سفر جانسون و روابط انگلیس و ایران

سفر بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس به‌ایران را باید با نگاهی عملگرایانه مورد تحلیل قرار داد، زیرا به حد لزوم شواهد و اسناد تاریخی برای بررسی مناسبات ایران و بریتانیا موجود است. بنابراین این اعتقاد وجود دارد که براساس تجربه تاریخی گذشته‌ ایران نباید اجازه دهد انگلیس اولویت‌های مناسبات تهران با کشورهای اروپایی را تعیین کند. همچنین ایران باید در مناسبات با کشورهای اروپایی نقش فعالی داشته باشد. اگرچه امروز با توجه به دستاورد برجام باید نگاه امیدوارانه‌ای به روابط ایران و کشورهای اروپایی داشت، اما تجربه نشان می‌دهد که انگلیس درسال1990 میلادی درپی تهاجم عراق به کویت ازجمله کشورهایی بود که مسائل انحرافی را به مناسبات ایران و اتحادیه اروپا تحمیل کرد و این مساله منجر به هدررفت بسیاری از فرصت‌ها و زمینه‌های همکاری میان ایران و اروپا شد. مسائلی مانند گفت‌و‌گوی انتقادی ازجمله مناسبات نا مطلوبی بود که کشورهای اروپایی ازجمله انگلیس با ایران شکل داده بودند، اما امروز وضعیت متفاوت است، زیرا ایران در عرصه بین‌المللی صاحب اقتدار و اختیار بیشتری نسبت به سال‌های گذشته است. به همین دلیل ایران باید خود اولویت‌هایش را تعیین کند. اولویت نخست در مذاکرات با انگلستان باید مناسبات اقتصادی و فناوری باشد. به‌عبارتی دیگر، اگر مناسبات ایران با کشورهای اروپایی برای توسعه ‌ایران اثر مثبتی به‌دنبال نداشته باشد، عملا ارزش سیاسی آن نیز کم‌اهمیت و نازل خواهد بود. وزیر خارجه انگلیس قبل از سفر به ‌ایران مواردی را به‌عنوان سرفصل‌های سفر خود مطرح کرد که بسیاری از این موارد مربوط به امنیت ملی ایران است و کشورهای خارجی اجازه دخالت در آن را ندارند. ایرانی‌ها باید در قالب سازوکار قضائی و حقوقی خود عمل کنند تا آنجا که حقوق فردی ضایع نشود. آنچه اکنون اهمیت دارد این است که سفر وزیر خارجه انگلیس به تهران باید یک سفر سیاسی باشد و سفر سیاسی شامل مناسباتی است که پس از برجام میان ایران و کشورهای اروپایی شکل گرفت. از سوی دیگر، در ایران نگاه بدبینانه‌ای نسبت به بریتانیا وجود دارد، زیرا هرگاه اوضاع امنیتی و سیاسی و حتی اقتصادی در کشورمان دچار مشکل شد، انگلیسی‌ها به‌دنبال سوء‌استفاده بودند و هنوز مصداق روشنی وجود ندارد که انگلیس به ثبات و توسعه اقتصادی در ایران کمک کرده باشد. بنابراین با توجه به روابط پرنوسان ایران و بریتانیا، امید می‌رود که سفر وزیر خارجه بریتانیا به تهران نسبت به گذشته سفری متفاوت باشد. از سوی دیگر، یکی دیگر از دلایل سفر جانسون به ‌ایران پیگیری پرونده زاغری است اما باید اذعان داشت پرونده‌ این شهروند دوتابیعتی ایرانی-بریتانیایی یک پرونده قضائی است و مسئولان قوه‌قضائیه مسئولیت رسیدگی به آن را به‌عهده دارند. به هر روی اگر قرار است به پرونده زاغری کمکی شود، باید در قالب اصل رافت اسلامی این کار صورت بگیرد و مناسبات سیاسی در وضعیت رسیدگی به پرونده و حتی تخفیف محکومیت نباید دخیل باشد، زیرا دخالت سیاسی کشورهای غربی در پرونده‌های قضائی ایران تنها اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد. در نتیجه ‌ایران باید خود در چارچوب قضائی راه‌حلی برای آن بیابد.
* عضوکمیسیون سیاست خارجی مجلس