روزنامه شرق
1396/08/25
دیکتاتور در بند
موگابه آن‌قدر عمر کرد تا بالاخره کودتا علیه خود را به چشم ببیند. مردم زیمبابوه صبح روز چهارشنبه را با شنیدن خبر بازداشت خانگی رابرت موگابه، رئیس‌جمهور 93ساله خود آغاز کردند؛ خبری که از سوي جیکوب زوما، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی نیز تأیید شده است. بااین‌حال، در بیانيه ارتش زیمبابوه که از تلویزیون ملی این کشور پخش شد، ادعا شده بود که قصد ارتش از به‌دست‌گرفتن اداره موقت کشور، هدف‌قراردادن جنایتکاران نزدیک به موگابه است که باعث رنج اقتصادی و اجتماعی در کشور شده‌اند. هرچند خود ارتش از به‌کاربردن این عبارت امتناع می‌کند، اما به نظر ارتش در زیمبابوه دست به کودتا زده است. با این اوصاف به نظر باید کار پیرترین رهبر جهان را تمام‌شده دانست. از دیگر سو، این اقدام نیروهای مسلح را باید در جهت حل بحران جانشینی موگابه دانست. موگابه حدود یک هفته پیش معاون سابق خود، امرسون منانگاواوا را از سمت خود کنار گذاشت تا راه را برای جانشینی همسرش، گریس موگابه فراهم کند. از آن زمان به بعد بود که زیمبابوه وارد یک بحران سیاسی شد. منانگاواوا نیز در ادامه زیمبابوه را به مقصد آفریقای جنوبی ترک کرد و حالا مداخله ارتش قرار است پایانی بر این بحران سیاسی بگذارد. حدود یک ماه پیش رابرت موگابه متحدان منانگاواوا را به طراحی کودتا متهم کرده بود.کودتای نرم
هرچند اوضاع در هراره درحال‌حاضر آرام است، اما ساعات آغازین روز چهارشنبه صدای تبادل آتش سنگین در مناطق شمالی این شهر شنیده می‌شد یعنی جایی که موگابه و تعدادی از مقامات دولتی زندگی می‌کنند. همچنین گزارش شده است که هم‌زمان با اقدام ارتش در روز چهارشنبه، منانگاواوا نیز به کشور بازگشته است. این اقدام ارتش دو روز بعد از آن صورت می‌گیرد که فرمانده کل ارتش با وجود مخالفت برخی افسران ارشد، هشدار داده بود آماده است تا برای پایان‌دادن به این آشوب سیاسی در حزب «زانو- اف پی» وارد عمل شود. طبق گفته شاهدان عینی و به نقل از «گاردین»، سربازان راه ورودی به پارلمان، دفاتر دولتی و دادگاه‌ها را در هراره، پایتخت زیمبابوه مسدود کرده‌اند. همچنین راه‌های منتهی به محل سکونت موگابه نیز توسط نیروهای مسلح مسدود شده است. موگابه که در چشم ساکنان قاره سیاه به‌واسطه مبارزات ضداستعماری‌اش علیه بریتانیا، به چشم رهبری آزادی‌خواه دیده میشود، در غرب حکم دیکتاتوری فاسد را دارد که نحوه مدیریت فاجعه‌بار اقتصادی‌اش، یکی از بهترین کشورهای آفریقا را به ورطه نابودی کشانده است. افول اقتصادی زیمبابوه از حدود دو دهه پیش، باعث روانه‌شدن میلیون‌ها مهاجر به کشورهای همسایه به‌خصوص آفریقای جنوبی شده است. شاید به همین خاطر باشد که مداخله ارتش و حبس خانگی موگابه با واکنش تند داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی خاصی مواجه نشده است. شاید طبق معمول انتظار می‌رفت که مداخله ارتش با مقاومت مردمی و آشوب مدنی همراه شود اما هراره ساعات آرامی را می‌گذراند و به نظر مردم از این وضعیت شکایتی ندارند. در واقع، هیچ نشانه‌ای از مخالفت و مقاومت با دستگیری مقامات ارشد وابسته به گریس موگابه و جناح «جی 40» دیده نمی‌شود. اپوزیسیون پراکنده و غیرمنسجم زیمبابوه نیز هنوز این اقدام ارتش را محکوم نکرده است. جناح اپوزیسیون «جنبش تغییر دموکراتیک» ابراز امیدواری کرده که مداخله ارتش باعث استقرار یک دولت دموکراتیک، پایدار و مترقی شود.
