روزنامه قانون
1396/09/22
تخت گاز بازار خودروهای وارداتي
دو برابر نمايشگاه‌هاي مجاز خودرو، نمايشگاه‌هاي بدون پروانه وجود دارد كه خودروهاي وارداتي در آن‌ها مشاهده ميشودعلم كردن بسته بودن سايت ثبت سفارش و گران‌كردن خودروهاي وارداتي، نوعي بهانه و ايجاد هياهو در بازار است
افزايش نجومي و يكباره قيمت‌ها باعث مي‌شود كه خريدار چنداني وجود نداشته باشد
برخي از كارشناسان معتقدند شرايط فعلي بازار خودرو مشابه سال‌هاي 90 و 91 است كه نرخ دلار به يكباره روند افزايشي شديدي به خود گرفت و از هزار تومان به سه‌هزار تومان رسيده بود. افزايش قيمت خودروهاي خارجي از مهر امسال شدت پيدا كرد و در روزهاي گذشته نيز شدت بيشتري يافته است. با وجود اينكه برخي كارشناسان علت گراني خودروهاي وارداتي را بسته بودن سايت ثبت سفارش و اتمام خودروهاي موجود در كمپ‌ها مي‌دانند اما برخي ديگر معتقدند كه اين مساله تنها بهانه‌اي براي سودجويي است و در حال حاضر از لحاظ تعداد خودروهاي خارجي در كشور مشكلي وجود ندارد و هنوز تعداد زيادي خودرو در كشور وجود دارد. سايت ثبت سفارش خودرو از تير بسته شده كه دليل آن سیاست دولت در حذف واردکنندگان غیرنماینده از بازار بوده است.
واردات با توجه به بسته بودن سايت ثبت سفارش
بر اساس آمارهای تجارت خارجی کشور در هفت ماهه نخست سال جاري با وجود بسته بودن سایت ثبت سفارش، حدود ۴۹ هزار خودرو از طریق گمرک وارد کشور شده است. بر اساس آمارهای تجارت خارجی کشور در هفت ماهه نخست سال جاری، 24 هزار خودرو با حجم موتور 1500 تا 2000 سی سی به ارزش 625 میلیون دلار وارد کشور شده است. واردات این نوع خودرو به لحاظ تعداد با رشد 10 هزار عددی و به لحاظ ارزش با رشد 54 درصدی مواجه شده است. در مدت مذکور حدود 15 هزار خودرو با حجم موتور2000 تا 2500 سی سی وارد کشور شده که به لحاظ ارزش با افت يك درصدی مواجه شده است. ارزش واردات این نوع خودروها بیش از 400 میلیون دلار بوده و مجموع ارزش وارداتی این دو قلم خودرو نیز بیش از يك میلیارد دلار است. به این ترتیب مجموع خودروهای وارداتی مذکور، حدود 40 هزار خودرو بوده که با احتساب خودروهای هیبریدی، این رقم به 48667 عدد افزایش خواهد یافت.
آمار واردات در 8 ماهه اول سال
از سوي ديگر طبق آمار منتشر شده از سوي گمرک، در هشت ماهه امسال نزدیک به ۵۴ هزار دستگاه خودرو از گمرک‌هاي کشور ترخیص شده که نسبت به ۴۵ هزار دستگاه مدت مشابه پارسال، نزدیک به ۲۶ درصد افزایش داشته است. ارزش واردات خودرو در این مدت، یک میلیارد و ۴۶۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۶۰ میلیون دلار بیشتر بوده است. در اين زمينه فرود عسگری، ريیس کل گمرک ایران گفته است: دولت برای امسال کسب درآمد بالای ۲۰ هزار میلیارد ریال از محل واردات خودرو پیش‌بینی کرده بود که با توقف ثبت سفارش، این رقم محقق نشد و دولت تا مهر امسال از محل ترخیص خودرو، ۱۷۶۰ میلیارد ریال درآمد گمرکی کسب کرده است.
