تجارت- محمد خادمي: براي هيچ کس پوشيده نيست که شغل پزشکي ازمهم‌ترين شغل‌هاي هرجامعه به حساب مي‌آيد،اين افراد با خدماتي که به افراد جامعه مي‌دهند تلاش زيادي را براي بهداشت عمومي‌مي‌کنند ودرزمان بيمارشدن درشرايط گوناگون ياري دهنده بيماران هستند، به طوري که به تازگي در شهر شيراز پزشکان کشورمان توانسته‌اند با پيوند زدن به چشمان افراد نابينا آنها را از نعمت ديدن بهره مند کنند.برخي ازاين پزشکان درحوزه مختلف به شکل تخصصي عمل مي‌کنندودررشته پزشکي شان معروف به پنجه طلا مي‌شوند و بيماران و همراه بيمارتمايل دارند هزينه سنگين درماني را هرجور شده تامين کنند تا اين پزشکان به نام بيماري شان را برطرف کنند.اين روزها در آمد برخي ازپزشکان به قدري زياد است که صداي مسئولان را هم درآورده است،در آمدي که تنها روزانه در مطب يک پزشک به دو ميليون تومان مي‌رسد وبرخي ازآنها درماه بين 50 ميليون تومان درآمد دارند،اما بيشتر افراد جامعه معتقدند که پزشکان هرچه قدر هم درآمدشان باشد نسبت به کاري که انجام مي‌دهند ارزشمند است وعده ديگر هزينه‌هاي اضافي که اين پزشکان روي دست بيماران مي‌گذارند را مصداق بي انصافي و بي عدالتي مي‌دانند وخواستار برخورد با اين پزشکان متخلف هستند، درگزارش پيش رو به روش‌هاي درآمد زايي پزشکان به شکل غيرعرف مي‌پردازيم که در ادامه مي‌خوانيد:

يکي از شهروندان تهراني در اين باره به خبرنگار«تجارت» مي‌گويد:« همسرم يک بيماري زنانه داشت، يکي از اقوام مان يک دکتر در ميدان ونک که بسيار معروف بود را معرفي کرد، به همراه همسرم به مطب اين خانم دکتر مراجعه کرديم و ويزيت 45هزار تومان را پرداخت کرديم، اما بعد از يک ماه که دوباره به همراه همسرم به مطب اين خانوم دکتر مراجعه کرديم ديديم مبلغ ويزيت را 65 تومان در نظر گرفته‌اند، علت اين افزايش قيمت را که جويا شديم، اعلام کردند براي کساني که دکتررا مي‌خواهند براي بار نخست ببينند 45 هزار تومان است و براي مراحل بعدي 65 هزار تومان است.»اوادامه مي‌دهد:«برخي ازمراجعه کنندگان خانم‌هاي باردار بودند و بيشتر آنها تمايل داشتند به شکل سزارين زايمان کنند،دکترنيزبراي اينکه مجوزعمل سزارين را صادر کند بين يک تا 3 ميليون تومان از بيماران طلب مي‌کند.»وي مي‌افزايد:« اگردرطول روز تنها 20 نفر را دکتر متخصص معاينه کند، روزانه 900 هزار تومان درآمد دارد و در طول ماه به جز روزهاي تعطيل حدود 25 ميليون تومان درآمد مطب اين دکتر مي‌شود.»يکي ديگر از شهروندان تهراني در اين باره به خبرنگار«تجارت» مي‌گويد:« در بلوار آيت الله کاشاني پزشک اطفال وجود دارد که بسيار به کارش مهارت دارد، ويزيت اين پزشک 50 هزار تومان است و ساعت کاراين دکترازساعت 5 بعدازظهرتا 9 شب است و در اين مدت بيماران زيادي را معاينه مي‌کند، يکي از ويژگي‌هاي اين دکتر تشخيص دقيق بيماري است.»

