روزنامه ابتکار
1396/10/18
مصوبه اخیر شورای شهر تهران،طرحی فانتزی است یا حمایتی نمادین از حقوق شهروندی؟ مکانی برای اعتراض
گروه سیاسی - بعد از اعتراض‌های اخیر که در نقاط مختلف کشور رخ داد یکی از موضوعاتی که بسیار مورد بحث قرار گرفت، شرایط و روش اعتراض‌های مردمی بود. موضوعی که به عقیده رئیس جمهوری حق همه مردم است و لازم است آن را به رسمیت شناخت. اکنون، پس از گذشت چند روز از ماجرای اعتراض‌ها، شورای شهر تهران طرحی دوفوریتی را تصویب کرد که شهرداری تهران را ملزم به تعیین مکانی برای اعتراض‌های مردمی می‌کند.براساس اصل بیست و هفت قانون اساسی تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها بدون حمل سلاح و به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد، آزاد است و بیراه نیست اگر بگویم اعتراض‌های اخیر موجب شد که مسئولان تا حدود زیادی به یاد این مسئله بیفتند و نیم نگاه دوباره‌ای به این اصل قانون اساسی داشته باشند. با این‌حال موضوع مهم دیگری که از سوی مسئولان بعد از این اتفاقات مطرح شد که موضوع آن نحوه و چگونگی بیان اعتراض‌ها بود.
طرحی برای اعتراض‌ها
بسیاری بر این باور هستند که آنچه در کشور رخ داد، اعتراضاتی بود که سریعا به نوعی اغتشاش تبدیل شد و ماهیت اعتراضی خود را از دست داد. با این وجود همچنان میان فعالان سیاسی و حقوقی در تحلیل و ارزیابی نحوه مواجهه با اعتراضات اخیر اختلاف نظرهایی وجود دارد. اما در این باره اتفاق جالبی که رخ داد تصویب یک طرح دوفوریتی توسط اعضای شورای شهر تهران بود. آنها روز گذشته طرحی را تصویب کردند که شهرداری را ملزم به تعیین مکانی برای اعتراضات می‌کرد و احمد مسجد جامعی درباره آن عنوان کرد که «مردم اگر انتقاد و اعتراض داشته باشند باید چه کنند؟ ما باید به لحاظ کالبدی و فیزیکی مکانی را فراهم کنیم تا مردم و بنابر حقی که دارند اعتراض کنند.»
وی افزود: «شهرداری تهران موظف است طبق چارچوب، مکان مناسبی را برای اینگونه اجتماعات فراهم کرده و ظرف مدت یک ماه برای تایید نهایی به شورا ارسال کند تا به این ترتیب اگر شهروندان اعتراضی داشتند به آن مکان رفته و اعتراضاتشان را به گوش برسانند. البته شهرداری باید با مشارکت دستگاه‌های ذیربط در این زمینه، اقدام به تعیین یک مکان کند.» تقریبا تمامی اعضا با این طرح موافق بودند و به عنوان مثال، شهربانو امانی دیگر عضو این شورا دلیل موافقت خود را اینگونه عنوان کرد:«موافقم زیرا جزو وظایف شورا می دانم که کمک کند تا اصل ۲۷ قانون اساسی تسریع یابد تا مردمی که می‌خواهند اعتراض کنند جایی را برای این کار انتخاب کنند. در نشستی که با آقای فرماندار داشتیم هم یکی از پیشنهادات این بود مردمی که طبق حقوق شهروندیشان حق اعتراض دارند و می خواهند مطالباتشان به گوش برسد، مکانی را برای تجمعاتشان داشته باشند.» او ضمن بیان اینکه به نظرم این طرح باید سه فوریت باشد، گفت: «هیچ دولتی تن به اجرای اصل 27 قانون اساسی نمی دهد. اگر مردم اعتراض خودشان را بدون حمل سلاح به گوش مسئولان برسانند آزاد است و تنها کافیست که اطلاع دهند. رئیس جمهوری نیز از حقوق شهروندی رونمایی کرده و همه دستگاه ها را الزام به رعایت حقوق شهروندی کرد. او با اشاره به اینکه ما پنبه نه، سُرب در گوش هایمان کردیم، گفت: «از اعضای شورا می‌خواهم رای قاطع به ایجاد مکانی که مردم در آن اعتراضاتشان را به گوش برسانند، بدهید.»
