کريمی با مامور نیروی انتظامی را بنده با حضور نماینده ناجا بررسی کردم و صحبت‌های اولیه‌ای با خودِ نماینده داشتیم، اما هنوز در جلسه رسمی هیات، این پرونده بررسی نشده است.
ادعا از تریبون نماز جمعه
پرونده دیگری در این شورا به موضوع اظهارات کریمی قدوسی، نماینده مشهد، پیش از خطبه‌های نماز جمعه این شهر برمی‌گردد. اسفند سال گذشته جواد کریمی قدوسی در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه مشهد مقدس مدعی شد که جریان اعتدال، انحرافی است. او در این سخنان اتهاماتی را به رییس‌جمهوري، دولت و محمد جواد ظریف وارد کرد. بعد از بیان این صحبت‌ها بود که این نماینده مجلس با شکایت دولت به هیات نظارت بر نمایندگان مجلس رفت تا درباره این صحبت‌ها توضیح بدهد. البته این نخستين باری نبود که کریمی قدوسی صحبت‌هایی برخلاف مصالح نظام و کشور را بیان کرده بود. در آخرین‌ها، درباره این پرونده آمده که پرونده او به دادگاه ارجاع شده است. سخنگوی این هیات در توضیح این خبر گفته که هیات نظارت پرونده کریمی قدوسی درباره شکایت وزارت خارجه و معاونت حقوقی رییس‌جمهوري را به دادگاه ارجاع داد است.
پنج مورد شکایت از کریمی قدوسی
کمالی درباره نتایج رسیدگی به پرونده‌های کریمی قدوسی گفت: پنج مورد پرونده و شکایت از آقای کریمی قدوسی به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان ارجاع شد که این هیات در سه مورد اظهارنظر و اقدامات این نماینده را خارج از وظایف نمایندگی تشخیص نداد که یکی از این پرونده‌ها ناظر به شکایت ستاد انتخاباتی آقای روحانی است.
وی افزود: هیات نظارت بر رفتار نمایندگان دو شکایت از آقای کریمی قدوسی مربوط به شکایت وزارت خارجه و معاونت حقوقی رییس‌جمهور از ایشان را به دادگاه ارجاع داد تا قوه‌قضاییه رسیدگی‌های لازم را انجام دهد.جمالی توضیح داد: آقای ظریف و عراقچی از آقای کریمی قدوسی این شکایت را مطرح کردند که در سخنرانی‌های این نماینده به آن‌ها توهین شده است، شکایت معاونت حقوقی رییس‌جمهور نیز از آقای کریمی قدوسی درباره اظهارنظر ایشان در خصوص تابعیت مضاعف برخی از اعضای دولت بود که در هر دو مورد پرونده به دادگاه ارجاع شد.
خبرنگاری که کتک خورد
پرونده دیگر به مرد همیشه مخالف مجلس برمی‌گردد. شهریور سال گذشته نماینده ارومیه با یک خبرنگار درگير شد. نادر قاضی‌پور در راهروی مجلس، خبرنگار روزنامه ایران را مورد ضرب‌وشتم قرار داد. ماجرا از این قرار بود که در پایان جلسه علنی مجلس و درحالی‌که خبرنگاران در راهروی مجلس مشغول گفت‌وگو با نمایندگان بودند، خبرنگار روزنامه ایران از قاضی‌پور سوالی درباره علت تلاش برای تاسیس فراکسیون ترک‌زبانان پرسید. قاضی‌پور در میان این گفت‌وگو از خبرنگار درباره اینکه در سال‌های ٩٢ و ٩٤ به چه کسانی رای داده است، سوال کرد و بعد از پاسخ خبرنگار با بیان مطالبی همچون «شما اصلاح‌طلب‌ها ضداسلام و ضدولایت فقیه هستید» با مشت به صورت خبرنگار کوبید. او در ادامه نیز ضمن ادامه مشت‌زدن به خبرنگار، دستگاه ضبط صداي او را گرفت و بعد از گرفتن دست خبرنگار، او را به اداره حراست مجلس برد؛ اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد و آن‌گونه که احسان بداغی، خبرنگار روزنامه ایران می‌گوید، در اتاق حراست مجلس نیز، ماموران با پاک‌کردن فایل‌های موجود در ریکوردر (دستگاه ضبط صدا)، از او تعهدی مبنی بر تکرارنكردن درگیری در راهروی مجلس گرفته‌‌اند و از احتمال ممنوع‌الورودشدن او به مجلس سخن گفته‌اند. این در حالی است که تعدادی از خبرنگاران و حتی برخی از نمایندگان در لحظه درگیری شاهد نحوه برخورد قاضی‌پور با این خبرنگار بوده‌اند. بعد از این موضوع بود که با شکایت موسسه ایران و خبرنگار پارلمانی روزنامه ایران، قاضی‌پور به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان رفت.
به هیات نظارت نامه نوشتم
احسان بداغی درباره این پرونده به «قانون» می‌گوید که در خصوص این اتفاق به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان نامه ای نوشتم. او در تشریح جزییات این نامه گفت: در این نامه به شکایت خودم از آقای قاضی پور اشاره کردم. وی ادامه داد: دو فقره شکایت از آقای قاضی‌پور ثبت کرده‌ام؛ یکی مربوط به نشر اکاذیب از سوی ایشان میشود و مورد دوم نیز به ضرب و شتم از سوی ایشان بر می‌گردد. بداغی می‌گوید که در نامه‌ای که به این هیات نوشته‌ام اعلام کرده‌ام که اگر آقای قاضی‌پور بابت این اتفاقات عذر‌خواهی بکند از شکایت خودم صرف نظر می‌کنم.
هیات چه می گوید؟
سخنگوی این هیات درخصوص بررسی پرونده شکایت تعدادی از نمایندگان از قاضی‌پور، به دلیل درگیری پیش‌آمده در حاشیه جلسه علنی مجلس، گفت: موسسه ایران و خبرنگار روزنامه ایران از آقای قاضی‌پور شکایت کردند. همچنین نامه شکایتی با امضای 320 خبرنگار در همین زمينه به هیات رسیده که این موضع نیز در حال رسیدگی است.
هیاتی که دستش بسته است
همان‌گونه كه در اين مسائل ذكر شد، بررسي پرونده‌ها در هيات نظارت با نتيجه مشخصي همراه نيست. بر اساس آنچه که در وظایف این هيات آمده، رسیدگی به تخلفات نمایندگان مجلس با این هیات است. اما بر اساس آنچه که در قانون آمده است، مصونیت نمایندگان نسبی است و آن نیز به انجام وظایفی در حیطه نمایندگان این افراد برمی‌گردد. اما سوال اینجاست که موضوعاتی مانند درگیری نماینده با پلیس، درگیری نماینده ای دیگر با خبرنگار، ایراد سخنانی بر خلاف مصالح کشور براساس وظایف نمایندگی است؟ از آمار ورود پرونده‌ها به این هیات اطلاعاتی در دست نیست اما به نظر می‌رسد این شورا باید در مورد مصداق‌های حیطه وظایف نمایندگان دقیق‌تر شود و از سویی به پرونده‌هایی که باعث خدشه دار شدن دستگاه قانونگذاری می شود، جلوگیری کند.