يکي ديگر از شهروندان در اين باره مي‌گويد:«چند وقت پيش از ناحيه شکم احساس درد مي‌کردم و به پزشک سرشناسي مراجعه کردم، آن پزشک دستور داد که هرچه سريع تراقدام به سونوگرافي کنم وبراي اين اقدام پزشک 50 هزار تومان ويزيت پرداخت کردم، دو روز بعد که جواب سونوگرافي را براي پزشک آوردم منشي مطب ازمن طلب 50 هزار تومان ويزيت مجدد کرد که وقتي اعتراض کردم گفت براي هريک ازامورات پزشکي بايد هزينه ويزيت را پرداخت کنيم.»اوبراي اثبات صحبت‌هايش به بيمارستان‌هاي دولتي اشاره مي‌کند،مي‌افزايد:« اين موضوع در بيمارستان‌ها نيز وجود دارد، به طور نمونه چند وقت پيش يکي از اقواممان به بيمارستان ميلاد مراجعه کرد و دکتر واحد اورژانس دستور داد به شکل اروژانسي آزمايشي انجام دهد بعد از يک ساعت که جواب آزمايش تهيه شد پذيرش بيمارستان مجددا براي ديدن دکتر درخواست ويزيت کرد.»

براي اينکه اين موضوع را بيشتر بررسي کنيم، به سراغ« بهروز بنيادي» عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي‌رفته‌ايم، او در اين باره به خبرنگار«تجارت» مي‌گويد:« طبق قانون نظام پزشکي بين 10 تا 14 روز بعد از اينکه دکتردستور آزمايش يا سونوگرافي را صادرمي‌کند مريض مي‌تواند بدون پرداخت هزينه اي ويزيت شود واگر 14 روزاز تاريخ ويزيت نخست گذشته باشد مطب پزشک مي‌تواند از بيمار مجددا هزينه ويزيت را دريافت کند.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌ درخصوص تعرفه ويزيت پزشکان مي‌گويد:« هزينه ويزيت که از سوي فوق تخصص‌ها درنظر گرفته شده 45هزار تومان است و بيش از اين مبلغ را پزشکان روانشاس دريافت مي‌کنند، علت اين امر نيز به دليل مدت زمان وقت گذاري پزشک براي بيمار است.»اين عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي‌که 23 سال فعاليت پزشکي داشته است، مي‌افزايد:« بيماراني که پرونده پزشکي نزد پزشک مورد نظرشان دارند از تخفيف ويزيت برخوردار هستند، به اين شکل که اين بيماران تنها براي درمان شان نزد آن پزشک مراجعه مي‌کنند و همين موضوع باعث مي‌شود که پزشک دربرخي ازامورهزينه کمتري را از آنها دريافت کند و در صورتي که پزشک در مرحله نخست هزينه ويزيت کمتري دريافت کند ودرمرحله‌هاي بعد هزينه ويزيت را افزايش دهد کار اشتباهي است چرا که قاعدتا بايد براي کساني که به عنوان مشتري ثابت محسوب مي‌شوند تخفيف قائل شد نه اينکه اقدام به بالا بردن ويزيت کرد و اين اقدام نه تنها خلاف عرف بلکه خلاف قانون است.»وي در پاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه در حوزه زايمان سزارين برخي پزشکان از بيماران شان درخواست هزينه مي‌کنند تا دستورزايمان سزارين را بدهند؟ مي‌گويد:« عمل سزارين هزينه براست وبيمه‌ها زيرباراين هزينه نمي‌روند وکاملا به شکل آزاد اين هزينه از بيماران دريافت مي‌شود، بنابراين خانواده‌ها بايد توجهي به اين هزينه‌ها داشته باشند،البته درصورتي که مشکلي براي مادريا جنين به وجود بيايد آن وقت عمل سزارين اورژانسي انجام مي‌شود.»«بنيادي» درادامه مي‌افزايد:« شهروندان مي‌توانند در صورت مشاهده هر گونه تخلف پزشکي به نظام پزشکي که مسئوليت نظارت برعملکرد پزشکان را دارند، شکايت کنند.» 

