استقلال بانک مرکزی لازم، اما ناکافی

سیاست‌های پولی بانک مرکزی به‌علت بدهی‌های موسسات مالی غیرمجاز مجری نیست. گرچه بانک مرکزی می‌تواند ادعا کند موسسات غیرمجاز زیر نظر بانک مرکزی نیست، اما به‌علت حساسیت سیاست‌های پولی کشور و تاثیر آن بر سایر بازارها بانک مرکزی باید به هر شکل از بروز این حوادث و فجایع جلوگیری می‌کرد. این روزها مردم پول زیادی را با سپرده‌گذاری در موسسات سودجو و رانتی غیرمجاز از دست داده‌اند. از این رو کنترل بازار پولی در اختیار بانک مرکزی نیست. به هرجهت این بانک تلاش دارد بازار پولی را به کنترل خود درآورد، اما تا این لحظه تحولی در این حوزه به وجود نیامده است. یکی از مسائل و مشکلات اساسی سیستم بانکی ایران شائبه ربوی ‌بودن است. در مقایسه با بسیاری از کشورهای پیشرفته به ‌این مشکل باید اعتراف کرد. امروز در کشورهای پیشرفته سود چندانی در مقابل تسهیلات وجود ندارد و به سپرده‌ها نیز سود چندانی داده نمی‌شود، اما در ایران به‌علت اینکه نرخ سپرده و بهره بالاست و سیستم بانکی در برخی زمینه‌ها به رانت آعشته می‌شود، نمی‌توان شرایط مناسبی را برای بانکداری اسلامی به وجود آورد. باید در صدد اصلاح سیستم بانکی کشور بود. هرچند استقلال بانک مرکزی به ثبات اقتصادی و بانکی در کشورمان می‌انجامد، اما بسیاری با تفکیک سیاست پولی از سیاست مالی وضعیت باثباتی پیدا کرده‌اند، اما سیاست‌های پولی و مالی کشورمان هماهنگ است. بانک مرکزی نمی‌تواند مستقل عمل کند. بنابراین باید به سمت مدیریت مطلوب مالی حرکت کرد، به‌گونه‌ای که در کنار سیاست‌های پولی، سیاست پایدار و دور از تزلزل سیاسی وجود داشته باشد. استقلال بانک مرکزی هرچند لازمه اقتصاد ایران است، اما کافی نیست. سیستم بانکی رانتی، نظام اقتصادی ناپایداری را به وجود آورده که بازارها در آن در تعادل نسبت به هم قرار ندارند. در حال حاضر سودی که در نظام بانکی وجود دارد، چندان منطبق بر سود واقعی در بازار نیست. درهیچ نقطه‌ای در دنیا به‌ اندازه‌ ایران سود بانکی به سپرده‌گذاران پرداخت نمی‌شود. مردم برای گرفتن تسهیلات تشویق می‌شوند تا سود بالاتری در سایر معاملات مالی به دست آورند. این اقدامات و چرخش مالی در بانک‌ها نمی‌تواند موجب تقویت اقتصادی کشور شود، زیرا در چنین شرایطی تسهیلات بانک‌ها به سمت سیستم‌های اقتصادی غیرمولد کاذب حرکت می‌کند.
* کارشناس اقتصادی