جلوگيري از واردات براي ساماندهی ارز
دی سال 95 جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور دستورالعملی را با هدف کنترل واردات خودرو ارائه داد كه در آن از وزارت صنعت، معدن و تجارت این کشور خواسته شده بود که از واردات خودرو و دیگر کالاهای سرمایه‌ای با دوام از سوی شرکت‌هایی که فاقد نمایندگی مجاز و خدمات پس از فروش هستند، جلوگیری کند. اين در حالي است كه با وجود بسته بودن سایت ثبت سفارش برای همه واردکنندگان خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل، بیش از 10 هزار دستگاه افزایش پیدا کرده است. در اين ميان نکته جالب توجه اين است كه با وجود افزایش واردات، قیمت خودرو با رشد قابل توجه‌اي روبه‌رو شده است. اگر افزایش قیمت خودرو به دلیل افزایش رانت و انحصار باشد، باید دولت به این موضوع ورود کند. جلوگیری از ورود خودروهای خارجی از دی پارسال با هدف ساماندهی ارز اجرایی شد اما نه‌تنها این هدف را به دنبال نداشت، بلکه به التهاب بیشتر در بازار و خروج 45 درصد بیشتر ارز از این طریق از کشور انجامید؛ زیرا این تصمیم یک‌شبه، قیمت خودروها را به صورت غیرمنطقی افزایش داد.
بازار سياه خودروها
در اين باره رییس انجمن واردکنندگان خودرو گفته است: بازار سیاه ایجادشده، قیمت خودروها را افزایش خواهد داد و ما شکایت‌مان از سازمان توسعه تجارت را پیگیری می کنیم. فرهاد احتشام زاده با اشاره به اینکه سایت ثبت سفارش همچنان بسته است، به اقتصادآنلاين گفت: با شرایط ایجادشده، خودروهای وارداتی، در بازار سیاهِ شکل گرفته و روند افزایش قیمت را در پیش گرفته‌اند.در حال حاضر کم کم خودرو تبدیل به یک کالای نایاب شده است. بعد از باز شدن سایت ثبت سفارشات، منتظر حضور خودروهای جدید هستیم و در کوتاه‌مدت شاهد اتفاق خاصی نخواهیم بود ولی در میان‌مدت در صورت تغییر تعرفه‌ها، شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود. احتشام زاده همچنین درباره شکایت انجمن واردکنندگان خودرو از سازمان توسعه تجارت به دلیل بسته شدن سایت ثبت سفارش خاطرنشان کرد: بسته شدن ثبت سفارش در راستای آمارگیری برای دولت بود و ما مخالف این روش آمارگیری بودیم. شکایت ما مبنی بر این قضیه بود و هنوز پیگیر شکایات خود هستیم. او پیش‌تر اعلام کرده بود که به دلیل توقف ثبت سفارش در یک ماه اخیر،حدود پنج هزار دستگاه خودرو با میانگین قیمت 200 میلیون تومان در گمرک متوقف شده که خسارت خواب سرمایه، هزینه انبارداری گمرک، 18 درصد خسارت تاخیر در تحویل پرداختی به مشتریان و هزینه تسهیلات دریافتی از بانک‌ها فقط تا امروز میلیاردها تومان است که باید از سوی سازمان توسعه تجارت پرداخت شود.
ايجاد هياهو در بازار خودروهاي وارداتي
بر خلاف صحبت‌هاي رييس انجمن واردكنندگان خودرو ،كاظم محمدي نيكخواه، كارشناس خودرو معتقد است در حال حاضر به اندازه كافي خودروهاي وارداتي در كشور وجود دارد و علم كردن بحث بسته بودن سايت ثبت سفارش، به نوعي بهانه و ايجاد هياهو در بازار خودروهاي وارداتي است. وي در اين باره به «قانون» مي‌گويد: اگر به ياد داشته باشيد، در سال گذشته نيز همين بحث‌ها درباره بازار خودروهاي وارداتي مطرح بود. دولت نيز اين وعده را داده بود كه به‌تدريج به سمت وارد كردن خودروها به صورت «سي‌كي دي» پيش برويم؛ نه اينكه خودروها به صورت «سي وي يو» يعني خودروهاي ساخته‌شده، وارد شود و كارخانه‌هاي مادر نيز كه با كشور ما معامله در زمينه خودرو دارند، بايد در ايران نماينده داشته باشند و نماينده نيز تعهد بدهد كه خودروها به مرور زمان به صورت مونتاژ وارد ايران شود و با 50 درصد قطعات داخلي ساخته شود. مضاف بر اينكه چرخش نيروي كار نيز وجود داشته باشد؛ نه اينكه خودروها به صورت ساخته شده وارد شوند و در شرايط اقتصادي فعلي به سمت خودروهاي ساخته شده وارداتي پيش برويم. اين تكليف در سال گذشته از سوي دولتمردان ما و وزارت بازرگاني در زمان انتخابات مطرح شده بود و اميد آن وجود داشت كه محقق شود. قيمت خودرو در اوايل سال جاري شتاب گرفت و در مقايسه با سال گذشته در ماه‌هاي ابتدايي امسال تعدادي خودرو وارد شد و دولت نيز براي تدوين ضوابط جديد بايد اين كار را انجام مي‌داد و در حال حاضر نيز جريان دارد؛ يعني برنامه و تعريف‌هايي براي مقررات جديد ارائه شده و بايد منتظر بمانيم تا ببينيم چه زماني به تصويب هيات دولت خواهد رسيد.
