روزنامه ابتکار
1396/08/15
سهم ایرانیان از اربعین حسینی چقدر است؟ کاروان میلیونی کربلا
زهرا داستانیکربلا در آستانه اربعین حسینی است، مراسمی مذهبی که هرساله نزدیک به 20 میلیون شیعه را کنار یکدیگر جمع می‌کند. عشق مسلمانان به سومین امام شیعیان اما تنها به این روز ختم نمی‌شود؛ ماه محرم صحنه حضور میلیونی شیعیان در کربلا است. عاشورا، تاسوعا و اربعین حسینی مراسم‌هایی مذهبی هستند که گرچه به صورت خودجوش توسط شیعیان برگزار می‌شوند ولی اغلب با چاشنی سیاست همراهند. این روزها اما به اربعین حسینی از زاویه دیگری نیز نگریسته میشود؛ «گردشگری مذهبی و ارزی که زائران حسینی به عراق منتقل می‌کنند»، حالا روی دیگری از محرم است که از نظر کارشناسان گردشگری و اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد. خاک تبرک شده به خون حسین (ع) هنوز هم پس از سال‌ها برای کربلا آمد دارد.
عکس‌های قدیمی و خاک خورده کتاب‌های تاریخ از کاروان زائران عازم کربلا که اغلب از دوران قاجار به جای مانده حکایت از آن دارد که ایرانیان از پیشتر‌ها که سالش در هیچ کتابی ثبت نشده به هوای تبرک خاک کربلا روزها و ماه‌ها وطن را به قصد کشور همسایه ترک می‌کرده‌اند. البته در آن زمان اربعین حسینی نه به این شکل برگزار می‌شده و نه به اندازه این روزها پُرشور. بعدتر اما با روی کار آمدن دولت صدام حسین و تیره شدن روابط ایران و عراق این سفر مذهبی کمتر شد تا اینکه بعد از سقوط صدام و مخصوصا از سال 86 به بعد این سیر جمعیتی رو به افزایش گذاشت و تعدادی از ایرانی‌های عاشق امام حسین (ع) به کربلا سفر کردند.
سهم ایرانیان از اربعین
طبق آماری که حسن دانایی فر سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق اعلام کرده است: در سال 90 حدود 48 هزار زائر ایرانی در ایام اربعین به عراق سفر کرده‌اند، این آمار در سال 91 به حدود 100 هزار زائر ایرانی رسید و در سال 92 با رشد 10 برابری حدود 900 هزار نفری زائران ایرانی روبه‌رو شد. در سال 93 نیز مراسم اربعین حسینی با بیش از 1 میلیون 500 هزار زائر ایرانی برگزار شد. در سال 94 نیز تعداد زائران ایرانی در مراسم اربعین به حدود 2 میلیون نفر افزایش یافت و در سال 95 تعداد زائران ایرانی با رشد 25 درصدی به حدود 2.5 میلیون نفر رسید. همسال نیز براساس آماری که شهریار حیدری، سخنگوی ستاد مرکزی اربعین اعلام کرد، برای ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار زائر ایرانی ویزا اربعین صادر شده است. این آمار اما شامل افرادی است که بدون داشتن ویزا به سه مرز ایران از جمله مهران، شلمچه و چذابه مراجعه کرده‌اند تا با پای پیاده راهی کربلا شوند. افرادی که طبق آخرین آماری که سرهنگ جلال میرزابیگی، معاون هماهنگ‌کننده انتظامی ایلام اعلام کرده 2 هزار و 300 نفر زائر (ایرانی و اتباع بیگانه) بوده‌اند که به خاطر نداشتن مدارک قانونی از شهر مهران بازگردانده شده‌اند. با حال اما به نظر می‌رسد گرچه تدابیر امنیتی و قانونی بر سر مرزهای ایران برای ورود به خاک عراق هر ساله شدیدتر شود اما قطعا سال آینده باز هم بر جمعیت شیعیان عاشق حسین (ع) افزوده خواهد شد. محمد مداح، فعال و صاحب‌نظر گردشگری در این رابطه به «ابتکار» می‌گوید: براثر استمرار و تبلیغ و نقش رسانه در تعریف اربعین شمار زائرانی که در این روز به کربلا سفر می‌کنند رشد قابل توجهی داشته است. قطعا اگر به آمار زائران در 5 سال گذشته نگاه کنید می‌بینید که چنین حجم از زائران ایرانی را برای خروج از مرزهای ایران برای سفر به کربلا نمی‌دیدید. اما وقتی رسانه ملی و ارگان‌های مختلف مثل وزارت امورخارجه، وزارت کشور و نیروی انتظامی دائما خدمات ارائه می‌کنند و کشور عراق نیز خود خدمات ارائه می‌کند نتیجه آن در رشد گردشگر دیده میشود. او ادامه می‌دهد: با این تفاسیر اما اربعین حسینی یک وجهه جهانی پیدا کرده است و بحث درباره آن در قالب گردشگری مذهبی نمی‌گنجد. شاید این استثناء درباره عاشورا صدق نکند اما اربعین یک وجهه مذهبیِ بین‌المللی و قطعا سیاسی پیدا کرده و قدرت شیعه را در جهان به رخ همگان می‌کشاند. او بیان می‌کند: باید کاری کنیم که اربعین مردمی باقی بماند و دولت‌ها در آن دخالت نکند. حُسن اربعین تنها به مردمی بودن آن و گذر آن از هر کس، هر جناح و سلیقه‌ها است.