درآمد بالاي پزشکي سرابي بيش نيست

دکتر مسعود پزشکيان، وزير اسبق بهداشت و عضو کميسيون بهداشت ودرمان مجلس ازدرآمد هفت برابري متخصصان ايراني در مقايسه با پزشکان آمريکايي (نسبت به درآمد سرانه) سخن گفته ودکترحسن طريقت منفرد که اوهم سابقه وزارت بهداشت دارد، گفته است درآمد يک ساعت کار در بخش خصوصي ايران برابر با ۲۰۰ ساعت کارپزشکان فوق تخصصي آلمان است. اما اين اظهارات با واکنش شديد دکتر سيد حسن‌هاشمي، وزير بهداشت دولت يازدهم مواجه شد. وي در دفاع از پزشکان اين قبيل افراد را به بي‌سوادي، منفي گرايي فرهنگي، کم اطلاعي و نگراني از منافع خود متهم کرد و جامعه پزشکي را به پاسخ دادن تشويق کرد. در همين ارتباط دکتر عليرضا زالي، رئيس کل سازمان نظام پزشکي ايران گفته است که «درآمد بالاي پزشکي سرابي بيش نيست.» با اينکه دريافت زيرميزي توسط برخي پزشکان متخصص سالهاست رواج دارد، اما هيچ وقت آمار دقيق از ميزان اين دريافتها گزارش نشده است. اين در حالي بود که دکتر‌هاشمي‌وزير بهداشت، زيرميزي را در فروردين ۱۳۹۳ حدود ۷ تا ۱۰ هزار ميليارد تومان اعلام کرد (مبلغي حدود سه برابر ميزان اختلاس معروف ۳۰۰۰ ميلياردي). با تکيه بر تخمين ايرج نديمي، نماينده مردم لاهيجان و سياهکل در مجلس مبني بر وجود يک گروه سه هزار نفري ماليات گريز در بين پزشکان، اگر اين رقم را که چيزي حدود سه ميليارد دلار است بين اين شمار پزشک تقسيم کنيم به درآمد ماهانه بين ۱۹۴ تا ۲۷۸ ميليون تومان فقط از طريق دريافت زيرميزي مي‌رسيم، از اين رو هرچه شمار پزشکان زيرميزي بگير بيشتر باشد اين ارقام کمتر مي‌شود.بسياري از پزشکان متخصص که در دانشگاه‌ها و يا ساير سازمانهاي دولتي يا غيردولتي مانند سازمان تامين اجتماعي کار مي‌کنند حقوق ماهانه چند ميليوني بر اساس سابقه کار و رده علمي‌دريافت مي‌کنند. اين ارقام به کارانه اضافه شده و به عنوان دستمزد نهايي پرداخت مي‌شود. ارقام اين دستمزد‌ها نيز به طور شفاف در دسترس نيست. افزون بر اين در مطب‌ها نيز معمولا شمار زيادي بيمار ويزيت مي‌شوند که علاوه بر حق ويزيت در بسياري از اين مطب‌ها درآمدزايي از طريق انجام کارهايي مانند نوار قلب، نوار مغز، سونوگرافي و... نيز صورت مي‌گيرد که متاسفانه گزارش شفافي از اين درآمدها نيز وجود ندارد.