به رسمیت شناختن حق مردم
البته برخی اعضای شورای شهر به این نکته اشاره داشتند که این تصمیم به معنی ایجاد محدودیت برای مردم و محل برگزاری اعتراض‌ها نیست اما نکته مهمی که در این خصوص مطرح است لزوم چنین اقدامی است. در شرایطی که بعضا بنا بر گفته بعضی از اعضای شورای شهر مانند میرلوحی که حدود 40 سال است که به‌طور کلی حق اعتراض برای مردم مدنظر قرار نگرفته است و اصل 27 کاملا نادیده گرفته شده است، لزوم ایجاد یک مکان برای اعتراض‌ها چیست؟ آیا با وجود مشکلات بسیاری که در کشور وجود دارد و می‌بایست به آنها رسیدگی شود، پرداختن به این موضوع تا چه حد می‌تواند مردم را راضی نگه دارد؟ عبدالصمد خرمشاهی حقوقدان در خصوص این طرح در گفت‌وگو با «ابتکار» عنوان کرد: «تا به امروز در قوانین ما چنین طرحی وجود نداشته است که شهرداری مکانی را برای اعتراض‌ها مشخص کند و این ابتکار شورای شهر هم در نوع خود امری بدیع است و شاید در کشورهای دیگر مکان‌های مشخصی باشد تا معترضان در آن حضور پیدا کنند اما در ایران تا الان چنین چیزی رسم نبوده است.» وی در ادامه افزود:« کسی که می‌خواهد به وضعیت موجود اعتراض کند، مشکل ریشه‌ای دارد دیگر به فکر مکان و سخنرانی نیست و دراعتراض‌های روزهای اخیر هم مردم به دنبال سخنرانی نبودند و می‌خواستند نارضایتی خود را به گوش مسئولان و دیگران برسانند. اعتراضی که در مکانی مشخص و از پیش طراحی شده باشد کاملا تشریفاتی است و به نظر من این طرح هم بسیار فانتزی است.» خرمشاهی تصریح کرد:« این قبیل طرح‌ها تشریفاتی و فانتزی‌گونه هستند و تنها کاربردی که دارند این است که
بودجه ای برای آنها در نظر گرفته شود و مخارج مضاعفی در دست شهرداری بگذارند. به جای این مسائل باید دید مردم چه اعتراض و خواسته‌ای دارند و ما می‌دانیم کسی که در چنین مکان‌هایی اعتراض می‌کند به دنبال این نیست که صدای خود را به گوش مسئولان برساند، چراکه اساسا این قبیل اعتراض‌ها معمولا دیده نمی‌شوند.» در همین راستا، زهرا نژادبهرام عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «ابتکار» در خصوص اظهارات خرمشاهی عنوان کرد:« ما در حقیقت به دنبال این هستیم که حق مردم را به رسمیت بشناسیم و این حق یکی از اصول قانون اساسی است و ما به واسطه این طرح می‌خواهیم تا به حق مردم رسمیت بخشیم. نمی‌توان چنین طرحی را فانتزی قلمداد کرد، به هر حال این طرح به دنبال این است که حق مردم را پیگیری کند، البته این معنای چنین چیزی نیست که مردم در مکان‌هایی دیگر حق اعتراض ندارند و این موضوع به صورت تبصره در طرح موردنظرذکر شده است، این عمل هم وظیفه ما بود تا به دنبال حق مردم باشیم. یکی از اهداف ما رسیدن مردم به حق قانونی خود است و ما بر اساس قانون اساسی عمل می‌کنیم.»
ارتباط هویت شهری با وقایع
با توجه به شرایطی که در روزهای گذشته به وجود آمد، اتفاقی که به وفور دیده شد این بود که برخی از مسئولان حق اعتراض مردم را به رسمیت نشناختند و نژاد بهرام ضمن اشاره به این مسئله در رابطه با اهمیت طرح موردنظر اظهار کرد: «این طرح آثار متعددی دارد و در حقیقت یکی از دلایل اصلی مطرح شدن آن مطالبات مردم است و موکلین ما این نیاز را دارند که فضایی را در اختیار داشته باشند تا بتوانند اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند و این درخواست در ابتدای امر از سوی شهردار تهران مطرح شد، ضمن اینکه درپی آن جامه عمل پوشاندن به یکی از موارد قانون اساسی وجود دارد که همان حق اعتراض برای مردم ایران است.» وی تصریح کرد:« از آنجایی که حوزه فعالیت ما فضای شهری و مکان‌ها هستند چنین مسئله‌ای را با شهرداری تهران درمیان گذاشتیم تا فضایی را برای تجمعات مردم در