به دنبال سود بيشتر از بازار آشفته
اين كارشناس خودرو ادامه مي‌دهد: هنگامي كه عرضه‌اي در بازار خودرو شايع مي‌شود، ميزان حق گمرك نيز افزايش پيدا مي‌كند و ورود آن نيز ممنوع مي‌شود. چنين هياهوهايي وضعيتي را ايجاد مي‌كند كه افرادي كه در كمپ‌هاي خود خودروهايي را نگهداري مي‌كنند، احتمال اين را مي‌دهند كه به راحتي خودرو وارد نشود و به همين دليل قيمت خودروهاي خود را گران مي‌كنند. اگر بگوييم كه در سال 95، 70 هزار خودرو به كشور وارد شده است، مي‌توان گفت در مقايسه با يك ميليون توليد داخلي نسبت به مصرف كشور، رقم ناچيزي بوده است. در حال حاضر حدود 15 هزار خودروي وارداتي صفر كيلوتر از سال 2015 در كمپ‌ها در كشور وجود دارد ولي با توجه به بسته بودن سايت ثبت سفارش، وضعيت سال 2017 مانند سال‌هاي قبل نيست و در اين شرايط و وجود خودروهاي صفر كيلومتر در كمپ، عده‌اي براي كسب سود بيشتر از وضعيت آشفته بازار سوء استفاده مي‌كنند اما مساله اين است كه افزايش نجومي و يكباره قيمت‌ها باعث مي‌شود كه خريدار چنداني وجود نداشته باشد. در جامعه ما وضعيت به گونه‌اي است كه وقتي عرضه يك خودرو كم باشد، نوعي شوك قيمتي به بازار وارد مي‌شود و قيمت‌ها افزايش پيدا مي‌كند و برعكس اگر عرضه زياد شود، نوعي شوك ارزاني به بازار وارد مي‌شود، اما همه اين‌ها نوعي هياهو در بازار خودرو است؛ زيرا عده‌اي به دنبال دامن زدن به اين هياهوها هستند كه به احتمال زياد منافع‌شان به خطر افتاده است. به هر حال اين افراد در زمره معدود افراد اين كشور هستند، نه همه جامعه؛ زيرا همه مردم كشور ما توانايي سوار شدن خودروهايي با قيمت‌هاي 500 ميليون و يك ميليارد تومان را ندارند. با توجه به اين وضعيت به نظر مي‌رسد اين هياهو و هجمه ها به مرور فروكش كند.
تعداد خودروهاي وارداتي كافي است
محمدي نيكخواه معتقد است در چنين شرايطي مي‌توان گفت بسته بودن سايت ثبت سفارش شايد به اين اندازه كه مطرح مي‌شود از اهميت زيادي برخوردار نباشد؛ زيرا در حال حاضر هنوز به اندازه لازم خودروهاي وارداتي در كشور وجود دارد. وي در پايان مي‌گويد: به هر نمايشگاهي كه سر بزنيد، مي‌توانيد خودروهاي وارداتي را در آن مشاهده كنيد. به خصوص كه وضعيت به گونه‌اي است كه اگر هزار نمايشگاه با پروانه و مجوز در كشور وجود داشته باشد، دو برابر آن نمايشگاه‌هاي بدون پروانه نيز وجود دارد كه اين خودروها در آن‌ها مشاهده مي‌شود و براي فروش نيز درصدي بر قيمت واقعي آن افزوده‌اند اما خريدار به طور معمول، رغبتي به خريد خودروي گران نشان نمي‌دهد بلكه منتظر مي‌ماند تا اوضاع به يك ثبات نسبي دست پيدا كند.