آگاه شدن از درآمد پزشکان غربي کار دشواري نيست؛ زيرا سازمانهاي مسؤول در اين کشور‌ها درآمد سالانه پزشکان در رشته‌هاي مختلف را براي اطلاع عموم اعلام مي‌کنند. شفاف بودن درآمد اين پزشکان نقش بسزايي در برنامه ريزي سيستم‌هاي بهداشتي و درماني اين کشور‌ها داشته و نسبت اين درآمد به درآمد ساير اقشار شاغل در سيستم بهداشتي درماني مانند پرستاران و همچنين نسبت به ساير گروه‌هاي کاري در اين کشور‌ها به عنوان يک معيار براي عدالت اجتماعي محسوب مي‌شود.بر اساس گزارش اداره کار ايالات متحده که در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ (۵ فروردين ۱۳۹۴) منتشر شد، متوسط درآمد سالانه يک جراح در ايالات متحده ۲۴۰ هزار و ۴۰۰ دلار است که معادل حدود ۶۵ ميليون تومان درآمد ماهانه مي‌شود. در همين گزارش درآمد سالانه يک متخصص داخلي ۱۹۰ هزار و ۵۳۰ دلار گزارش شده که معادل حدود ۵۱ ميليون تومان ماهانه مي‌شود. بر اساس گزارش اداره سلامت عمومي‌بريتانيا در اکتبر ۲۰۱۴ (مهر ماه ۱۳۹۳) درآمد متوسط پزشکان در انگلستان حدود ۷۴هزار پوند در سال بوده که معادل ماهانه ۳۰ ميليون تومان است.بر اساس گزارش اداره فدرال کار آلمان و اتحاديه ماربورگ پزشکان آلمان، درآمد متخصصان رشته‌هاي گوناگون پزشکي بر اساس سابقه خدمتي و محل خدمت (بيمارستان دانشگاهي يا خصوصي) بين ۵۳۰۰ تا ۶۸۰۰ يورو (متخصصان بين يک تا۱۳ سال کار) است. اين ميزان معادل ماهانه پنج ميليون و ۱۸۰ هزار تومان تا ۲۴ ميليون تومان مي‌شود. براساس آخرين گزارش فدراسيون پزشکان اروپا در سال ۲۰۱۴ حداکثر درآمد پزشکان شاغل در بيمارستانهاي فرانسه بين ۴۵۰۰ تا ۷۹۰۰ يورو (۱۲ تا ۲۵ ميليون تومان)، در ايتاليا بين ۴۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ يورو (۱۲ تا ۴۲ ميليون تومان)، در دانمارک بين ۸۳۰۰ تا ۱۳۳۰۰ (۲۹ تا ۴۶ ميليون) و در اسپانيا بين ۲۴۰۰ تا ۴۳۰۰ يورو (۵/۸ تا ۱۵ ميليون تومان) است.البته لازم به ذکر است از درآمدهاي ذکر شده، بر اساس شرايط کاري، خانوادگي و طبقه مالياتي حدود ۱۵ تا ۴۰ درصد ماليات کم مي‌شود. همچنين با وجود نزديک بودن درآمد پزشکان به ساير افراد شاغل در شبکه بهداشتي - درماني و همچنين متوسط درآمد ساير مشاغل در سالهاي گذشته، اعتراضاتي نسبت به اين اختلاف در رسانه‌هاي اين کشور‌ها منتشر شده و به وضع قوانيني منجر شده تا سقف درآمد پزشکان کاهش يابد.

متاسفانه برخلاف کشورهاي اروپايي و آمريکا، هيچ آمار رسمي‌از درآمد متوسط و همچنين حداقل و حداکثر درآمد پزشکان متخصص کشور از مراجع رسمي‌مانند وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکي، وزارت کار و يا اداره‌امار وجود ندارد. در اين زمينه ارقام متفاوتي از سوي دست اندرکاران و صاحبنظران در خصوص کارانه پزشکان متخصص در بيمارستانهاي مختلف گزارش شده است. در نامه‌اي که از سوي ۶ تن از نمايندگان اقتصاددان مجلس به رئيس جمهور در خصوص تعرفه پزشکان منتشر شد، اين نمايندگان ضمن اعتراض به تبعيض درآمد پزشکان با ساير اقشار کادر درماني بيان شده است: «دريافتي معاون درمان وزير محترم بهداشت که متخصص قلب است از بيمارستان امام حسين(ع) در تابستان ۱۳۹۱ ماهانه بين ۶۱ تا ۸۳ ميليون تومان بوده است. همچنين در فروردين ۱۳۹۴، حسن غفوري فرد وزير و نماينده سابق مجلس اذعان داشته که «مدير يکي از بيمارستانها خودش به من گفت فقط ۴۵ ميليون تومان کارانه مي‌گيرم». دکتر ايرج خسرونيا، رئيس جامعه پزشکان متخصص داخلي ايران نيز بيشترين کارانه‌ها را مربوط به جراحان قلب و مغز و اعصاب دانست که مي‌تواند ماهانه تا ۷۰ ميليون تومان هم برسد. در سال ۱۳۹۲ حسن طريقت منفرد وزير سابق بهداشت، اعلام کرد درآمد کارکرد پزشکان در بخش دولتي براي ۱۵۰ ساعت کار ماهانه ۳۴ ميليون تومان است.