نبردي براي حيات

ميثم سليماني
نبرد رسانه‌ها و كاخ سفيد در امريكا مانند نبردي شده است كه در آمفي تئاترهاي روم باستان گلادياتورها با يكديگر تا زمان مرگ مبارزه مي‌كردند و هيچگاه اين نبرد بدون بازنده به پايان نمي‌رسيد. اكنون نيز نبرد ميان دو طرف به جايي رسيده كه به نظر نمي‌رسد بدون بازنده به پايان برسد. تيم رسانه‌اي دولت امريكا روز جمعه در اقدامي بي‌سابقه جلوي ورود تعدادي از خبرنگاران رسانه‌هاي مختلف را به كاخ سفيد گرفت. شان اسپايسر، سخنگوي كاخ سفيد ورود خبرنگاران سي‌ان‌ان، نيويورك تايمز، پولتيكو، لس آنجلس تايمز، بازفيد و بي‌بي‌سي و هافينگتون پست را از حضور در جلسه مطبوعاتي كاخ سفيد منع كرد اما به خبرنگاران رسانه‌هاي ديگر كه رويكرد محافظه‌كارانه‌تري نسبت به دولت دارند اجازه حضور در اين جلسه را داد. به نظر مي‌رسد اين تصميم كاخ سفيد در راستاي حذف روزنامه‌نگاران و سازمان‌هاي رسانه‌اي اتخاذ شده است كه بر مبناي آن عليه دونالد ترامپ گزارش منتشر كرده‌اند. اما در اين ليست، كاخ سفيد از رسانه‌هاي فاكس نيوز و بريت بارت كه از جمله حاميان دولت محسوب مي‌شوند دعوت به عمل آوردند. همچنين براساس اين ليست رسانه‌هايي همچون واشنگتن تايمز، سي بي‌اس، ان بي‌سي، ‌اي بي‌سي، وال استريت ژورنال، بلومبرگ، تايمز و آسوشيتدپرس به اين نشست دعوت شدند.  با اين حال خبرنگاران آسوشيتدپرس و تايمز پس از حضور در اين نشست نسبت به محروميت ديگر رسانه‌هاي خبري براي عدم حضور در اين نشست اعتراض كردند. اين ممنوعيت غير معمول در حالي اتخاذ شده است كه دونالد ترامپ در گردهمايي سالانه محافظه‌كاران دور ديگري از شكايت در مورد رسانه‌هاي خبري را به راه انداخت. وي در سخنراني خود در كنفرانس سياسي محافظه‌كاران عنوان كرد، كه خبرنگاران دروغين و جعلي به نقل از منابع ناشناس خبرهاي دروغين عليه دولت ارايه مي‌دهند. دونالد ترامپ همچنين عنوان كرده است كه رسانه‌ها نمي‌توانند از منابع آگاه خبر بزنند و بايد نام افراد و منابع در گزارش ذكر شود. گفتني است رسانه‌هاي خبري از جمله سي‌ان‌ان و نيويورك تايمز به تازگي گزارش‌هايي را منتشر كردند كه نشان مي‌دهد، تيم انتخاباتي دونالد ترامپ ارتباط نزديكي با روسيه داشته‌اند كه حتي اين گزارش‌ها موجب شد تا مايكل فلين، مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ نيز در كمتر يك ماه از شروع به كار رسمي دولت از سمت خود انصراف دهد. رينس پريبيوس، رييس كارمندان كاخ سفيد نيز به تازگي در نامه‌اي از اف بي‌اي خواست تا در گزارشي اخبار و گزارش منتشر شده از سوي اين رسانه‌ها را تكذيب كند. اما اف بي‌اي رسما اعلام كرده كه مشغول رسيدگي به اين پرونده است و هنوز فرآيند تحقيقات در خصوص آن به پايان نرسيده و اين درخواست كاخ سفيد را رد كرد.  دونالد ترامپ از زمان كمپين انتخاباتي خود دچار يك درگيري و اختلاف با رسانه‌ها شده است. ترامپ همواره رسانه‌ها را دروغگو مي‌خواند و آنها را متهم به انتشار گزارش‌هاي دروغ عليه خود مي‌كرد. اين اتفاق پس از آغاز رياست‌جمهوري دونالد ترامپ نيز ادامه پيدا كرد. او در توييتر خود به صورت مرتب به رسانه‌ها حمله مي‌كرد. او حتي رسانه هارا دشمن مردم دانست و رسانه‌هايي مانند سي‌ان‌ان و نيويورك‌تايمز را شكست خورده خواند. اما در ميان رسانه‌هاي و سازمان‌هاي خبري خشم عجيبي پس از ممنوعيت ورود خبرنگاران به كاخ سفيد به وجود آمد و به نوعي دفتر مطبوعاتي كاخ سفيد نشان داد كه قصد دارد اين بخش را به صورت انحصاري اداره كند و از رسانه‌هاي دلخواه براي حضور در نشست‌هاي خبري دعوت كند. اواخر بعد از ظهر، در ميان خشم گسترده در ميان سازمان‌هاي خبري بر ممنوعيت خبرنگاران، دفتر مطبوعاتي كاخ سفيد تلاش كرد تا نشان ‌دهد كه اين عمل انحصارگرايانه نيست. سارا سندرز، معاون سخنگوي كاخ سفيد در ايميلي نوشت: ما به صورت دستچين تعدادي از خبرنگاران را دعوت كرديم. ما تنها تصميم گرفتيم كه چند نفر را در اين ليست اضافه يا كم كنيم.