گریس علیه منانگاواوا
شروع نارضایتی و بحران سیاسی در زیمبابوه با اخراج منانگاواوا از دولت کلید خورد. این اقدام موگابه را باید در ادامه کنارگذاشتن افرادی دانست که در مبارزات استقلال زیمبابوه جنگیده بودند. او در مقابل تلاش می‌کرد از افرادی که در این مبارزات حضور نداشتند در پست‌های ارشد بهره گیرد؛ یعنی نسلی جوان از سیاست‌مداران که حول گریس موگابه ائتلافی را شکل داده بودند. در واقع اخراج منانگاواوا را باید جنگي کلان‌تر میان این دو نسل سیاسی تعبیر کرد. برخلاف منانگاواوا، گریس موگابه، به هیچ عنوان چهره محبوبی در زیمبابوه به حساب نمی‌آید و متحدان معدودی در داخل و خارج کشور دارد. وجهه گریس موگابه به خاطر مجموعه‌اي از رفتارهای خشونت‌آمیز، ولخرجی‌های بی‌قیدوشرط از جمله خرید ماشین‌های لوکس و املاک گران‌قیمت در آفریقای جنوبی، بارها خدشه‌دار شده است. در شرایطی که زیمبابوه با مشکلات اقتصادی جدی مواجه است، تصاویر ولخرجی‌های فرزندان او که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست میشود، بر نفرت مردم زیمبابوه از او و خانواده‌اش دامن زده است. این در حالی است که حقوق کارکنان دولتی اعم از سربازان و نیروی پلیس چندین ماه است که پرداخت نشده که می‌توان از آن به‌عنوان یکی از دلایل نارضایتی از دولت یاد کرد. کریس موتسوانگوا، رئیس گروه بازنشستگان جنگ، هفته گذشته در جمع خبرنگاران، کریس موگابه را زنی دیوانه خواند که از طریق جواز ازدواج به قدرت رسیده است. هرچند ارتش برای مردم زیمبابوه تغییری را رقم زده است که آنها مدت‌هاست انتظارش را می‌کشند اما نباید از یک واقعیت غافل شد. موگابه در 37سالی که از استقلال این کشور می‌گذرد، تنها رهبری بوده که مردم زیمبابوه به خود دیده‌اند و به همین خاطر از نفود بالایی در این کشور برخوردار است. شاید به همین خاطر بود که در همان ساعات ابتدایی روز چهارشنبه، سخنگوی ارتش زیمبابوه در بیانیه‌ای تلویزیونی اعلام کرد موگابه و خانواده‌اش در امنیت کامل به سر می‌برند و تأکید کرد که برخلاف ظواهر امر، کودتایی رخ نداده است. او همچنین وعده داد که با بازگشت اوضاع به شرایط عادی ارتش از شهر خارج خواهد شد. بااین‌حال سفارت‌های ایالات متحده و بریتانیا از شهروندان خود خواسته‌اند تا اطلاع ثانوی از محل سکونت خود خارج نشوند. این مسئله می‌تواند از احتمال درگیری میان نیروهای ارتش و نیروهای وفادار به موگابه حکایت داشته باشد. بنابراین برای جلوگیری از تشدید درگیری و تنش در زیمبابوه، یک سناریوی احتمالی می‌تواند این باشد که رابرت موگابه بار دیگر منانگاواوا را در پست معاون‌اولی خود ابقا کند و در ادامه نیز انصراف خود از شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور را اعلام کند تا منانگاواوا به‌عنوان نامزد این حزب وارد کارزار رقابت انتخاباتی شود.
مبارز حقوق‌دان
امرسون منانگاواوا به‌عنوان یک مبارز و چهره سیاسی قدیمی، از حمایت بالایی در میان نیروهای مسلح برخوردار است و تا قبل از اینکه ازسوی موگابه اخراج شود، از او به‌عنوان گزینه اصلی برای جانشینی موگابه یاد می‌شد. منانگاواوا در سال 1963 میلادی، بلافاصله بعد از تشکیل حزب «زانو-ژی اف» در زمره رهبران جوانان این حزب قرار گفت و در ادامه برای آموزش نظامی عازم چین شد. در بازگشت به زیمبابوه در جریان مبارزه علیه اقلیت سفیدپوست حاکم، به خاطر رهبری گروهی از مبارزان به او لقب «کورکودیل» داده شد. منانگاواوا در سال 1965 دستگیر و به اعدام محکوم شد اما به خاطر اینکه در آن زمان کمتر از 21 سال داشت، از مرگ نجات یافت. تحمل 10 سال زندان و شکنجه‌های سنگین، یک اتفاق خوب را برای او رقم زد که آشنایی با رابرت موگابه بود. منانگاواوا بعد از آزادی به زامبیا رفت و در رشته حقوق به تحصیل پرداخت و در سال 1977 به‌عنوان دستیار مخصوص موگابه منصوب شد. بعد از استقلال زیمبابوه در سال 1980، او به‌عنوان اولین وزیر امنیت ملی انتخاب شد. او از آن پس در مسندهای مهمی همچون وزیر دادگستری، رئیس پارلمان و معاون رئیس‌جمهور تکیه زده است و حالا بیش از هر زمانی خود را به تکیه‌زدن بر صندلی ریاست‌جمهوری نزدیک می‌بیند.
سایر اخبار این روزنامه
دیکتاتور در بند
آوار دلهره بر سر 1/5میلیون نفر
بست‌نشيني در حرم شاه عبدالعظيم
اعراب دنبال گسترش جبهه‌های درگیری با ایران هستند
سعه‌صدر پيامبر(ص) از نشانه‌هاي انقلابي‌بودن ايشان بود
۶۰ ميليارد دلار حکم ايران و آمريکا عليه يکديگر
طرح تقویت بسیج مستضعفین در مجلس تصویب شد
نادیا از چنگ طالبان گریخت و ستاره فوتبال دانمارک شد
عیاری: اين فيلم را براي بيداري مسئولان ساختم
درد مشترک
از زلزله چه مي‌توان آموخت؟
سیمای محمد(ص) در قرآن
از مردم حلالیت خواست
