مواضع آقای روحانی دوگانه نیست

سخنان نسبتا تند و انتقادی رئیس‌جمهور در مراسم آغاز سال تحصیلی دردانشگاه تهران موجب شده برخی آ‌ن را به عملکرد دوگانه تلقی کنند؛ اینکه رئیس جمهور برخی اوقات مواضع محافظه‌کارانه اتخاذ می‌کند و گاهی در قامت منتقدی تمام عیار ظاهر می‌شود. این موضع‌گیری از جهتی قابل توجیه است و آن اینکه آقای روحانی با توجه به اقتضای جایگاهی که در آن قرار گرفته، سخنرانی می‌کند. در سخنرانی در دانشگاه تهران هم با توجه به موقعیت مواضعی انتقادی اتخاذ کرد. چنین موضع‌گیری‌هایی همان‌گونه که می‌تواند رئیس‌جمهور را در موضع خطر قرار دهد، از سویی هم می‌تواند جایگاه او را تحکیم کند. مساله امیدآفرین در این مورد نشان‌دادن منش جسورانه روحانی در مواقع مهم است. به عبارتی می‌توان تصور کرد رئیس جمهور هنگامی که در جایگاه‌های مهم قرار می‌گیرد، منش، روش و شخصیت واقعی خود را نشان می‌دهد؛ شخصیتی فرهیخته و تعالی‌خواه که به حقوق مردم و واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی آگاهی کامل دارد، اما جدا از این نمود شخصیت در عین حال آقای روحانی ملزم است در برخی موارد اقتضائات جایگاه خود را رعایت کند که طبعا قابل درک است. آقای روحانی فردی آگاه به ویژگی‌های پست ریاست‌جمهوری است و تفاوت فردی که قابلیت و ظرفیت مدیریت دارد، با فردی که این پتانسیل را ندارد، در چنین بزنگاه‌ها و موقعیت‌های خاصی نمایان می‌شود. اما متاسفانه بعضا برخی افراد نمی‌توانند بین تمایلات شخصی خود و واقعیت‌های اجتماعی تفکیک قائل شوند. هر شخصی که درپستی سیاسی (مخصوصا رده‌های بالای نظام) قرار می‌گیرد، باید ضرورت‌ها را بشناسد و برخی الزامات متناسب با پست خود را رعایت کند. در این مسیر حتی ممکن است فردی مجبور شود اقدامی خلاف میل خود داشته باشد، اما با توجه به محدودیت‌ها، در موارد حساسی این‌گونه تصمیم‌ها بسیار حیاتی و ضروری است. به هرحال اظهارات اخیر آقای روحانی نیز دو جنبه (از نظر واکنش) خواهد داشت. این اظهارات هم می‌تواند امیدبخش باشد و هم ممکن است خطرناک تلقی شود؛ امیدبخش از این نظر که می‌تواند جو گسترده‌تری را متمایل به چنین رویکردهایی کند و خطرناک از آن روی که ممکن است عده‌ای را بیش از پیش علیه روحانی بسیج کند. اما واقعیت آن است که آقای روحانی به زیرکی و بیش از هر چیز به آینده سیاسی خود و آنچه مکتب اعتدال نام داده، نگریسته و در جهت رسیدن به آن تلاش می‌کند.
* تحلیلگر مسائل سیاسی