اين اقدام كه در اصطلاح انگليسي «pool» معروف است عده‌اي از خبرنگاران به صورت محدود از رسانه‌ها در اين نشست‌ها شركت مي‌كنند. در اين نوع دستچين كردن، خبرنگاران به صورت چرخشي به جلسات دعوت مي‌شوند. با اين حال كاخ سفيد اعلام كرده است كه اين اقدام و اين نوع دستچين كردن در جلسات سابقه داشته است. به‌طور مثال رييس‌جمهور اوباما تعدادي از خبرنگاران را براي جلسات غير‌رسمي دعوت مي‌كرد. اما اين غير معمول و حتي به نوعي بي‌سابقه است كه عده‌اي از خبرنگاران به صورت دستچين در جلسات توجيهي كاخ سفيد حضور پيدا كنند.  اما اين موضوع زماني غير معمول‌تر مي‌شود كه اسپايسر و معاونان تصميم مي‌گيرند كه تعداد رسانه‌ها را از گردونه حضور خارج كنند كه مجموع خبرنگاران دستچين شده در نشست سخنگويي كاخ سفيد افزايش يافته است و به ليست آن تعدادي از رسانه‌ها نيز افزوده شده‌اند.  با نگاه به رسانه‌هاي جديدي كه به نشست كاخ سفيد وارد شده‌اند بايد تيم رسانه‌اي كاخ سفيد نسبت به آن توضيح دهد. برخي از اين رسانه‌ها از جمله شبكه‌هاي كابلي كوچك محافظه‌كاري هستند كه در سال 2013 تاسيس شده‌اند و به نوعي اخبار مربوط به دونالد ترامپ را پوشش مي‌دادند و هنوز مشخص نيست كه چرا بايد اين رسانه‌ها به كاخ سفيد دعوت شوند. اما گفته مي‌شود دليل اصلي عدم دعوت سي‌ان‌ان به كاخ سفيد افشاي تماس پريبيوس به اف بي‌اي بوده است. نيويورك تايمز نيز رسانه‌اي بود كه بحث تماس تلفني تيم ترامپ با روس‌ها را مطرح كرد و بازفيد نيز رسانه‌اي بود كه يك پرونده 35 صفحه‌اي حاوي اتهامات اثبات نشده عليه دونالد ترامپ را منتشر كرد كه بر مبناي آن روسيه مي‌تواند با استفاده از ترامپ باج‌خواهي كند. حركت اسپايسر تقريبا بلافاصله توسط بسياري از سازمان‌هاي خبري به عنوان اقدامي ناعادلانه و گامي به سمت بستن آزادي رسانه‌اي مطرح شد. جيكر تاپر از جمله مجريان سي‌ان‌ان گفت: در واقع آنها زود‌رنج هستند. اين كاخ سفيد به نظر نمي‌رسد كه به ارزش‌هاي مطبوعات آزاد معتقد باشد و در يك كلمه مي‌توان گفت كه اين نوع اقدامات غير امريكايي است.  دين باكويت، سردبير نيويورك تايمز نيز در اعتراض به تصميم كاخ سفيد در بيانيه‌اي اعلام كند: هيچ اتفاقي مانند اينكه تا به حال در كاخ سفيد رخ داده در طول تاريخ طولاني پوشش دولت‌هاي متعدد از احزاب مختلف اتفاق نيفتاده است. دسترسي رسانه‌هاي آزاد به يك دولت شفاف امري بديهي و براي منافع ملي بسيار مهم است. واشنگتن پست نيز در واكنش به اين اقدام، مسدود كردن حضور روزنامه‌نگاران به كاخ سفيد را امري وحشتناك دانست. مارتين بارون، سردبير اجرايي واشنگتن پست عنوان