ارزی که ایرانی‌ها به عراق می‌برند
از هر چه که بگذریم اما نمی‌توان از ارز و رونقی که ایرانیان به بازار عراق با پول خود می‌دهند، غافل شد. کمتر چمدان یک زائر ایران را می‌توان باز کرد و دید که درونش خبری از سوغات کربلا چون تربت خاک، مهر و تسبیح کربلایی نیست. بازار کربلا مملو از زائران ایرانی است که بعد از حضور در مراسم مذهبی برای خرید سوغات به آنجا می‌آیند. فارغ از خرید سوغات اما اقامت زائران در کشور عراق خود ارزی قابل توجهی را به عراق منتقل می‌کند. به خصوص امسال که هزینه‌های سفر اربعین نیز افزایش چشمگیری یافته است. کشور عراق اما با وجود ناامنی اما در این سال‌ها از ظرفیت‌های خود بهترین بهره را می‌برد. مداح در این رابطه می‌گوید: هتلی که در ایام معمولی در کربلا شبی 17 تا 20 دلار در اختیار زائران قرار می‌گیرد در ایام اربعین به 70 دلار می‌رسد. حتی در این ایام اتاق‌ها را به صورت پکیج به زائران می‌فروشند به این معنی که زائر چه یک روز در اتاق اقامت داشته و چه یک هفته باید هزینه یک هفته را پرداخت کند. البته چون در ایام اربعین تقاضا بالا است این افزایش قیمت اتفاق می‌افتد. اما به هر حال پول کلانی از طریق ورود زائران ایرانی به کشور عراق تزریق میشود اما برآورد آن کار سختی است چرا که آمارها در این رابطه متفاوت است و شما نمی‌دانید که یک ایرانی با چه مقدار پول از مرز ایران خارج میشود. ممکن است یک زائر ایرانی با 100 دلار و زائری دیگر با 50 دلار به عراق می‌رود. فارغ بر آن تورها زائران را برای یک هفته اربعین با هزینه 3 میلیون و 300 هزار تومانی به کربلا می‌برند در حالی که در ایام عادی این هزینه یک میلیون و 800 هزار تومان است. به عبارتی زائران بیش از 2 برابر برای رفتن به کربلا در ایام اربعین هزینه می‌کنند. این حجم ثروتی است که به سمت عراق می‌رود.
عراق پیشتاز از ایران
آیا از این میزان گردشگر مذهبی که از ایران به کربلا می‌رود از عراق به ایران نیز می‌آید؟ این کارشناس گردشگری مذهبی به این سوال پاسخ می‌دهد: قطعا میزان گردشگر ایرانی به عراق بیشتر از میزان گردشگر عراقی به ایران است. البته اگر تعداد گردشگران عراقی به ایران بالاتر رود با توجه به مشکلات و محدودیت‌های مالی شهروندان عراقی بار مالی زیادی برای ایران به همراه ندارد. ولی قطعا بار مالی که ایرانی‌ها به عراق انتقال می‌دهند بیشتر است. در ماه‌های مختلف سال به جز ایام خاص چندین هزار دستگاه اتوبوس زمینی از مرزهای مختلف ایران وارد عراق می‌شوند و تعداد زیادی پرواز از ایران به نجف و بغداد انجام میشود. این تنها بخشی از آماری است که می‌توان از فرودگاه‌ها و پایانه‌های اتوبوسرانی به دست آورد. تعداد دیگری از ایرانیان با وسایل شخصی خود ایران را به مقصد عراق ترک می‌کنند. با این حال او معتقد است: درآمد ارزی ایران از محل توریسم زیارتی به مراتب بیشتر از ایران است.
با این حال باید دید که امسال چه میزان زائر به کربلا می‌روند و چقدر از سفر خود به کربلا راضی هستند.
سایر اخبار این روزنامه
با حکم فرمانده کل قوا انجام شد
سه انتصاب جدید در ارتش جمهوری اسلامی ایران
نمایندگان مجلس در گفت و گو با «ابتکار » بررسی کردند
«امید » و مصائب اجماع
« ابتکار» از جای خالی میزگرد‌های «هفت» گزارش می‌دهد
پایان نافرجام «90» سینما
محمد صادق جنان صفت
گاز را به نروژ بفروشیم یا در دریا دفن کنیم
«ابتکار» علل افزایش طلاق در ایران را بررسی کرد
طلاق های مایکروفری
«ابتکار» از چرایی احتمال استیضاح سه وزیر گزارش می‌دهد
وزرا بر لبه تیغ
بررسی حال و آینده ارز بیان نشان می دهد
شیب ملایم صعود ارز از 2018
«ابتکار» سفر دونالد ترامپ به شرق آسیا و ادعاهای او علیه ایران را بررسی می‌کند
بازی جدید ترامپ از شرق دور
قاضی مقیسه خبر داد
صدور احکام شرکای زنجانی در پرونده فساد نفتی
سهم ایرانیان از اربعین حسینی چقدر است؟
کاروان میلیونی کربلا
علی مطهری:
گشایش‌ها برای محصورین موجب تقویت وحدت ملی میشود
ترامپ در پیروزی‌های چین چه نقشی داشت؟
تغییر قدرت در منطقه
تراژدی آب و کشاورزی