نظر بگیرد تا مردم بتوانند از این فرصت استفاده کنند و اعتراض خود را مطرح کنند.» وی با اشاره به علم شهرسازی و اهمیت آن در دنیای امروز بیان کرد:« در شهرسازی گفته میشود که مکان به وقایع هویت می‌دهد و مکان و اتفاقات به صورت رفت و برگشتی با هم در ارتباط هستند و مکان می‌تواند به دلیل هویتی که دارد به معترضان این حق را بدهد و ما درحقیقت به دنبال این هستیم که امکان و ظرفیتی را برای اعتراض ایجاد کنیم.» این عضو شورای شهر تهران در ادامه افزود:« این اتفاق را می‌توان با مسجد مقایسه کرد، مسجد به عنوان مکانی برای عبادت شناخته میشود و به هنگام طراحی مسجد چنین امری را در نظر دارید. در نتیجه فضا، عملکرد و کارکرد آن ارتباطی متقابل دارند. به عنوان مثال ، پارک تفرج گاهی است که مردم اوقات فراغت خود را در آن می‌گذرانند و در آن حق تفرج و سپری کردن اوقات فراغت را برای شهروندان به رسمیت شناخته‌ایم و چنین مسئله ای در خصوص مکانی برای اعتراضات هم صادق است.» وی خاطرنشان کرد:« در مرحله نخست اختصاص مکانی برای این امر به معنای باور این قضیه است و هویت این حق را معنا دار می‌کند.» نژاد بهرام در پایان صحبت های خود در خصوص مکان های پیشنهادی برای چنین امری مطرح کرد: «نقاط مختلفی را دوستان معرفی کردند که در میان آنها می‌توان به پارک گفت‌وگو، پارک لاله و خیابان مردم اشاره کرد که ما این گزینه‌ها را ارائه کردیم تا شهرداری از نظر کارشناسی این امر را بررسی
کند.» خرمشاهی با بیان اینکه طرح تعیین مکانی برای اعتراض های مردم به نتیجه ای نمی رسد عنوان کرد: « این قبیل طرح‌ها سودی هم نخواهد داشت و در حقیقت این اقدامات فانتزی مانند پاک کردن صورت مسئله است . مردم ما مشکل مکان برای اعتراض ندارند مردم ما درد نان دارند.» وی در ادامه افزود:« در حقیقت مسئولان از مشکلات مردم کاملا باخبر هستند و می‌دانند که اعتراض مردم به چه دلیل است. در اعتراض‌های اخیر مسائل سیاسی بسیار اندکی مطرح شد و اندیشه‌های سیاسی و سیاست‌ورزی‌ها کم تر بود، البته شاید در پشت پرده اقداماتی صورت داده باشند اما در ظاهر امر چنین چیزی مطرح نبود، قطعا این اعتراض‌ها به دلیل گرانی و کمبودها و.. بود.» باتوجه به روزهایی که پشت سرگذاشته‌ایم می‌توان چنین برداشت کرد که هنوز مسئولان حق اعتراض و انتقاد مردم را به رسمیت نمی‌شناسند و هرگونه اعتراضی ازسوی جامعه را مخل امنیت کشور می‌دانند، در چنین شرایطی شاید بتوان با ارائه چنین طرح‌هایی در جهت نهادینه کردن این فرهنگ گام مثبتی برداشت هرچند که کیفیت و ظرفیت اجرایی آن همچنان در هاله‌ای از ابهام باشد.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر کره‌شمالی به همسایه جنوبی اعلام کرد که بیایید گذشته را فراموش کنیم
دیپلماسی ورزشی نقطه عطف بحران در شبه جزیره کره
«ابتکار» تاثیر فیلتر شدن شبکه پیام‌رسان تلگرام بر حوزه فرهنگ را بررسی می‌کند
کتاب پشت دیوار فیلترینگ
مصوبه اخیر شورای شهر تهران،طرحی فانتزی است یا حمایتی نمادین از حقوق شهروندی؟
مکانی برای اعتراض
مونسان :نرخ اعلام شده عوارض خروج از کشور با سازمان میراث فرهنگی هماهنگ نشده بود
مورد عجیب عوارض خروج از کشور
محمدصادق جنان صفت
آدرس های سه گانه عباس آخوندی را دنبال کنید
«ابتکار» از شیوه برخورد با پدیده کودکان نخبه گزارش می‌دهد
راه و رسم نخبگی
نعمتی جزئیات نشست مشورتی غیرعلنی مجلس درباره ناآرامی‌های اخیر را تشریح کرد
رفع فیلترینگ در گرو تعهدات شرکت تلگرام
برخورد نفتکش ایرانی با کشتی چینی یک سانحه بزرگ آفرید
30ملوان و 60 میلیون دلار ایرانی ها در کام آتش
وقتى اعتدال را نپذیرفتیم
جمال انصاری مطرح کرد
ورود سازمان تعزیرات به گرانی مواد لبنی