كرد: اين مسير غيردموكراتيكي است كه دولت آن را طي مي‌كند. هيچ چيز محدود كردن دسترسي مردم به اطلاعات آزاد را توجيه نمي‌كند. ما اكنون در حال ارزيابي اين هستيم كه چه پاسخي به اين اقدامات دهيم اگر چنين اتفاقي دوباره رخ دهد. جفري بالو، رييس باشگاه خبرنگاران گفت: اين اقدامات عميقا نگران‌كننده و كاملا غير‌قابل قبول است. كاخ سفيد به‌طور فعال در حال اجراي اقداماتي عليه آزادي مطبوعات آزاد و مستقل است كه در قانون اساسي گنجانده شده است. اين نوع اقدامات ما را به دوران تاريكي از سر‌فصل‌هاي تاريخ ايالات متحده سوق مي‌دهد كه اقدامات غير‌دموكراتيك و سانسور به صورت غيرقانوني در مطبوعات انجام مي‌شد. آري فليشر كه در دولت جورج بوش به عنوان سخنگوي كاخ سفيد فعاليت كرده است، اعلام كرد كه اين نوع گرايش و اين نوع اقدامات متمم اول قانون اساسي امريكا را در معرض خطر قرار مي‌دهد. فليشر مي‌گويد: اما اين نوع اقدامات رزونامه‌نگاري را جالب و بزرگ‌تر مي‌كند. روز جمعه انجمن حمايت از روزنامه‌نگاران كه از جمله مدافعان حقوق مطبوعات در كشورها و رژيم‌هاي ديكتاتوري به شمار مي‌آيد نيز روز جمعه در مورد نگاه تند آقاي ترامپ نسبت به رسانه‌ها هشدار داد. در اين بيانيه آمده است كه اين كار مي‌تواند به عنوان نمونه‌اي بد براي ساير كشورهاي جهان به حساب‌ آيد. اين بيانيه مي‌افزايد كه ايالات متحده بايد ترويج‌دهنده آزادي مطبوعات و دسترسي آزاد به اطلاعات باشد.  با اين وجود مي‌توان گفت كه نه‌تنها شخص ترامپ بلكه تيم ترامپ چندان اعتقادي به اهرم فشار رسانه ندارند. كاري كه در دولت اوباما به كرات از آن استفاده مي‌شد اما اكنون دولت امريكا يكي از موثر‌ترين ابزارهاي خود را كه همواره سعي كرده در كنار خود حفظ كند از دست داده است. اكنون دولت ترامپ بيش از اينكه رسانه طرفدار داشته باشد، رسانه منتقد دارد. رسانه‌هايي با قدمت دهه‌ها فعاليت در عرصه خبر كه به راحتي قابل جايگزيني در دولت نيستند. رسانه‌هايي مانند نيويورك تايمز كه از 1815 تاسيس شده‌اند در حدود دو قرن با دولت امريكا در ارتباط بوده‌اند يا قدمت سي‌ان‌ان به عنوان يك رسانه تصويري به حدود چهل سال مي‌رسد كه با بيش از شش رييس‌جمهور ايالات متحده همكاري كرده است. اما تمامي دولت‌ها و روساي جمهور امريكا يك‌به يك رفته‌اند و اين رسانه‌ها مانده‌اند تا اخبار را پوشش دهند. دولت ترامپ اگرچه تصور مي‌كند با اقدامات خود مي‌تواند رسانه‌هاي منتقد خود در امريكا را تضعيف كند اما اين يك واقعيت است كه در جهان امروز رسانه‌ها قدرت بالاتري از دولت‌ها دارند و به راحتي نمي‌توان آنها را ناديده گرفت.